آیا اهداف اقلیمی برای تحقق هدف گرمایش زمین زیر C° 2 کافی است؟

محبوبه نحوی

فعال محیط زیست

در ۲۲ آوریل امسال رهبران جهان در سازمان ملل متحد در نیویورک نشستی تشکیل دادند و توافق جهانی آب و هوا را که در دسامبر گذشته در پاریس انجام شده بود تصویب کردند. ۱۹۵ کشور، اعم از ثروتمندترین تا فقیرترین، به توافقی رسیدند که در آن به هدف حفظ درجه حرارت زمین به زیر C° ۲ اشاره می‌شد. آنها همچنین به محدود‌سازی یا کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای تا سال ۲۰۳۰ متعهد شده‌اند. دستاوردهای این نشست اگرچه بسیار با اهمیت است اما باز هم کافی نیست. در واقع با وجود همه اینها، جهان همچنان در معرض خطر احتمالی گرم شدن ۴/ ۳ - ۷/ ۲ درجه سانتی‌گراد بالاتر از سطوح دوران ماقبل صنعتی است. برای حفظ درجه گرمایش زمین به زیرC° ۲تا سال ۲۰۳۰، انتشار گازهای گلخانه‌ای باید بیش از ۳۰ درصد زیر مقداری که (اهداف معین مشارکت ملی کشورها) (INDCS) پیش‌بینی کرده است باشد. در طول دهه گذشته، بهره‌وری انرژی سالانه تنها ۷/ ۰ درصد رشد و سهم انرژی بدون کربن تنها ۱/ ۰ درصد در سال افزایش داشته است. به علاوه اگر INDCs کاملا اجرا شود، نرخ رشد سالانه به ترتیب به ۸/ ۱ درصد و ۴/ ۰ درصد خواهد رسید. در حال حاضر پیشرفت‌های چشمگیری در حوزه تولید برق به‌عنوان یک منبع مهم، اتفاق افتاده است. هزینه‌های تولید برق خورشیدی از سال ۲۰۰۸، ۸۰ درصد کاهش یافته است. در بعضی نقاط، با تعیین قیمت عرضه پایین مانند ۰۶/ ۰ دلار به ازای هر کیلووات ساعت، تولید برق از طریق خورشید در رقابت تنگاتنگی با زغال‌سنگ و گاز طبیعی است.

　

«اهداف مورد نظر مشارکت ملی کشورها» تا سال ۲۰۳۰ نشان می‌دهد با ۷۰ درصد سرمایه‌گذاری در نیروهای تجدیدپذیر، ظرفیت نیروهای تجدیدپذیر در اقتصادهای درحال توسعه یا نوظهور، ۴ برابر سریع‌تر از ظرفیت سوخت‌های فسیلی رشد خواهد داشت. این سرمایه‌گذاری می‌تواند در فناوری تولید انواع باتری و سایر ابزار مولد برق صورت گیرد تا بتوانیم در نیمه قرن، سیستم برق‌رسانی بدون کربن را داشته باشیم. در عین حال انرژی‌های بدون کربن هرچند نقش مهمی دارند اما کافی نیستند، زیرا نیروی برق تنها ۲۰ درصد مصرف انرژی جهان را تشکیل می‌دهد. بنابراین تغییرات وسیع‌تری برای سیستم انرژی جهانی مورد نیاز است.حمل‌ونقل جاده‌ای و هوایی نیز بر سوخت‌های فسیلی مایع تکیه کرده است، که حدود ۳۰ درصد از کل انرژی مصرفی را تشکیل می‌دهد. کربن‌زدایی این فعالیت‌ها نیازمند برقی کردن یا استفاده از هیدروژن یا سوخت‌های زیستی است که این امر بسیار زمانبر است. سیستم گرمایشی ساختمان یکی دیگر از حوزه‌هایی است که نیازمند تغییرات اساسی است. در این حوزه استفاده از سیستم برق‌رسانی بدون کربن به جای انرژی بر پایه سوخت‌های فسیلی تاثیر بسیار چشم‌گیری خواهد داشت. همچنین فرصت‌ مهمی برای طراحی و ساخت ساختمان‌ها و شهرهایی است که کارآیی انرژی بالاتری دارند. با افزایش جمعیت شهری در جهان که انتظار می‌رود تا سال ۲۰۵۰ به ۵/ ۲ میلیارد نفر برسد توجه به این موضوع بسیار حیاتی است. چالش کنونی، یافتن مسیر اقتصادی معقولی است که اقتصادهای نو‌ظهور را قادر به تامین نیازهای انرژی رو به رشدشان سازد، درحالی‌که این اطمینان نیز حاصل شود که جهان به اهداف اقلیمی خود دست می‌یابد. این مهم از لحاظ تکنولوژیکی امکان‌پذیر است اما نیازمند یاری عوامل بسیار و عزم راسخ دولت‌هاست.