برگ برنده چین در رقابت خودروهای الکتریکی

رقابت بر سر ساخت خودروهای الکتریکی و خودروهای هوشمند در حال اوج گرفتن است. شرایط نشان می‌دهد که چینی‌ها خیلی زود به یک بازیگر بزرگ در این عرصه بدل خواهند شد. اگر تنها یک دهه قبل در جایی از طراحی و ساخت خودروهای الکتریکی و هوشمند قرار داشتیم که امروزه قرار داریم، تقریبا هیچ تحلیلگری شانسی برای خودروسازی چین قائل نبود. نه تنها شانسی قائل نبود، بلکه از پایه حرفی درخصوص حضور چین به میان نمی‌آمد. یک دهه قبل صنعت خودروی چین به سختی در درون مرزهای این کشور نیز شناخته می‌شد. اما اکنون آنها بزرگ‌ترین تولید‌کننده خودرو جهان هستند و زیر‌ساخت‌های لازم را برای ورود به عرصه ساخت خودروهای الکتریکی در اختیار دارند. آنچه پیش از این در صنعت خودرو چین اتفاق افتاده است چشم اندازی را نشان می‌دهد که می‌تواند خودروسازان دیگر کشورها و حتی خودروسازان بزرگ را درخصوص چگونگی حضور چین در بازار خودروهای الکتریکی نگران کند.

عبور از استانداردهای آلایندگی یکی از عوامل مهمی است که می‌تواند بازارهای جدیدی را به روی خودروهای الکتریکی چین باز کند. در حال حاضر بسیاری از کشورها نداشتن استانداردهای مصرف سوخت و تولید دی اکسید کربن را به عاملی برای ممنوعیت واردات خودرو از چین بدل کرده‌اند. در خودروهای الکتریکی دیگر مساله‌ای به نام سوخت و آلایندگی وجود ندارد و چینی‌ها می‌توانند محصولات خود را در این بازارها عرضه کنند. بازی معکوس چینی‌ها در طراحی و ساخت خودروهای الکتریکی می‌تواند به برگ برنده دیگری برای شرکت‌های خودروسازی این کشور تبدیل شود. برخلاف خودروهای با موتور احتراقی که چین طراحی و ساخت آنها را از مدل‌های ابتدایی آغاز کرد، در خودروهای الکتریکی چینی‌ها از چهار سال قبل طراحی مدل‌های سوپراسپرت را آغاز کردند. بسیار زودتر از آنکه شرکت‌هایی مانند پورشه و تسلا به سراغ این دست خودروها بروند، کانسپت‌های تمام الکتریکی سوپراسپرت چینی روانه نمایشگاه‌های خودرو شدند. باتوجه به توانایی بالای چینی‌ها در پایین آوردن قیمت تمام شده، می‌توان انتظار داشت که سهم بازار بیشتری از بازار خودروهای سوپراسپرت الکتریکی را به خود اختصاص دهند.

برخی کشورها برنامه‌هایی برای حذف هر‌چه سریع‌تر خودروهای سوخت فسیلی در دو دهه آینده اعلام کرده‌اند و احتمالا به این فهرست در آینده افزوده خواهد شد. در این میان آنها ناگزیر هستند شرایطی را برای دسترسی ساده تر بازارهایشان به خودروهای الکتریکی ایجاد کنند. در این شرایط است که خودروسازان چینی می‌توانند با توجه به مزیت نسبی قیمت محصولاتشان، کشورها را ناگزیر به استفاده از خودروهای خود کنند. در این میان عامل بازدارنده مهم عبور از آزمون‌های تست تصادف و کسب استانداردهای لازم است که پاشنه آشیل کنونی خودروسازی چین در جهان به حساب می‌آید و البته چینی‌ها با شراکت با خودروسازان بزرگ مانند جنرال موتورز، مرسدس بنز و چند خودروساز دیگر، در حال برطرف کردن این نقیصه هستند. عامل بعدی ساختار ساده‌تر خودروهای الکتریکی در مقایسه با خودروهای درونسوز است. این سادگی در همگام‌سازی موتور و سیستم انتقال قدرت خودش را به راحتی نشان می‌دهد. مضاف بر این، ساخت یک موتور احتراقی با راندمان بالا و مصرف سوخت کم، بسیار دشوارتر از ساخت یک موتور الکتریکی بهینه است. چینی‌ها در ساخت موتورهای الکتریکی بسیار راحت‌تر می‌توانند هم سطح خودروسازان بزرگ جهان ظاهر شوند.

تجربه‌ای که چینی‌ها در طول یک دهه اخیر در حوزه صنعت دیجیتال و ابزارهای هوشمند کسب کرده‌اند عامل دیگری است که می‌تواند موجب جهش آنها در صنعت خودروهای الکتریکی و هوشمند شود. توسعه خودروهای هوشمند و برقی بیش از آنکه تلاشی مبتنی بر مکانیک باشد، بر حوزه دیجیتال استوار است. چینی‌ها اکنون توانسته‌اند فاصله خود را با کشورهای توسعه یافته در این زمینه به کمترین میزان برسانند و به راحتی می‌توانند این قابلیت را در صنعت خودرو به کار گیرند. بخش مهمی از قیمت تمام شده خودروهای الکتریکی به باتری‌های آن باز می‌گردد. در حال حاضر چین یکی از قطب‌های ساخت باتری‌های لیتیومی قابل شارژ در جهان است. اگر چینی‌ها بتوانند - که احتمالا می‌توانند - قیمت باتری‌های ولتاژ بالا را که در خودروسازی کاربرد دارد بشکنند، آن وقت است که می‌توان گفت بازی را با اختلاف زیادی برده‌اند. دست باز چینی‌ها در کپی الگوهای دیگر برگ برنده بعدی است. چینی‌ها همین حالا نیز به‌طور گسترده‌ای از طراحی و ماحصل فناوری خودروسازان بزرگ جهان کپی‌برداری می‌کنند و در این راه حمایت‌های دولتی را نیز به همراه دارند. خودروسازانی مانند آئودی و پژو درخصوص کپی شدن طراح هایشان در صنعت خودرو چین به دادگاه‌های این کشور شکایت برده‌اند، اما بدون نتیجه بازگشته‌اند. تنها راه باقیمانده برای آنها این است که از طریق قوانین تجارت بین‌الملل ورود این قبیل کپی‌ها را به دیگر کشورها محدود کنند. اما کشورهای زیادی نیستند که در برابر کپی کاری از شرکت‌های مادر طرح حمایت می‌کنند و اکثر کشورها اگر خودروهای چینی با استانداردهایشان همخوانی داشته باشد، کاری به کپی یا غیر کپی بودن محصول ندارند.

استانداردهای سهل‌گیرانه خودروسازی در چین یکی دیگر از مواردی است که در مقایسه با خودروسازان به ویژه اروپایی، می‌تواند موجب شتاب چینی‌ها در ساخت خودروهای متنوع الکتریکی شود. به همه اینها حمایت‌های دولتی را که هم در بخش تولید و هم در بخش صادرات در چین اعمال می‌شود، اضافه کنید تقریبا در هیچ جای دنیا دولتی مستقیم یا غیر‌مستقیم درگیر پروژه‌های مربوط به طراحی و ساخت خودروهای الکتریکی و هوشمند نیست و بخش خصوصی از تامین مالی تا انجام پروژه را بر عهده دارد. اما دولت چین حمایت‌های مالی گسترده‌ای را از خودروسازانی که در این بخش فعالیت می‌کنند انجام می‌دهد. چینی‌ها اگر‌چه اکنون در این بازار از کشورهایی مانند ژاپن، آمریکا و آلمان عقب هستند، اما با تکیه بر مواردی که ذکر آنها رفت در حال جلو آمدن هستند و تا سال ۲۰۲۰ احتمالا به تولید‌کننده اصلی خودروهای الکتریکی در جهان تبدیل خواهند شد.