چرا نتایج آزمون‌های استاندارد مصرف سوخت واقعی نیست؟

هرچند امسال افزایش قیمت بنزین در مجلس شورای اسلامی تصویب نشد، با این حال مصرف سوخت خودروهای داخلی موضوعی چالش‌برانگیز میان مشتریان است.در همه جای دنیا خودروهایی که مصرف سوخت کمتری دارند از محبوبیت بیشتری میان مشتریان خودرو برخوردارند، این در شرایطی است که در ایران به‌دلیل نبود تنوع در خودروهای تولیدی، این معیار بسیار کم رنگ جلوه می‌کند. بر این اساس آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا در شرایطی میزان استاندارد مصرف سوخت برای خودروها را تا سال ٢٠١۶ بالغ‌بر۱/ ۵ لیتر در هر کیلومتر قرار داد که در ایران تا سال پیش میانگین مصرف سوخت اتومبیل‌ها بین ۷ تا ۸ لیتر بود. در این بین برخی از کارشناسان تاکید دارند که خودروهای تولیدی خودروسازان به‌دلیل پلت‌فرم قدیمی دیگر ظرفیت کاهش مصرف سوخت را ندارند و اگر هدف خودروهای داخلی صرفه‌جویی در مصرف سوخت است مسوولان باید به فکر جایگزینی با خودروهای جدید در این زمینه باشند.

در هر صورت بهره‌وری و راندمان سوخت و اقتصادی بودن خودروها در حال حاضر بیش از هر زمانی در جهان مطرح است و بسیاری از خودروسازان جهانی تلاش می‌کنند خودروهایی به بازار عرضه کنند که بهترین راندمان و مصرف سوخت را داشته باشد. از سوی دیگر برخی از کارشناسان افزایش قیمت سوخت را بهترین مسیر صرفه‌جویی بنزین می‌خوانند. این تجربه یک‌بار در کشور ما به وقوع پیوست؛ به‌طوری‌که با تصمیم دولت برای هدفمند کردن یارانه‌های انرژی، تحولی بزرگ در بخش سوخت بخش حمل‌و‌نقل به‌وجود آمد؛ به‌طوری‌که مشتریان برای خرید خودرو برخلاف گذشته به میزان مصرف سوخت توجه کردند؛ اما گرایش به سمت خودروهای کم‌مصرف تنها مدت کوتاهی ادامه یافت؛ به‌طوری‌که پس از تثبیت قیمت، مشتریان باز هم به سراغ خودروهای مورد علاقه خود رفتند. در هر صورت هنوز هم هستند مشتریانی که سراغ خودروهای کم‌مصرف را می‌گیرند و مصرف سوخت به‌عنوان معیار اصلی در انتخاب خودرو مورد توجه قرار می‌گیرد.

حال سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که تا چه میزان می‌توان به مصرف سوخت خودروها که توسط تولیدکنندگان در دفترچه‌های راهنما مورد تاکید قرار می‌گیرد، اطمینان کرد. در این زمینه یک کارشناس خودرویی عنوان می‌کند که نتایج آزمون‌های استاندارد مصرف سوخت به دلایلی نمی‌تواند کاملا منطبق با میزان مصرف سوخت خودروی شما در شرایط رانندگی واقعی باشد و تنها ابزار مقایسه مدل‌های گوناگون است. وی تاکید می‌کند که از همه مهم‌تر اینکه هیچ آزمایشی نمی‌تواند همه ترکیبات ممکن همچون شرایط گوناگون ترافیک، آب و هوا، الگوی رانندگی و... را شبیه‌سازی کند تا میزان واقعی مصرف سوخت یک خودرو مشخص شود؛ بنابراین یقینا میزان مصرف سوختی که در شرایط رانندگی واقعی به‌دست می‌آید با آنچه در آزمایش‌های استاندارد حاصل می‌شود یکسان نخواهد بود. این کارشناس خودرویی همچنین تاکید می‌کند که در اکثر موارد مصرف سوخت در شرایط واقعی رانندگی نسبت به شرایط آزمایشگاهی مقداری بیشتر است.

حال سوالی که مطرح می‌شود این است که چرا یک راننده نمی‌تواند از میزان مصرف واقعی سوخت خود مطلع شود. دلایل مختلفی در این زمینه وجود دارد، اما آنچه کارشناسان سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت بر آن تاکید دارند این است که امکان آزمایش تمام خودروهای تولیدی جدید به‌صورت جداگانه وجود ندارد و در این زمینه یک خودرو به‌عنوان نمونه مدل مورد نظر، آزمایش می‌شود که ممکن است نتایجی بدتر یا بهتر از خودروی مشابه داشته باشد. بنابراین شرایط واقعی رانندگی با شرایط استاندارد آزمایشگاه متفاوت و متاثر از عواملی چون الگوی رانندگی افراد، نوع جاده، شرایط اقلیمی، وضعیت ترافیکی و... است. در ادامه می‌توان عوامل دیگری را نیز در این زمینه دخیل دانست، مانند تنظیم نبودن موتور خودرو، استفاده از قطعات غیر‌استاندارد و تعمیر و نگهداری خودرو توسط افراد غیر‌مجاز که به‌شدت بر میزان مصرف سوخت خودروها تاثیرگذار است.

همچنین تجهیزاتی مانند کولر و سیستم تهویه که قدرت خود را از موتور خودرو تامین می‌کنند و سایر تجهیزات اضافی که بر روی خودرو نصب می‌شوند نیز بر مصرف سوخت خودرو می‌افزایند؛ بنابراین آنچه مشخص است خیلی نمی‌توان بر برچسب سوختی که سال‌ها است خودروسازان بر خودروهای تولیدی خود می‌چسبانند که نشان‌دهنده میزان مصرف سوخت است اطمینان کرد و برای اینکه از مصرف سوخت خودرو بکاهید بهتر است خود دست‌به‌کار شوید. پس در قدم اول بهتر است که برنامه منظمی برای مراجعه به مراکز تنظیم موتور و تعمیرگاه‌های مجاز تعیین و همواره موتور خودرو را در حالت تنظیم نگهداری کنید؛ چراکه تنظیم موتور بهره‌دهی سوخت را بالا می‌برد و تا ۵/ ۷ درصد باعث صرفه‌جویی در مصرف سوخت می‌شود. همچنین به‌کارگیری سوخت متناسب با سطح تکنولوژی و نیاز خودرو سبب افزایش عمر موتور و اجزای آن و کاهش میزان آلاینده‌ها می‌شود؛ بنابراین باید به توصیه‌های دفترچه راهنمای خودرو برای انتخاب نوع سوخت مصرفی متناسب با تکنولوژی خودرو توجه کنید. از سوی دیگر فیلتر خودرو با جلوگیری از ورود ناخالصی‌های موجود در هوا، مانع آسیب رسیدن به بخش‌های داخلی موتور می‌شود. پس تعویض فیلتر هوای کارکرده نه‌تنها کاهش مصرف سوخت خودرو را به‌دنبال دارد، بلکه از موتور خودرو محافظت می‌کند.

تعویض به‌موقع فیلتر هوا و استفاده از فیلتر هوای استاندارد حداکثر ۱۰ درصد و به‌طور متوسط ۵ درصد باعث صرفه‌جویی در مصرف سوخت می‌شود. اما سرعت بهینه از دیدگاه مصرف سوخت بسته به تکنولوژی خودرو بین ۱۲۰ - ۸۰ کیلومتر در ساعت است و با افزایش سرعت از این محدوده، سرعت مصرف سوخت به‌صورت تصاعدی بالا می‌رود؛ بنابراین باید از رانندگی تهاجمی و شتاب‌دار پرهیز کرد؛ چراکه تخت گاز رفتن بنزین را هدر می‌دهد. همچنین استفاده از دنده مناسب و متناسب با دور موتور و سرعت خودرو از عوامل موثر در مصرف سوخت خودرو است. بر این اساس مطابق آمار‌های آژانس بین‌المللی انرژی، تعویض به‌موقع دنده بین ۵تا ۱۵ درصد باعث کاهش مصرف سوخت می‌شود، اما نکته دیگر که شما را در کاهش مصرف سوخت کمک می‌کند این است که با در نظر گرفتن شرایط ترافیکی و رعایت فاصله ایمن با سایر وسایل نقلیه به راحتی هماهنگ با جریان ترافیک حرکت کنید و از ترمزها و شتاب گرفتن‌های بی‌مورد که باعث افزایش مصرف سوخت خودروی شما می‌شوند پرهیز کنید.