ارتباط ویتامین دی با افسردگی

آتوسا نیکبخت شیبانی*

ویتامین دی به‌عنوان ویتامین نور خورشید شناخته می‌شود، زیرا مواجهه با نور خورشید برای بیشتر مردم کافیست تا از طریق امواج فرابنفش و کلسترول موجود در پوست، ویتامین دی مورد نیاز بدنشان را تأمین کنند. مطالعاتی میزان مواجهه محسوس با نور خورشید را برای ساخت ویتامین دی در ‌صورت، بازوها، دست‌ها، پاها و ساق‌ها به‌مدت ۱۰-۵ دقیقه و ۲-۳ بار در هفته نشان می‌دهند. زمان اوج دریافت ویتامین دی نیز از طریق نور خورشید ساعات ۱۱ الی ۳ بعداز ظهر است.

مکمل ویتامین دی برای افرادی که به‌طور مداوم در معرض نور خورشید قرار ندارند، توصیه می‌شود مانند افراد مسن، افراد ساکن در مناطق شمالی یا مناطقی با هوای مه‌آلود، پوشش کامل بدن با لباس یا کار در طی شب و ماندن طولانی‌مدت در منزل. طبق آمارهای جهانی وضعیت ویتامین دی در منطقه خاورمیانه در حد مطلوب نیست و کشور امارات به‌عنوان اولین کشور در کمبود ویتامین دی در این منطقه واقع شده است. در این نوشتار سعی داریم تا ارتباط تأثیر کمبود ویتامین دی بر افسردگی را نشان دهیم.

اختلالات روانی شامل تغییر در عملکرد مغز یا سیستم عصبی است که ممکن است منجر به تغییر درک و پاسخ به محیط شود. این اختلالات موجب کاهش کیفیت زندگی، افزایش مرگ ومیر و افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های مختلف می‌شود و درمان نکردن این اختلالات، عوارض روانی، اجتماعی و اقتصادی بسیاری برای بیماران ایجاد می‌کند و متاسفانه در دهه‌های اخیر ابتلا به بیماری‌های روانی درحال گسترش است. مطالعات انجام شده نشان داده در بین اختلالات خلقی در ایران افسردگی بیشترین شیوع را دارد. حداکثر میزان شیوع این بیماری بین ۲۵ تا ۴۴ سالگی است که البته خانم‌ها در طول دوران بارداری در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به این بیماری قرار دارند. امروزه با توجه به بالاتر رفتن آگاهی مردم در رابطه با این ویتامین و اثرات مثبت آن در ارتباط با بسیاری از بیماری‌ها خصوصا سرطان‌های کلورکتال و بیماری کبد چرب و طیف وسیع کاربرد این ویتامین در ورزشکاران کمبود این نوع ویتامین موردتوجه قرار گرفته است و بسیاری از کشورها اقدام به غنی‌سازی مواد غذایی برای پیشگیری از کمبود و اثرات سوء حاصل از این کمبود کرده‌اند.

مطالعات مختلفی درباره ارتباط ویتامین دی و افسردگی انجام و مشخص شده که حضور ۱.۲۵ دی‌هیدروکسی ویتامین دی در بافت مغز و وجود گیرنده‌های این ویتامین و آنزیم فعال‌کننده آن (۱-آلفا هیدروکسیلاز) و سیتوکروم ۵۴۰ در آمیگدال (مرکز کنترل احساس و رفتار) موجب تأثیر این ویتامین بر افسردگی شده است.

پس با توجه به شیوع این کمبود در کشور ایران به‌دلیل نوع پوشش و استفاده از منابع فقیر از این نوع ویتامین و در مقابل افزایش شیوع افسردگی در چند سال اخیر به شما توصیه می‌کنیم از غذاهای سرشار از ویتامین دی استفاده کنید. ویتامین دی به‌طور طبیعی در فرآورده‌های حیوانی و غنی‌ترین منبع آن روغن کبد ماهی یافت می‌شود. این ویتامین در مقادیر کم و بسیار متغیر در کره، خامه، زرده تخم‌مرغ و جگر یافت می‌شود، شیر انسان و شیر گاو از منابع فقیر ویتامین دی است. باتوجه به واقع شدن کشور ایران در خاورمیانه و میزان کمبود این ویتامین، به دریافت مکمل ویتامین دی در کنار سبد غذایی توصیه می‌شود.

*کارشناس تغذیه و رژیم‌درمانی

ارتباط ویتامین دی با افسردگی

ارتباط ویتامین دی با افسردگی