ابزار‌های تشویقی برای ورود سرمایه‌گذاران
دولت یازدهم هنوز بر ایده خود مبنی‌بر واگذاری سهام خودروسازی‌های کشور به شرکت‌های خارجی اصرار دارد. هر چند هنوز شرکت خودروسازی معتبری در این زمینه پاپیش نگذاشته، اما آنچه مهم است قصد جدی دولت یازدهم در واگذاری سهام شرکت‌های داخلی به خودروسازان خارجی است. برای اولین بار حسن روحانی رئیس‌جمهور در اجلاس داووس طرح واگذاری سهام شرکت‌های خودروساز داخلی به شرکت‌های خارجی را مطرح کرد. طرح این موضوع در شرایطی بود که فضای سیاسی کشور به‌واسطه حضور روحانی در قامت رئیس‌جمهور بازترشده بود حال آنکه در این بین خودروسازان امید زیادی به بازگشت شرکای پیشین خود داشتند. با این حساب هر چند مذاکراتی غیر رسمی برای واگذاری سهام شرکت‌های خودروساز در جریان بود، اما هیچ کدام ثمری پیدا نکرد. در مورد دلایل چرایی عدم موفقیت در واگذاری سهام خودروسازان اظهارنظرهای مختلفی مطرح است حال آنکه بسیاری از کارشناسان در مورد بلاتکلیفی مذاکرات هسته‌ای اتفاق‌نظر دارند. در این مورد یک دست‌اندرکار صنعت خودرو عنوان می‌کند که سرمایه‌گذار به دنبال امنیت و ثبات است حال آنکه بلاتکلیفی و عدم ثبات سیاسی نمی‌تواند خیلی به حفظ سرمایه کمک کند. در این بین حتی خودروسازان چینی نیز که به‌دنبال اشباع بازار خودرو کشورشان بازار ایران را کشف کرده بودند نیز با توجه به عدم توافق میان ایران و کشورهای 1+ 5 در مذاکرات هسته‌ای تمایل چندانی به سرمایه‌گذاری و یا خرید سهام خودروسازان از خود نشان ندادند؛ اما آنچه مذاکرات پنهانی میان خودروسازان کشورمان و دیگر خودروسازان خارجی خوانده می‌شد بعد از گذشت دو سال ظاهرا ثمر‌بخش نبوده است. در این مورد می‌توان به اخبار خرید سهام شرکت پارس‌خودرو توسط رنو و همچنین خرید سهام ایران خودرو توسط جنرال موتورز و کرایسلر اشاره کرد. همچنین مدیرعامل شرکت سایپا نیز در خرداد ماه سال پیش از خرید سهام این شرکت توسط خودروسازی چانگان چین خبر داد. اما داستان حضور آمریکایی‌ها در جاده مخصوص به اواخر سال گذشته برمی‌گردد؛ به روزهایی که فضای سیاسی و بین‌المللی ایران کمی مساعد و توافق هسته‌ای ژنو این فرصت را به خودروسازان ایرانی و خارجی داده بود تا مذاکراتی را برای همکاری و شراکت با یکدیگر انجام دهند. همان روزها بود که روزنامه فرانسوی فیگارو در خبری مدعی شد نمایندگان بزرگ‌ترین خودروساز آمریکا (جنرال موتورز) راهی ایران شده و پای میز مذاکره با ایران خودرویی‌ها نشسته‌اند. این خبر البته نه تا به امروز از طرف جنرال موتورز تایید شده و نه ایران خودرو؛ با این حال قوت گرفتن شایعه حضور آمریکایی‌ها در ایران، ذهن خیلی‌ها را به این پرسش مشغول کرده که آیا شریک جدید بزرگ‌ترین خودروساز ایران آمریکایی خواهد بود. با این حال هنوز هیچ یک از مذاکرات غیر رسمی که خبر آن در رسانه‌ها دست به دست می‌شد به ثمر ننشسته این در شرایطی است که بسیاری از کارشناسان معتقدند تا نهایی شدن مذاکرات هسته‌ای خودروسازان خارجی همچنان از سرمایه‌گذاری و یا خرید سهام شرکت‌های ایرانی خودداری خواهند کرد. در این بین خودروسازان کشورمان امید فراوانی به بازگشت شرکت‌های فرانسوی به‌خصوص پژو داشتند، شرکتی فرانسوی که طی دو دهه با ایران خودرو شراکت و همکاری داشت، اما به‌دلیل خرید بخشی از سهامش توسط جنرال موتورز آمریکا رابطه‌اش را با ایران خودرو قطع کرد. این قطع ارتباط البته به ضرر هر دو طرف تمام شد چه آنکه ایران خودرو به مشکلات زیادی در تولید برخورد و تیراژش به‌شدت افت کرد و از آن سو پژو نیز بازاری بزرگ و بی‌دردسر را از دست داد.
دلیل اصلی رفتن پژو از ایران تحریم‌ها بود چرا که این شرکت فرانسوی به هیچ وجه راضی به از دست دادن شریک مناسبی همچون ایران‌خودرو و بازاری بزرگ مثل ایران نبود. طبعا ایران‌خودرو نیز که سال‌ها با پژو کار کرده و سبد محصولاتش پر بود از خودروهای این خودروساز فرانسوی، راضی به جدایی نبود چون سخت می‌توانست در شرایط تحریم شریک و همکاری مانند پژو پیدا کند. با این حال شرکای فرانسوی به‌خصوص پژو همچنان در انتظار نتایج حاصله از مذاکرات هسته‌ای هستند تا با فراغ بال در ایران سرمایه‌گذاری کنند. اما مسوولان صنعتی کشور با توجه به قطعی نبودن حضور شرکایی چون پژو همچنان به وضع شرط و شروط‌هایی برای حضور شرکای خارجی می‌پردازند. این در حالی است که در کنار این شروط تشویق‌هایی نیز برای سرمایه‌گذاران خارجی مدنظر قرار گرفته است؛ به‌طوری‌که نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت دوشنبه گذشته در همایش بین‌المللی صنعت خودرو، یکی از ابزارهای وزارت صنعت برای تسهیل در جذب سرمایه‌گذاری خارجی را در نظر گرفتن ۵۰ درصد بخشودگی مالیاتی به شرط آنکه حداقل ۳۰ درصد محصولات به بازارهای جهانی صادر شود دانست و اظهار کرد: واگذاری سهام شرکت‌های داخلی به شرط صادرات ۳۰ درصد محصولات به شرکت‌های خارجی را باید ازدیگر ابزارهای وزارت صنعت برای توسعه همکاری‌ها با شرکت‌های بین‌المللی اعلام کرد. با این حال اگر مذاکرات هسته‌ای به نتایج رضایت‌بخشی دست پیدا کند با توجه به ابزارهای تشویقی وزارت صنعت، معدن و تجارت برای سرمایه‌گذاری خودروسازان خارجی در ایران به‌طور حتم شاهد حضور پرشور شرکت‌های خارجی در صنعت خودرو کشور خواهیم بود.