حسین سلیمی/ نایب رییس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران

یکی از مراکز و محورهای مهم برای پیشرفت کشورهای در حال توسعه، اگزیم بانک‌ها هستند. اگزیم بانک‌ها از یک سو مرجع مشوق صادرات و از سوی دیگر الگوی صحیح یک صادرات پیشرفته هستند. الگویی که صنعت تولید محور را می‌توان به کمک آن اجرا کرد. حمایت مالی از تولید صنعتی صادراتی مهم‌ترین هدف تشکیل اگزیم بانک‌هاست. اگزیم بانک‌ها در آغاز صادراتی شدن کشورها نقش پررنگ و حیاتی دارند در واقع برای اینکه صنایع هرکشور در مسیر خودکفایی صادراتی حرکت کند به نیروی حمایتی اگزیم بانک‌ها نیاز دارند. وقتی صادرات به یک حد بسیار متناسب رسید، دیگر آنقدر تکیه برروی اگزیم بانک‌ها نیست به همین دلیل این است که ما توجه خاصی به چگونگی عملکرد اگزیم بانک‌ها داریم و معتقدیم که اگر بخواهیم زیربنای صادرات را تقویت کنیم و صادرات کشور را به حدی برسانیم که نیاز ارزی مان را تامین کند باید اگزیم بانک قدرتمندی داشته باشیم. اما سوال اینجاست که آیا اگزیم بانک فعلی توان دستیابی به هدف‌گذاری‌های صادراتی کشور را دارد؟ به عقیده من در شرایط فعلی در اگزیم بانک کشور محدودیت امکانات وجود دارد.

در واقع وقتی دولت به روش‌های مختلف اعلام می‌کند که حامی توسعه صادرات است باید اهرم‌های دستیابی به آن را نیز قوی کند. بانک توسعه صادرات به‌رغم عملکرد مطلوب خود در این زمینه نیازمند تقویت بنیه است. موضوع افزایش سرمایه بانک‌ها نه تنها برای اگزیم بانک‌ها بلکه برای همه بانک‌ها اهمیت دارد. بعد از چندین سال ، امروز شاهد رشد چند برابری صادرات هستیم. نظام بانکی باید برای این رشد آماده باشد، خصوصا برای بانک توسعه صادرات افزایش امکانات و سرمایه امری ضروری و مسجل است. در طول سال‌های فعالیت این بانک ما شاهد حمایت هدفمند و متمرکز این بانک از صادرات بوده‌ایم. این روند صحیح و اصولی است، اما در مقایسه با اگزیم بانک‌ها در کشورهایی چون ترکیه به دلیل محدودیت منابع که از آن یاد شد مختصات کوچک‌تری دارد و نکته مهم اینکه ترجیحا این توان باید صرف صادرات غیر نفتی ما شود، چرا که بخش نفت ما مشکلی در صادرات ندارد و حمایت‌های لازم را دریافت می‌کند و این تولیدکنندگان غیر نفتی کلان کشور هستند که برای صادرات نیازمند تشویق و حمایت هستند. تسهیلات فعلی بانک‌های تخصصی صادراتی همچون بانک توسعه صادرات هرچند در مقایسه با سایر بانک‌ها ارزان تر و ایده‌آل‌تر است، اما تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله دارد و دلیل اصلی آن برمی‌گردد به بسته بودن دست این بانک به لحاظ منابع وقوانین حمایتی. حمایت و کمک واقعی برای توسعه اقتصادی با بهره‌های بالا امکان‌پذیر نیست و هر چه بتوان این نرخ را پایین تر برد می توان امید بیشتری به رونق صادرات داشت. وقتی در برنامه ای اقتصادی از صادرات به عنوان محور توسعه اقتصادی نام برده می‌شود باید به این نکته توجه داشت و به تقویت مالی اگزیم بانک برای ارائه تسهیلات ارزان کمک کرد.