وابستگی ارزش پول به زمان - ۳ اسفند ۹۱
سارا محمودی
معمولا همه افراد در زندگی خود کم و بیش با نظام مالی اقتصاد سر و کار خواهند داشت و بنابراین هر کسی تا حدی نیاز دارد که از قواعد آن مطلع باشد. شما بخشی از پول خود را در بانک پس‌انداز می‌کنید یا اینکه برای خرید خانه از رهن استفاده می‌کنید. بعد از این که یک شغل پیدا کردید، در مورد اینکه سپرده حساب بازنشستگی خود را برای خریدن سهام، اوراق مشارکت یا دیگر سرمایه‌گذاری‌های سودآور مالی خرج کنید، تصمیم‌گیری می‌کنید، مثلا اگر تصمیم بگیرید که سبدی از سهام را خریداری کنید، باید تصمیم بگیرید که سهام شرکت‌های قدیمی‌تر یا بزرگتر (که سودی با دامنه تغییرات کمتر دارند) را تهیه کنید یا اینکه به سمت شرکت‌های جدیدتر که ممکن است در ابتدای فعالیت بازدهی بیشتری داشته باشند (یا برعکس با زیان مواجه شوند.
معمولا همه افراد در زندگی خود کم و بیش با نظام مالی اقتصاد سر و کار خواهند داشت و بنابراین هر کسی تا حدی نیاز دارد که از قواعد آن مطلع باشد. شما بخشی از پول خود را در بانک پس‌انداز می‌کنید یا اینکه برای خرید خانه از رهن استفاده می‌کنید. بعد از این که یک شغل پیدا کردید، در مورد اینکه سپرده حساب بازنشستگی خود را برای خریدن سهام، اوراق مشارکت یا دیگر سرمایه‌گذاری‌های سودآور مالی خرج کنید، تصمیم‌گیری می‌کنید، مثلا اگر تصمیم بگیرید که سبدی از سهام را خریداری کنید، باید تصمیم بگیرید که سهام شرکت‌های قدیمی‌تر یا بزرگتر (که سودی با دامنه تغییرات کمتر دارند) را تهیه کنید یا اینکه به سمت شرکت‌های جدیدتر که ممکن است در ابتدای فعالیت بازدهی بیشتری داشته باشند (یا برعکس با زیان مواجه شوند.
سارا محمودی
معمولا همه افراد در زندگی خود کم و بیش با نظام مالی اقتصاد سر و کار خواهند داشت و بنابراین هر کسی تا حدی نیاز دارد که از قواعد آن مطلع باشد. شما بخشی از پول خود را در بانک پس‌انداز می‌کنید یا اینکه برای خرید خانه از رهن استفاده می‌کنید. بعد از این که یک شغل پیدا کردید، در مورد اینکه سپرده حساب بازنشستگی خود را برای خریدن سهام، اوراق مشارکت یا دیگر سرمایه‌گذاری‌های سودآور مالی خرج کنید، تصمیم‌گیری می‌کنید، مثلا اگر تصمیم بگیرید که سبدی از سهام را خریداری کنید، باید تصمیم بگیرید که سهام شرکت‌های قدیمی‌تر یا بزرگتر (که سودی با دامنه تغییرات کمتر دارند) را تهیه کنید یا اینکه به سمت شرکت‌های جدیدتر که ممکن است در ابتدای فعالیت بازدهی بیشتری داشته باشند (یا برعکس با زیان مواجه شوند.) بروید. با دنبال کردن اخبار در این مواقع، از این مطلع می‌شوید که قیمت سهامی که تهیه کرده‌اید در بورس بالا رفته یا کاهش پیدا کرده است.
اگر قدری در مورد تصمیم‌گیری‌هایی از این دست در زندگی خود فکر کنید، می‌بینید که همیشه در این‌گونه انتخاب‌ها دو عامل زمان و ریسک نقش زیادی داشته‌اند. در متون اقتصادی گفته می‌شود که هماهنگی بین پس‌اندازها و سرمایه‌گذاری‌ها در اقتصاد با نظام مالی است؛ یعنی موسساتی بین بانک‌ها کارکردشان این است که بین کسانی که می‌خواهند پولشان را پس‌انداز کنند و کسانی که قصد یک سرمایه‌گذاری سودآور دارند و نیاز به موجودی برای سرمایه‌گذاری دارند، هماهنگی برقرار کرده و بین آنها نقشی واسط را ایفا می‌کند. بنابراین، نظام مالی، شامل همه تصمیم‌گیری‌هایی می‌شود که ما امروز می‌گیریم و روی آینده‌مان تاثیر می‌گذارد، اما نکته اینجاست که آینده هیچ‌وقت به طور کامل قابل پیش‌بینی نیست و به خاطر همین مفهوم ریسک پیدا می‌شود.
وقتی یک نفر تصمیم می‌گیرد بخشی از درآمد خود را پس‌انداز کند یا اینکه بنگاهی تصمیم می‌گیرد سرمایه‌گذاری جدید را انجام دهد، همیشه این تصمیم‌گیری‌ها براساس مقداری حدس و گمان و پیش‌بینی آنها نسبت به وضعیت اقتصاد در آینده خواهد بود و به آن بستگی دارد، در حالی که معمولا چیزهایی که در آینده اتفاق می‌افتد، با پیش‌بینی قبلی فرد از آینده تفاوت‌های زیادی دارد.
برخی از ابزارها هستند که افراد در هنگام شرکت و حضور در بازارهای مالی با آنها سر و کار دارند. به دلیل این که اقتصاد بدون ابزارهای مالی نمی‌تواند وظایف خود را انجام دهد، شناخت نظام مالی اهمیت خیلی زیادی داشته و اطلاع داشتن از ویژگی‌های اساسی امور مالی نقش اصلی در درک چگونگی عملکرد اقتصاد دارد. همچنین ابزارهای مالی به تصمیم‌گیری‌های شما در زندگی نیز کمک زیادی می‌کند.
ارزش زمانی پول
فرض کنید شخصی از شما سوال کند که امروز به شما 100 هزار تومان بدهد یا ده سال بعد؟ شما کدام را انتخاب می‌کنید؟ این یک سوال ساده است. گرفتن آن پول امروز بهتر از چند سال بعد است، چون می‌توانید با پس‌انداز آن در بانک، در ده سال بعدی از درآمد بهره آن هم استفاده کنید. به همین خاطر ارزش یک مبلغ پول در زمان حاضر بهتر از ارزش آن چند سال بعد است.
حالا به یک سوال سخت‌تر فکر کنید: اگر آن فرد به شما بگوید که بین ۱۰۰ هزار تومان در زمان حاضر یا ۵۰۰ هزار تومان ۱۰ سال بعد یکی را انتخاب کنید (نرخ بهره فرض کنید ۲۰ درصد باشد)، شما چه کار می‌کنید؟ برای پیدا کردن جواب این سوال نیاز به روش‌هایی دارید تا بتوانید ارزش یک مبلغ پول را در زمان‌های مختلف با هم مقایسه کنید. یک روش رایج در اینجا، استفاده از «ارزش فعلی» و «ارزش آتی» است. «ارزش فعلی» هر مبلغی از پول در آینده، مساوی با پولی است که الآن باید داشته باشیم تا با نرخ بهره جاری، همان مبلغ در آینده به دست بیاید.
برای درک این مفهوم به این مثال توجه کنید:
- ارزش ۱۰۰ هزار تومان پول با نرخ بهره ۲۰ درصد، ده سال دیگر چقدر می‌شود؟ به عبارت دیگر «ارزش آتی» ۱۰۰ هزار تومان پول چقدر می‌شود؟
- اگر نرخ بهره را با r نشان بدهیم (مثلا 20/0=r) و فرض کنیم بهره سالانه پرداخت شده و هر سال به اصل پول اضافه می‌شود، به این پروسه، «بهره مرکب» گفته می‌شود. در این صورت برای مثلا ارزش 100 تومان، خواهیم داشت:
بعد از یک سال: ۱۰۰ (r+۱) تومان
بعد از دو سال: 100 (r+1) (r+1) تومان
بعد از سه سال: ۱۰۰ (r+۱) (r+۱) (r+۱) تومان
بعد از N سال: 100 (r+1)N تومان
دقت کنید که بعد از یک سال، پول شما در بانک با ۲۰ درصد مقدار اولیه جمع می‌شود، یعنی ۱۰۰ تومان بعد از یک سال ۱۲۰ تومان می‌شود (۱۰۰ ضرب در (۱+۲/۰)) یک سال بعد، این پول باید دوباره با ۲۰ درصد خودش جمع شود. یعنی ۱۲۰ تومان (که همان ۱۰۰ تومان بعد از یک سال یا ۱۰۰ ضربدر ۲/۱ بود) را باید دوباره با ۲۰ درصد خودش جمع کنید، یعنی ۱۲۰ ضرب در ۲/۱ یا ۱۰۰ ضرب در ۲/۱ ضرب در ۲/۱. همانطور که می‌بینید برای محاسبه باید ۱۰۰ را ضربدر ۲/۱ به توان سال‌های مورد نظر کنید.
بنابراین «ارزش آتی» 100 هزار تومان شما برای ده سال بعد با نرخ بهره 20 درصد می‌شود: 10(2/1)100 هزار تومان، که وقتی وارد ماشین حساب کنید، می‌شود: 619 هزار تومان. یعنی ارزش آتی 100 هزار تومان شما، از آن 500 هزار تومان بیشتر است یا اینکه ارزش فعلی آن 500 هزار تومان، از 100 هزار تومان در حال حاضر کمتر است.
معمولا همه افراد در زندگی خود کم و بیش با نظام مالی اقتصاد سر و کار خواهند داشت و بنابراین هر کسی تا حدی نیاز دارد که از قواعد آن مطلع باشد. شما بخشی از پول خود را در بانک پس‌انداز می‌کنید یا اینکه برای خرید خانه از رهن استفاده می‌کنید. بعد از این که یک شغل پیدا کردید، در مورد اینکه سپرده حساب بازنشستگی خود را برای خریدن سهام، اوراق مشارکت یا دیگر سرمایه‌گذاری‌های سودآور مالی خرج کنید، تصمیم‌گیری می‌کنید، مثلا اگر تصمیم بگیرید که سبدی از سهام را خریداری کنید، باید تصمیم بگیرید که سهام شرکت‌های قدیمی‌تر یا بزرگتر (که سودی با دامنه تغییرات کمتر دارند) را تهیه کنید یا اینکه به سمت شرکت‌های جدیدتر که ممکن است در ابتدای فعالیت بازدهی بیشتری داشته باشند (یا برعکس با زیان مواجه شوند.) بروید. با دنبال کردن اخبار در این مواقع، از این مطلع می‌شوید که قیمت سهامی که تهیه کرده‌اید در بورس بالا رفته یا کاهش پیدا کرده است.
اگر قدری در مورد تصمیم‌گیری‌هایی از این دست در زندگی خود فکر کنید، می‌بینید که همیشه در این‌گونه انتخاب‌ها دو عامل زمان و ریسک نقش زیادی داشته‌اند. در متون اقتصادی گفته می‌شود که هماهنگی بین پس‌اندازها و سرمایه‌گذاری‌ها در اقتصاد با نظام مالی است؛ یعنی موسساتی بین بانک‌ها کارکردشان این است که بین کسانی که می‌خواهند پولشان را پس‌انداز کنند و کسانی که قصد یک سرمایه‌گذاری سودآور دارند و نیاز به موجودی برای سرمایه‌گذاری دارند، هماهنگی برقرار کرده و بین آنها نقشی واسط را ایفا می‌کند. بنابراین، نظام مالی، شامل همه تصمیم‌گیری‌هایی می‌شود که ما امروز می‌گیریم و روی آینده‌مان تاثیر می‌گذارد، اما نکته اینجاست که آینده هیچ‌وقت به طور کامل قابل پیش‌بینی نیست و به خاطر همین مفهوم ریسک پیدا می‌شود.
وقتی یک نفر تصمیم می‌گیرد بخشی از درآمد خود را پس‌انداز کند یا اینکه بنگاهی تصمیم می‌گیرد سرمایه‌گذاری جدید را انجام دهد، همیشه این تصمیم‌گیری‌ها براساس مقداری حدس و گمان و پیش‌بینی آنها نسبت به وضعیت اقتصاد در آینده خواهد بود و به آن بستگی دارد، در حالی که معمولا چیزهایی که در آینده اتفاق می‌افتد، با پیش‌بینی قبلی فرد از آینده تفاوت‌های زیادی دارد.
برخی از ابزارها هستند که افراد در هنگام شرکت و حضور در بازارهای مالی با آنها سر و کار دارند. به دلیل این که اقتصاد بدون ابزارهای مالی نمی‌تواند وظایف خود را انجام دهد، شناخت نظام مالی اهمیت خیلی زیادی داشته و اطلاع داشتن از ویژگی‌های اساسی امور مالی نقش اصلی در درک چگونگی عملکرد اقتصاد دارد. همچنین ابزارهای مالی به تصمیم‌گیری‌های شما در زندگی نیز کمک زیادی می‌کند.
ارزش زمانی پول
فرض کنید شخصی از شما سوال کند که امروز به شما 100 هزار تومان بدهد یا ده سال بعد؟ شما کدام را انتخاب می‌کنید؟ این یک سوال ساده است. گرفتن آن پول امروز بهتر از چند سال بعد است، چون می‌توانید با پس‌انداز آن در بانک، در ده سال بعدی از درآمد بهره آن هم استفاده کنید. به همین خاطر ارزش یک مبلغ پول در زمان حاضر بهتر از ارزش آن چند سال بعد است.
حالا به یک سوال سخت‌تر فکر کنید: اگر آن فرد به شما بگوید که بین ۱۰۰ هزار تومان در زمان حاضر یا ۵۰۰ هزار تومان ۱۰ سال بعد یکی را انتخاب کنید (نرخ بهره فرض کنید ۲۰ درصد باشد)، شما چه کار می‌کنید؟ برای پیدا کردن جواب این سوال نیاز به روش‌هایی دارید تا بتوانید ارزش یک مبلغ پول را در زمان‌های مختلف با هم مقایسه کنید. یک روش رایج در اینجا، استفاده از «ارزش فعلی» و «ارزش آتی» است. «ارزش فعلی» هر مبلغی از پول در آینده، مساوی با پولی است که الآن باید داشته باشیم تا با نرخ بهره جاری، همان مبلغ در آینده به دست بیاید.
برای درک این مفهوم به این مثال توجه کنید:
- ارزش ۱۰۰ هزار تومان پول با نرخ بهره ۲۰ درصد، ده سال دیگر چقدر می‌شود؟ به عبارت دیگر «ارزش آتی» ۱۰۰ هزار تومان پول چقدر می‌شود؟
- اگر نرخ بهره را با r نشان بدهیم (مثلا 20/0=r) و فرض کنیم بهره سالانه پرداخت شده و هر سال به اصل پول اضافه می‌شود، به این پروسه، «بهره مرکب» گفته می‌شود. در این صورت برای مثلا ارزش 100 تومان، خواهیم داشت:
بعد از یک سال: ۱۰۰ (r+۱) تومان
بعد از دو سال: 100 (r+1) (r+1) تومان
بعد از سه سال: ۱۰۰ (r+۱) (r+۱) (r+۱) تومان
بعد از N سال: 100 (r+1)N تومان
دقت کنید که بعد از یک سال، پول شما در بانک با ۲۰ درصد مقدار اولیه جمع می‌شود، یعنی ۱۰۰ تومان بعد از یک سال ۱۲۰ تومان می‌شود (۱۰۰ ضرب در (۱+۲/۰)) یک سال بعد، این پول باید دوباره با ۲۰ درصد خودش جمع شود. یعنی ۱۲۰ تومان (که همان ۱۰۰ تومان بعد از یک سال یا ۱۰۰ ضربدر ۲/۱ بود) را باید دوباره با ۲۰ درصد خودش جمع کنید، یعنی ۱۲۰ ضرب در ۲/۱ یا ۱۰۰ ضرب در ۲/۱ ضرب در ۲/۱. همانطور که می‌بینید برای محاسبه باید ۱۰۰ را ضربدر ۲/۱ به توان سال‌های مورد نظر کنید.
بنابراین «ارزش آتی» 100 هزار تومان شما برای ده سال بعد با نرخ بهره 20 درصد می‌شود: 10(2/1)100 هزار تومان، که وقتی وارد ماشین حساب کنید، می‌شود: 619 هزار تومان. یعنی ارزش آتی 100 هزار تومان شما، از آن 500 هزار تومان بیشتر است یا اینکه ارزش فعلی آن 500 هزار تومان، از 100 هزار تومان در حال حاضر کمتر است.
ارسال نظر