منظم پول می‌گیرند و شانسی بازیکن می سازند!

آنچه فوتبال کشورهای برزیل، اسپانیا، انگلیس، آلمان، فرانسه و ده‌ها کشور مطرح اروپایی را به عنوان بالاترین سطح فوتبال جهان معرفی کرده، جدای از استعداد بازیکنان آنها، برنامه‌ریزی، آموزش و فعالیت‌هایی است که در کشورهای جهان سومی کمتر به چشم می‌خورد. ورزش نوپای فوتبال در کشور ایران بر خلاف نام خود، چندان حرفه‌ای نیست و بازیکنان حاضر در این ورزش پرطرفدار، همه از طریقی به جز آنچه در جهان مرسوم است، راهی مسابقات لیگ برتر شده‌اند. مدارس فوتبال که تعداد آنها هر روز به میزان قابل توجهی در حال افزایش است، حالا در جای جای شهر اصفهان به چشم می‌آید که برای دوران فراغت کودکان و نوجوانان اصفهانی برنامه‌ریزی می‌کنند؛ مدارسی که به گفته بسیاری، از وظیفه اصلی خود یعنی تربیت بازیکنان مناسب و شایسته برای فوتبال کشور، فاصله گرفته‌اند و صرفاً محلی شده‌اند برای درآمدزایی عده‌ای فوتبال دوست!

حسین چرخابی، مربی سابق سپاهان که خود در شهر اصفهان سال‌ها در حوزه مدرسه فوتبال فعالیت می‌کند، اعتقاد دارد که در کشور ایران تنها مدارس فوتبال فعالیت می‌کنند و هیچ آکادمی باشگاهی به صورت حرفه‌ای و آنگونه که باید، در بحث حرفه‌ای فعالیت نمی‌کند. او در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد درباره این موضوع می‌گوید: اجازه دهید در ابتدا به تفاوت مدارس فوتبال و آکادمی فوتبال بپردازیم؛ مدرسه فوتبال به جایی گفته می‌شود که در آن جمعی دور هم جمع شده و با اجازه هیات فوتبال ثبت‌نام کنند که در طول تابستان و در تعداد جلسات مشخصی، به آموزش فوتبال بپردازند.

فلسفه شکل‌گیری مدارس فوتبال، صرفاً مالی است

چرخابی می گوید: در واقع در این ساختار، حتی کسی که استعدادی برای فوتبال ندارد و فیزیکش نیز به فوتبال نمی‌خورد، ثبت‌نام شده و مورد آموزش قرار می‌گیرد زیرا در مدارس فوتبال، در درجه اول همه چیز به درآمدزایی بستگی دارد و به همین دلیل، از همه به شکل‌های مختلفی ثبت‌نام صورت می‌گیرد. این مربی اصفهانی ادامه می‌دهد: البته هیات‌های فوتبال استانی به مدارس فوتبال مختلف درجاتی اعطا می‌کند که آنها از این طریق می‌توانند هزینه‌های مورد نیاز را از بازیکنان دریافت کنند و خدمات به آنها اعطا کنند اما این موضوع نیز چندان مورد توجه مدارس قرار نمی‌گیرد.

استعدادهای معرفی شده در مدارس فوتبال شانسی هستند!

چرخابی اما به این موضوع اشاره می‌کند که گاه در مدارس فوتبال استعدادهای مناسبی برای حضور در این رشته پرطرفدار پیدا می‌شوند؛ استعدادهایی که به گفته او اتفاقی هستند، نه واقعی. او در این باره تصریح می‌کند: به نظر من در مدارس فوتبالی که به این شکل فعالیت می‌کنند، بسیار کم پیش می‌آید که استعدادی شناخته شود و حتی اگر استعدادی مورد شناسایی قرار گیرد، اتفاقی صورت گرفته است. وی به تفاوت اصلی آکادمی در باشگاه‌های بزرگ و مدارس فوتبال ایران اشاره کرده و می‌گوید: آکادمی به صورت ویژه توسط باشگاه‌ها تشکیل می‌شود و باشگاه‌ها هنگام ایجاد آن، از متخصصان استعدادیابی استفاده می‌کنند. در واقع باشگاه با آنها قرارداد امضا می‌کند تا با برگزاری تست‌های مختلف در نقاط مختلف، استعدادهای مورد نظر برای فوتبال را شناسایی کنند.

شناسایی علمی بدن ورزشکاران پیش از تست فوتبالی

مربی سابق سپاهان تصریح می‌کند: نکته مهم و قابل توجه در فعالیت آکادمی‌ها، آن است که پیش از ورود بازیکن در زمین فوتبال، متخصصان پیکرشناسی فوتبال، فیزیک این بازیکن را مورد ارزیابی قرار می‌دهند و پس از تأیید جسمی، سرعت بازیکنان را نیز از نظر علمی سنجش می‌کنند. پس از آن نیز تست هوش فوتبالی از متقاضیان حضور در باشگاه گرفته می‌شود و در نهایت تست فوتبالی او انجام می‌شود. وی عنوان می‌کند که بعد از این بررسی‌ها، استعدادهای فوتبالی شناسایی می‌شود و در صورت شایستگی، او قبول می‌شود.

ایران آکادمی فوتبال حرفه‌ای ندارد

سئوال مهم آن است که فوتبال ایران که به گفته بسیاری، از حرفه‌‌ای‌گری تنها اسم و رقم قرارداد بازیکنانش را به یدک می‌کشد، تا چه اندازه با این موضوع رسیده و صنعت فوتبال ما چقدر این مسئله را مد نظر قرار داده است. سرمربی سابق سپاهان در این باره اظهار می‌دارد: متأسفانه امروز مدارس فوتبال همه بازیکنان را ثبت‌نام می‌کنند و با دریافت هزینه‌های مختلف، رو به فعالیت در این حوزه می‌آورند. وی ادامه می‌دهد: با این حال، در کشور ما هیچ یک از آکادمی باشگاه‌ها، نظیر آنچه در باشگاه‌های جهان صورت می‌گیرد، حرکت نمی‌کنند. در دنیا باشگاه‌های بزرگ وقت خود را صرف هزینه کردن برای بازیکنان بی‌استعداد نمی‌کنند بلکه با سرمایه‌گذاری روی بازیکنان با استعداد، آنها را برای فوتبال آماده می‌کنند اما در ایران چنین حرکت‌هایی شکل نمی‌گیرد.

راهکار چیست؟

با مراجعه به سایت هیات فوتبال اصفهان و دیگر سایت‌های هیات‌های استانی در سطح کشور، درمی یابیم که در حال حاضر، هر روز بر تعداد مدارس فوتبال شهر اصفهان افزوده می‌شود و کسی برای ایجاد ضرورت در زمینه تربیت بازیکنانی شایسته در فوتبال، اقدام اساسی انجام نمی‌دهد. حسین چرخابی نیز چنین اعتقادی دارد: باشگاه‌های ما باید ایجاد آکادمی‌های مناسب شبانه‌روزی و مقطعی را در دستور کار خود قرار دهند و از این طریق هم در زمینه هزینه کردن برای بازیکنان صرفه‌جویی می‌کنند و هم زمینه معرفی بازیکنان جوان به فوتبال را فراهم می‌کنند. وی می‌افزاید: یک آکادمی حرفه‌ای به شکلی است که بازیکنان در آن به صورت تئوری نیز فعالیت کرده و درس فوتبال فرا می‌گیرند و راهکار اصلی آن است که باشگاه‌ها دوردست را به خوبی مشاهده کنند.

وقتی مربیان پایه پول نمی‌گیرند

این سرمربی اصفهانی اما به حقیقتی تلخ اشاره می‌کند که طی ماه‌های گذشته بارها از آن سخن به میان آورده شده است. حقیقتی که ریشه در اعتقادات و افکار اشتباه مدیران فوتبال ما دارد. وی با طرح یک سئوال در این باره تصریح می‌کند: سئوال من این است؛ باشگاهی که از نزدیک به ۲ سال پیش، حقوق مربیان پایه خود را پرداخت نکرده، چگونه انتظار دارد که این مربیان به فعالیت خود مشغول باشند؟! وی اضافه می‌کند: متأسفانه امروز بخش عمده‌ای از بودجه باشگاه‌ها مستقیم راهی تیم‌های فوتبال بزرگسالان می‌شود اما وقتی باشگاه‌ها همه هزینه‌ها را به سمت تیم‌های بزرگسالان سوق می‌دهند، باعث می‌شود که در آن دوران، هیچ یک از اتفاقاتی که باید صورت نگیرد و هیچ باشگاهی در حوزه آکادمی فوتبال بزرگسالان اقدام شاخصی انجام ندهد.