دو راهی استفاده از بنزین سوپر و معمولی

یکی از باورهای رایج میان مردم درباره افزایش سلامت و کارکرد بهتر موتور خودرو استفاده از بنزین سوپر به جای بنزین معمولی است. از آنجا که بنزین سوپر قیمت بالاتری نسبت به بنزین معمولی دارد بنابراین بسیاری از مالکان خودرو که توان پرداخت هزینه‌های بنزین سوپر را ندارند بعد از پرکردن سه باک بنزین معمولی یک باک خودروی خود را با بنزین سوپر پر می‌کنند تا کارکرد خودرو به خصوص موتور آن بهتر شود. بسیاری از مالکان خودرو در حالی به این روش باک بنزین خود را پر می‌کنند که تاکنون درست یا غلط بودن این باور عمومی مشخص نشده است. شاید شکل‌گیری این تصور رایج به دلیل آن باشد که بسیاری از مالکان خودرو کیفیت بنزین سوپر را از بنزین معمولی بهتر می‌دانند؛ در این میان تولید بسیار زیاد بنزین معمولی در برابر بنزین سوپر نیز در شکل‌گیری این تصور نقش دارد و در نهایت اینکه قیمت بالاتر بنزین سوپر در برابر بنزین معمولی موجب شده که بسیاری کیفیت آن را بهتر و استفاده از آن در خودروهای خود را مطلوب‌تر ارزیابی کنند. بنابراین در شرایطی که به نظر می‌رسد، مالکان خودرو براساس توان مالی‌شان میان استفاده از بنزین معمولی و سوپر دست به انتخاب می‌زنند اما همین موضوع نیز موجب شده که آنها به دلیل گران بودن بنزین سوپر به‌صورت دوره‌ای از بنزین سوپر در خودروی خود استفاده ‌کنند؛ موضوعی که موجب شده بحث درخصوص استفاده از بنزین معمولی و سوپر داغ شود؛ برهمین اساس در این مطلب قصد داریم به بررسی صحت و سقم این باور بپردازیم. بسیاری از کارشناسان فنی خودرو در پاسخ به این پرسش که بنزین معمولی استفاده کنیم یا بنزین سوپر؟ یا اینکه بعد از استفاده از چند بار بنزین معمولی باید از بنزین سوپر استفاده کنیم، معتقدند برای روشن شدن این موضوع در ابتدا باید تعریفی از این دو نوع بنزین داشته باشیم تا بتوانیم اثر آن را در کارکرد خودرو مورد بررسی قرار دهیم.

تفاوت بنزین سوپر با معمولی در عدد اکتان آن بوده که در نوع معمولی ۸۷ و در سوپر ۹۵ است. توانایی متراکم شدن سوخت قبل از احتراق خود به خودی را عدد اکتان می‌گویند. بنابراین اکتان بالاتر یعنی انفجار در فشار بالاتر، یعنی بنزین سوپر دیرتر از بنزین معمولی منفجر می‌شود. به زبان ساده‌تر هرچه اکتان یک سوخت بیشتر باشد آن سوخت در مقابل پدیده احتراق مخرب مقاوم‌تر است. یک سوخت خوب باید فقط پس از جرقه شمع شعله‌ور شود و شعله احتراق آن به‌صورت آرام‌ سرتاسر اتاقک احتراق را طی کند تا انرژی مفیدی بر پیستون وارد شود. شعله احتراق به‌صورت یک موج از شمع شروع می‌شود، سپس به‌صورت یکنواخت تمامی اتاقک احتراق را دربر می‌گیرد. براین اساس هر خودرو با توجه به نوع موتور خود، نیازمند بنزینی با اکتان متفاوت است که در دفترچه راهنمای خودرو به آن اشاره شده است و مالک باید براساس آن از سوخت‌های موجود در بازار استفاده کند.

براین‌اساس کارشناسان تاکید دارند، در خودروهایی که از سوی کمپانی تولید کننده توصیه شده که بنزین بدون سرب یا همان بنزین سوپر استفاده کنند؛ حتی‌الامکان بهتر است که بنزین سوپر زده شود. این موضوع از آن رو اهمیت دارد که کیفیت سوخت در کشور ما پایین است. بنابراین با توجه به پایین بودن کیفیت سوخت موجود در کشور و بالاتر بودن قیمت بنزین سوپر و این‌که موتور تمام خودروهای سواری در حال حاضر در ایران بر مبنای بنزین سوپر با اکتان ۹۵ طراحی شده‌اند، استفاده از بنزین با اکتان بالا بهتر است و استفاده از بنزین معمولی با اکتان ۸۷ در دراز مدت خسارات جبران ناپذیری به موتور خودرو وارد می‌کند. به همین دلیل برخی از مالکان خودرو بعد از استفاده سه بار از بنزین معمولی از بنزین سوپر استفاده می‌کنند تا از این طریق بتوانند به نوعی در کاهش آسیب‌های وارد شده به خودروی خود جلوگیری کنند پس در صورتی که مالکان خودرو توانایی مالی برای استفاده از بنزین سوپر را دارا باشند بهتر است که از این بنزین استفاده کنند.

داوود اسماعیلی، کارشناس فنی خودرو در گفت وگو با خبرنگار ما با اشاره به اینکه هر خودرو با توجه به نوع موتور خود، نیازمند بنزینی با اکتان متفاوت است، می‌گوید: دانستن عدد اکتان مناسب و استفاده‌ آن در هنگام سوخت‌گیری امری مهم است که سبب استفاده‌ بهینه از موتور و افزایش عمر مفید آن می‌شود. توجه به این نکته در مورد خودروهای با اکتان بالا ضرورت بیشتری دارد. زیرا اگر به خودرویی که به بنزین معمولی احتیاج دارد، بنزین سوپر زده شود فقط از توان خودرو کاسته می‌شود ولی اگر به خودرویی که به بنزین سوپر احتیاج دارد، بنزین معمولی زده شود، هر بار قبل از رسیدن پیستون به بالاترین نقطه در سیلندر، بنزین اشتعال پیدا کرده و پیستونی را که هنوز حرکت سر بالایی خود را کامل نکرده به پایین می‌راند. در نتیجه‌، فشار به مجموعه‌ پیستون، شاتون، میل‌لنگ و سوپاپ‌ها وارد می‌شود که معمولا با صدای خشنی همراه است و عدم توجه به این مورد در درازمدت سبب آسیب به موتور و کاهش عمر مفید آن می‌شود. اسماعیلی یکی از مزایای استفاده از بنزین سوپر را احتراق بهینه عنوان می‌کند و می‌گوید: بنزین سوپر عوارض مخرب زیست‌محیطی کمتری نسبت به بنزین معمولی دارد.

در موتورهایی با ضریب کمپرس بالا استفاده از بنزین سوپر مصرف سوخت را کاهش داده و به لحاظ اقتصادی هم به صرفه‌تر است. پس مالکان خودرو نباید نگران گرانتر بودن بنزین سوپر باشند. چرا که استفاده از بنزین معمولی در اینگونه موتورها باعث خودسوزی زود هنگام مخلوط بنزین و هوا در محفظه سیلندر شده و پس از مدتی آسیب‌های جدی به موتور وارد می‌کند. وی معتقد است، بنزین معمولی با عدد اکتان پایین باعث می‌شود که خودرو دچار لرزش شود؛ همچنین می‌تواند بر صدای اضافه موتور بیفزاید. عدد اکتان پایین بنزین معمولی بر میزان آلایندگی خودرو هم موثر است. هر چند آلایندگی خودروها با وجود نصب کاتالیست، آن قدرها ملموس نیست، اما عدد اکتان پایین بنزین معمولی هم عمر کاتالیست را پایین می‌آورد و هم منجر به احتراق ناقص سوخت می‌شود که در هر صورت نتایج بلند مدت آن هم مصرف کننده و هم کل جامعه را تحت تاثیر قرار خواهد داد. در این میان اما کارشناسان تاکید دارند که خودروهای جدید و مخصوصا موتورهای با پایه گازسوز با بنزین سوپر بهتر کار می‌کنند، بنابراین وقتی شما به خودروی خودتان بنزین سوپر می‌زنید احساس شتاب بالاتر به سبب افزایش قدرت انفجاری و بهره‌وری بیشتر در عملکرد موتور را شاهد خواهید بود.