یک تیرو دو نشان پژو
قرارداد پژو پس از کش‌وقوس‌های فراوان امضا شد تا دو شرکت خودروساز بار دیگر همکاری خود را از سر بگیرند. در این شرایط، هر چند دو طرف قرارداد وعده تولید خودروهایی با کیفیت و همراه با تکنولوژی روز را داده‌اند اما آنچه در این میان ناگفته مانده ارتقای سطح کیفی قطعاتی است که قرار است در تولید خودروهای جدید به‌کارگرفته شود. به اعتقاد برخی از کارشناسان تا وقتی صنعت قطعه کشور متحول نشود امیدی به تحول در خودروسازی‌ها نیست. با محمدرضا نجفی‌منش رئیس هیات‌مدیره انجمن قطعه سازان در مورد تاثیر حضور سرمایه‌گذاران خارجی بر صنعت قطعه به گفت‌وگو نشستیم.
یکی از موضوعات مهم در قراردادهای خودرویی توجه بیش از اندازه به مدل خودروها و قرارداد با شرکت‌های خودروساز است، در حالی که یکی از ارکان اساسی خودروسازی، صنعت قطعه و استاندارد بودن قطعات است. بنابراین این سوال وجود دارد که در قراردادهای جدیدی که در صنعت خودرو منعقد می‌شود تا چه اندازه افزایش توان قطعه‌سازان دنبال می‌شود؟
پس از اجرای برجام و لغو تحریم‌های بین‌المللی، صنعت خودروی کشور به سمت جوینت ونچرهای (همکاری‌های مشترک) بین‌المللی با خودروسازان و قطعه‌سازان معتبر دنیا پیش رفته است و قراردادها یکی پس از دیگری امضا می‌شود. به‌طوری که طی هفته گذشته شاهد امضای قرارداد شرکت ایران خودرو با پژو فرانسه بودیم. هرچند این قرارداد در قالب دو شرکت بزرگ خودروساز صورت گرفت اما به دلیل شرط وزارت صنعت، معدن و تجارت درخصوص داخلی‌سازی ۴۰ درصد، مسلم است که صنعت قطعه کشور نیز از قراردادهای خودرویی سود خواهد برد. بنابراین در شرایط پساتحریم به جای اینکه قطعه وارد کنیم به سمت همکاری با قطعه‌سازان و خودروسازان جهانی پیش می‌رویم.

این شرکت‌ها چه خاصیت‌هایی برای صنعت قطعه خواهد داشت. به‌عنوان مثال در قرارداد اخیر با پژو، وضعیت قطعه‌سازان چگونه خواهد شد؟
حضور شرکت‌های خارجی در ایران چند خاصیت برای ما خواهد داشت. اول اینکه از این طریق به دانش روز دسترسی پیدا خواهیم کرد و ضمن افزایش داخلی‌سازی در کل صنعت خودرو، بازار صادراتی این خودروسازان در بخش خودرو و قطعه نیز در اختیار ما قرار می‌گیرد. بنابراین یکی از نکات مهم در بحث قراردادهایی که با خودروسازان جهانی منعقد می‌شود، بحث توسعه صنعت قطعه به‌عنوان یکی از بخش‌های مهم و تاثیرگذار در تولید خودرو است. معمولا این‌گونه است که خودروسازان خارجی با قطعه‌سازانشان به فعالیت می‌پردازند که این موضوع موجب توسعه صنعت قطعه کشور نیز می‌شود. در قرارداد اخیری که با پژو منعقد شد، قرار است با داخلی‌سازی ۴۰ درصد کار را آغاز کنند که این موضوع وابسته به دخیل بودن قطعه سازان در تولیدات جدید خواهد بود. به خصوص آنکه صنعت قطعه و خودروی ما سابقه بسیار مناسب و خوبی از شرکت پژو دارد زیرا شرکت پژو در گذشته قطعه‌سازان خود را به ما مرتبط کرد؛ به نحوی که برخی از این شرکت‌ها در قالب سرمایه‌گذاری مشترک با قطعه‌سازان داخلی قرارداد منعقد کردند. از سوی دیگر در تولید و داخلی‌سازی مدل‌های جدید مشکل خاصی نداریم و تنها باید روی افزایش کیفیت و استانداردها فعالیت کنیم. به خصوص آنکه قرار است داخلی‌سازی قطعات با ۴۰ درصد شروع شود و به ۷۰ درصد برسد. این نکته نیز لازم به ذکر است که شرکت پژو و رنو تاکید کرده‌اند که قصد دارند در سرمایه‌گذاری خود در آینده به ۸۰ درصد عمق ساخت داخل برسند. ما نیز تاکید کردیم چون این هدف را برای بازار ایران دارید به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که از توانایی قطعه سازان ایرانی برای بازارهای صادراتی خود بهره ببرید.

بحث استاندارد و افزایش کیفیت‌ قطعات نیز مدنظر است. با توجه به ورود خودروهای جدید، توان قطعه‌سازان ایرانی برای هماهنگی با شرایط موجود چگونه است؟
صنعت خودروی ایران باید به‌روز و خودروهای جدید وارد بازار شوند تا قطعه‌سازان نیز براساس خودروهای جدید تولید داشته باشند. در شرایط کنونی قطعه‌سازان همواره با استانداردهای کارخانه‌ای قطعه عرضه کرده‌اند. حال با توجه به دلیل رقابت سختی که در بازار قطعه‌سازی و خودرو وجود دارد، شرکت‌ها ترجیح می‌دهند، استانداردهای سختگیرانه‌تری داشته باشند تا محصولاتی باکیفیت بهتر به مشتری‌ خود ارائه دهند که این موضوع موفقیت آنها در بازار را تضمین می‌کند. بنابراین بیشتر قطعه‌سازان براساس استانداردهایی که به آنها داده می‌شود محصول خود را تولید می‌کنند و این به مدل خودرو برمی‌گردد، اگر مدل خودرو قدیمی‌ باشد از استاندارد کمتری برخوردار است و اگر مدل خودرو جدیدتر باشد استاندارد آن بالاتر خواهد بود، بنابراین این امر به قطعه‌ساز ارتباطی ندارد. قطعه‌سازان ایرانی می‌توانند تمام استانداردهای مورد نیاز خودروسازان را برآورده کنند و مشکلی از این بابت در صنعت قطعه‌سازی وجود ندارد.

موضوع مهم دیگر این است که قطعه‌سازانی در دنیا هستند که قطعات استراتژیکی تولید می‌کنند و دانش ساخت آن قطعه را به آسانی در اختیار شرکت‌های دیگر قرار نمی‌دهند. حال آنکه برخی از کارشناسان معتقدند به دلیل ویژگی بازار ایران و منطقه اطراف، صنعت قطعه کشور باید بتواند در این زمینه نیز قراردادهای سرمایه‌گذاری مشترکی را منعقد کند.
قطعه‌سازان جهانی محدودند و عمدتا با خودروسازان جهانی به فعالیت می‌پردازند. در مذاکراتی که با فیات داشتیم قرار شده که این شرکت در سفری به ایران توان قطعه‌سازی ما را بسنجد و ببیند آیا امکان ساخت و داخلی کردن قطعاتش وجود دارد یا خیر. بنابراین یک ماه و نیم دیگر کارشناسان این شرکت به ایران سفر می‌کنند تا این بررسی را انجام دهند بنابراین ضمن آنکه در مذاکرات خودرویی به دنبال ورود خودروهای به‌روز و متنوع هستیم، قصد داریم صنعت قطعه را نیز به روز کنیم. زیرا این دو بخش در هم تنیده شده‌اند. در این میان شرکت‌های ژاپنی‌ و آلمانی و...را نیز مدنظر داریم. اما همکاری با قطعه‌سازانی که تولیدات خاص و استراتژیکی دارند نیز در برنامه ما قرار دارند زیرا صنعت خودروی ایران قصد دارد وابستگی خودش را کاهش دهد.

پس با ورود سرمایه‌گذاران خارجی می‌توان امیـد به ارتقای سطح کیفی قطعات داخلی نیز داشت؟
بله، در حال حاضر حدود ۷ میلیارد دلار تولید قطعه داریم، بنابراین در آینده حجم تولید باید ۴ برابر شود. از آنجا که قرار است ۶ میلیارد دلار صادرات قطعه داشته باشیم تا بتوانیم به شبکه جهانی وصل شویم باید ۸ میلیارد دلار نیز برای توسعه این صنعت سرمایه‌گذاری کنیم. محقق شدن همه این برنامه‌ها هرچند نیازمند حضور سرمایه‌گذاران و خودروسازان خارجی است اما نیازمند تلاش مسوولان در ایران نیز هست. بنابراین تولید با کیفیت و استاندارد براساس دانش و تکنولوژی روز و با تلاش می‌تواند صنعت قطعه را موفق کند.