روز ملی بهره‌وری از آغاز تا امروز
دکتر محمدعلی محمدی رییس کمیته راهبری جشنواره ملی بهره‌وری کشور عزیزما ایران،علیرغم وجود غنی و ارزشمند بویژه سرمایه انسانی جوان و تحصیل کرده،متاسفانه دچار مشکل مزمن و اساسی کمبود تولید و ضعف ایجاد ارزش افزوده و سودآوری مناسب است. ساختار نظام‌های اقتصادی،اجتماعی و مدیریتی کشور در سطوح مختلف،پاسخگویی نیازهای کشور به چشم انداز 1404جمهوری اسلامی ایران نیست و بی تردید نیازمند تغییرات ریشه ای واصولی در نگرش‌ها ، باورها، مدل‌های فکری،روش‌ها و فرآیندها و نحوه سازماندهی و ساختارهاست و بهره گیری از علوم، دانش و مهارت‌های توسعه ای با رویکرد بهره وری، برای تحول در مدل‌های ذهنی و مبانی علمی-فنی کسب و کار و انجام فعالیت‌ها و در نتیجه به وجود آوردن یک جامعه توسعه یافته، یک الزام قطعی است.مشکلاتی مانند ، مدیریت‌های غیر صحیح و غیر علمی، اقتصاد گسترده دولتی، نظام‌های اداری و تصمیم گیری نامناسب، رانت خواری و رانت جویی، قوانین و مقررات پیچیده و ناکارآمد، اتکاء زیاد و وابستگی بسیار به درآمدهای نفتی، فرهنگ نامناسب برای تلاش وکوشش،زنگ زدگی افکار و اندیشه‌ها، رابطه سالاری و طایفه گرایی، نگرش‌ها و روابط سنتی و تاریخ گذشته، بها ندادن به ساز و کارهای ارزیابی و اندازه گیری و بسیاری از موارد مشابه، عارضه‌ها و بعضا علت‌هایی است که تحول و تغییرات بنیانی در نظام‌ها و سیستم‌ها و ساختارهای اداری جامعه و سازمان‌ها را ضروری می‌سازد. مسابقه بهره‌وری بین کشورهای مختلف و سازمان‌های مختلف و همچنین افراد گوناگون همواره وجود داشته و رو به توسعه بوده است اما دریغ که بسیاری از مدیران واداره کنندگان جامعه و سازمان‌ها، صدای صوت مسابقه را نشنیده و یا ناشنید گرفته‌اند و تنبلی و سکون فرصت‌های پیشرفت را از جامعه و سازمان خود گرفته‌اند که تنها حسرت آن، باقی مانده است. حرکت بهره‌وری در کشور ما، از سالیان سال قبل و بعد از انقلاب اسلامی همواره دغدغه برخی از صاحب نظران، مدیران و افراد فعال جامعه در سطوح مختلف بوده است. عضویت کشور ما در سازمان بهره‌وری آسیایی (APD) قدمت زیادی دارد و ایران از جمله اولین کشورهایی است که در دهه 70 میلادی به عنوان عضو این سازمان فعالیت خود را شروع کرده است.قبل از انقلاب اسلامی، سازمان مدیریت صنعتی به عنوان سازمان نماینده کشور ایران در APD معرفی و شناخته شده بود و پس از انقلاب، یک دوره زمانی کوتاه حضور ضعیف ایران در جلسات و برنامه‌های توسعه ای سازمان بهره‌وری آسیایی اتفاق افتاده است لیکن ازسال 1371 با ایجاد تشکیلات بهره‌وری در معاونت آموزش و تحقیق وزارت صنایع سنگین، نقطه عطفی در ارتباط ما با APD و حرکت بهره‌وری در بخش صنعت کشور شکل گرفت که از آن تاریخ روند توسعه ای خود را طی کرده است.در سال 1373 شرکت سازمان بهره‌وری ملی ایران به جای یکی از شرکت‌های غیرفعال مربوط به قبل از انقلاب، تعریف شد که در همان سال نیز اولین کنگره ملی بهره‌وری ایران در هفته اول خرداد ماه برگزار گردید. در ابتدا هفته اول خرداد ماه را، هفته بهره‌وری نامیدند ولی سپس به دلیل اینکه روزهای مقدس و ارزشمندی همچون آزادسازی خرمشهر عزیز در هفته اول واقع شده بود، هفته بهره‌وری تبدیل به روزهای ملی بهره‌وری ایران شد. از سال 1373 به بعد هر سال در روز اول خرداد، کنگره‌ها و سمینارهای مختلفی به مناسبت ارج نهادن به حرکت بهره‌وری ملی و همایش اندیشمندان و دلسوزان بهره‌وری در کشور برگزار شده که متاسفانه از افت و خیزهای فراوانی برخوردار بوده است.برخی از سالها تبلیغات و فضاسازی گسترده برای جلب توجه مردم کشور به مقوله بهره‌وری و حرکت نمادین خوبی صورت گرفته است و برخی از سالها متاسفانه نه بخش دولتی و نه بخش غیردولتی به این موضوع حیاتی توجه کافی نداشته‌اند. به عنوان مثال در تاریخ 2/3/1379 مصوبه 8070 هیئت وزیران به استناد اصل 138 قانون اساسی توسط معاون اول رئیس جمهور به همه سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی ابلاغ می‌شود که طی آن کلیه دستگاه‌های اجرایی مکلف می‌شوند که چرخه مدیریت بهره‌وری شامل سنجش و تحلیل بهره وری، طرحریزی بهبود بهره‌وری و سازماندهی و اجرای طرح‌های بهبود را مستقر کرده و گزارش پیشرفت و نتایج آن را به سازمان ملی بهره‌وری ایران وری ایران ارائه کرده تا پس از جمع بندی گزارش جامع بهره‌وری ملی به هیئت دولت ارائه گردد. در همان سال نیز برای برنامه چهارم هدف گذاری در زمینه بهره‌وری سهم آن در رشد اقتصادی کشور انجام پذیرفت و ماده 5 قانون برنامه چهارم توسعه به این موضوع اختصاص یافت که 3/31درصد از نرخ رشد اقتصادی کشور باید از طریق بهره‌وری حاصل شود. در قانون برنامه پنجم توسعه نیز، در موارد متعددی به موضوع ارتقاء بهره‌وری ملی و بخش‌های اقتصادی پرداخته شده و در ماده 79 قانون برنامه و ماده 68 برنامه، الزامات و تکالیف مهمی برای اندازه گیری و تحلیل و نیز ارتقاء سطح بهره‌وری تعیین گردیده است. به هر حال روز ملی بهره وری، بهانه ای برای توجه ویژه به موضوع بهره‌وری ئ یادآوری راز بقا و پیشرفت کشور است. روز ملی بهره وری، تاکید بر این مطلب و نکته مهم و اساسی استکه دلیل پیشرفت و توسعه جوامع و سازمان‌ها داشتن منابع و امکانات بسیار نبوده است بلکه مهارت و هنر به کارگیری منابع و امکانات و قابلیت تولید ثروت و ارزش است که جوهره توسعه یافتگی است. برگزاری جشنواره ملی بهره‌وری ایران در روز اول خرداد ماه،تقدیر و تشکر از همه کسانی است که دغدغه همیشگی سر بلندی و توسعه یافتگی ایران اسلامی را داشته، دارند و خواهند داشت. کسانی که به جای حرف و شعار با عمل و رفتار خود الگو سازی می‌کنند و درس اثبات شایستگی و توانمندی را به دیگران می‌دهند.