پیشنهاد ریه مکانیزه برای تهران
«تشدید» آلودگی هوای تهران و تغییراتی که طی دو سال گذشته در جنس و «ترکیب» ذرات آلاینده به وجود آمده، کدورت هوا در پایتخت را به سه برابر استاندارد جهانی رسانده و تعداد روزهای ناسالم در ۸۸ روز اول سال ۹۴ را به ۵/۲ برابر مدت مشابه سال ۹۳ افزایش داده است. امسال در فاصله ابتدای فروردین تا 26 خرداد، شاخص کیفیت هوای تهران فقط در 59 روز، علامت «سالم» را نشان داده که این تعداد، 15 روز از سال گذشته کمتر بوده است.
به گزارش «دنیای اقتصاد»، سال گذشته کمیته محیط‌زیست شورای شهر تهران همزمان با اوج‌گیری «آلودگی هوا»، تحقیقاتی پیرامون «ریشه‌ پنهان» این عارضه خطرناک شهری انجام داد و اعلام کرد: فارغ از نقش آلاینده‌های ثابت و متحرک -کارخانه‌ها و خودروها - که همواره مورد توجه کارشناسان بوده‌ است، سرچشمه آلودگی هوای پایتخت را یک عامل مغفول‌مانده تشکیل می‌دهد. این عامل، «روند تخریب و تبدیل باغات به ساختمان‌ها» است که طی دست‌کم یک دهه گذشته، امکان تلطیف و تصفیه هوا را گرفته و تهران را به شهری با ظرفیت زیستی غیرقابل‌ تحمل تبدیل کرده است. تحقیقات کمیته محیط زیست شورای شهر تهران تاکید داشت: دو نوع مقررات کلیدی برای اراضی سبز، با عناوین «قانون حفظ و گسترش فضای سبز» و «طرح جامع تهران» وجود دارد؛ اما طی این سال‌ها به شکل درست و کامل نقشه‌راه متولیان شهر قرار نگرفته است. تفسیر غلط از این مقررات، هم از ناحیه دولت و هم از طرف مدیریت شهری باعث شده ابزارهایی که قانون‌گذار برای حفظ عرصه‌های سبز و تبدیل باغات بزرگ به بوستان‌‌های شهری طراحی کرده است در مسیر عکس به‌کار گرفته شود و عملا زمینه ساخت‌وساز به بهانه حمایت از مالکان این اراضی تقویت شود. این تحقیق تعداد پارک‌های تهران را ناکافی و سرانه فضای سبز را کمتر از نصف شاخص رایج می‌داند و بر بازنگری جدی در رفتار مدیریت‌شهری تاکید دارد.

از این‌رو رحمت‌الله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت و محیط‌زیست شورای شهر با ارائه یک الگوی جدید اما تجربه شده در دنیا، پیشنهاد ساخت باغات طبقاتی در پایتخت را می‌دهد.
او با اشاره به تاثیر گیاهان و درختان سازگار با محیط در کاهش میزان آلودگی هوای شهر به «دنیای اقتصاد» گفت: برخلاف نظر برخی از دوستان که معتقدند کاشت درختان تاثیری در کاهش و کنترل آلودگی هوای شهر تهران ندارد، یکی از راه‌هایی که به نظر می‌رسد می‌تواند در کنترل آلودگی هوا کمک‌کننده باشد افزایش فضای سبز شهری از طریق کاشت درختان است. البته مدیریت شهری کارنامه خوبی در حوزه صیانت از باغات ندارد. با هزینه کرد ده‌ها و صدها میلیون تومان بنرهای «آسمان آبی زمین پاک» نصب می‌شود اما با حلوا حلوا کردن دهان شیرین نمی‌شود. زیرساخت‌های داشتن هوای پاک حفظ درختان است که متاسفانه می‌بینیم در حال خشک شدن هستند.
او اضافه کرد: اما در کنار این موضوعات برای حفظ و افزایش سرانه فضای سبز و باغات موجود شهر می‌توان از الگوهای جدیدی استفاده کرد. البته با توجه به محدودیت و کمبود زمین به‌دلیل ساخت‌وسازهای متراکم شهری به نظر می‌رسد بتوان با یک کار کارشناسی در برخی از محلات شهر با استفاده از زمین‌هایی که شهرداری در اختیار دارد زمین‌هایی با متراژ بین ۵۰۰ تا هزارمترمربع را به باغات طبقاتی یا فضای سبز طبقاتی تبدیل کرد.
این عضو شورای شهر تهران با تاکید بر اینکه این طرح به صورت پایلوت در سایر کشورهای دنیا نیز اجرا شده است، اظهار کرد: این طرح در چندین جنبه به‌کار کارشناسی نیاز دارد. جنبه نخست موضوع طراحی سازه باغات طبقاتی است. سازه‌ای مکانیزه مشابه آنچه در پارکینگ‌های طبقاتی استفاده می‌شود. با این تفاوت که در طراحی سازه باید تعداد و وزن احتمالی درختان بعد از چندین سال رشد محاسبه و پیش‌بینی شود تا بتواند وزن درختان را تحمل کند.
او ادامه داد: سیستم مکانیزه‌ای برای آبیاری درختان نیاز است و در مصرف آب هم ملاحظات کارشناسی آن باید دیده شود.

او با اشاره به جنبه سوم موردنیاز کارکارشناسی در این طرح تاکید کرد: از سوی دیگر باید امکان حضور مردم را هم در این فضا فراهم کنیم تا مردم بتوانند به جای اینکه پیاده روی در سطح شهر را داشته باشند در این مسیر دورتا دور این فضای سبز رمپی باشد تا بتوانند پیاده روی کنند. حافظی تصریح کرد: بحث دیگر بحث گیاهانی است که باید مورد استفاده قرار گیرد و نیاز به کارشناسی دقیق‌تر دارد گیاهانی که بتوانند در چنین فضایی رشد کنند، ماندگار و با محیط شهر تهران سازگار باشند.رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر در مورد چگونگی تامین منابع اجرای این طرح نیز توضیح داد: به نظر می‌رسد منابع اجرای چنین طرحی نیز می‌تواند از محل صرفه‌جویی منابع اداره شهر به راحتی تامین شود.
گزارش یکساله روند آلودگی هوای تهران در سال گذشته نشان می‌دهد که آلودگی هوا فقط در 20 روز از سال 93 منشا خارجی داشته است و در باقی روزهای سال گذشته منشا آلودگی هوای تهران به درون کشور مربوط بوده است. منابع داخلی آلودگی هوا در مناطق مختلف متفاوت است. برای پاره ای از نقاط کشور، هورالعظیم یا دریاچه ارومیه منابعی از انتشار آلودگی هوا بودند، اما برای شهر تهران بیشترین معضل آلودگی هوا مربوط به مناطق جنوب غربی پایتخت بوده است. به‌طوری‌که بخش قابل توجهی از آلودگی هوای تهران که از محدوده جنوب غرب یعنی منطقه 18 وارد شهر و آسمان شده، به دلیل وجود زمین‌های راکد و بایری بوده که در این منطقه وجود دارد و بخش دیگر نیز به دلیل وجود معادن شن و ماسه است. حال باید منتظر بمانیم و ببینیم آیا تعطیلی تدریجی معادن شن و ماسه و ورود پروژه‌های دوستدار طبیعت هم چون احداث باغات طبقاتی در تهران می‌توانند راه به‌جایی ببرند، یا در آینده بیش از پیش شاهد بروز پدیده‌های آلودگی از جنس ریزگردهای مه و غبار خواهیم بود و کم کم تهران به شهری غیرقابل سکونت بدل خواهد شد که همه ساکنانش ناگزیر به کوچی اجباری می‌شوند.

به گفته وی شهرداری مدعی شده این نهاد به یک نهاد فرهنگی و اجتماعی ارتقا پیدا کرده است؛ ما وقتی این ادعا را می‌پذیریم که شهرداری وظیفه خدماتی خود را به خوبی ارائه کند و رضایتمندی مردم حاصل شود بعد ادعا کنیم می‌خواهیم به فضای فرهنگی و اجتماعی وارد شویم.