ایربگ،منجی یا قاتل - ۳ اسفند ۹۱
داستان ایربگ از سال 1977 آغاز شد، وقتی جوان کلی‌بروک به کنگره آمریکا گفت نصب این بالش‌های هوا در خودروها مرگ‌ومیر ناشی از تصادفات رانندگی را تا 40 درصد کاهش می‌دهد. 21 سال بعد دوایت چایلدز 29 ساله راننده فورد پیکاپ F150 در ایالت اوهایو چراغ قرمز را رد کرد و با سرعتی در حدود 15 تا 16 کیلومتر در ساعت با خودروی دیگری تصادف کرد و فرزند دو ماهه‌اش که روی صندلی جلو نشسته در صندلی کودک در میان ایربگ گرفتار و کشته شد. پدر به قتل غیرعمد کودکش متهم شد، به این جرم که ایربگ را قبلا از کار نینداخته است. دوایت چایلدز در روز تولد فرزندش به دادگاه رفت و به سه سال زندان، پرداخت 500 دلار جریمه و هزینه‌های دادرسی و لغو گواهینامه رانندگی‌اش محکوم شد.
ایربگ برای نجات جان سرنشینان طراحی شده است، اما گزارش‌ها نشان می‌دهند ظرف ۳۰ سال گذشته ایربگ‌ها در مواردی متعدد به قاتل آنها تبدیل شده‌اند. بر اساس گزارشی که در سال ۱۹۹۸ در آمریکا منتشر شد، ایربگ‌ها از اواخر دهه ۸۰ میلادی تا سپتامبر ۱۹۹۸ جان ۳ هزار و ۴۴۸ نفر را نجات داده‌اند و در همین مدت ۱۱۹ نفر از جمله ۱۶ کودک را کشته‌اند. اگر گزارش‌های تاییدنشده در مورد مسوولیت ایربگ‌ها در قتل ۴۰ نفر دیگر را هم در نظر بگیریم، یعنی ایربگ‌ها به ازای هر ۲۲ نفری که از مرگ رهانیده‌اند، جان ۱ نفر را گرفته‌اند! در ماه می سال گذشته میلادی گزارش دیگری از قتل توسط ایربگ منتشر شد: مردی میانسال در جریان یک تصادف کاملا عادی و به دلیل استنشاق محتویات ایربگ، از جمله پودر سفید درون آن، دو ماه بعد از تصادف درگذشت.
حقیقت آن است که تجربه ثابت کرده ایربگ‌ها تا به امروز چنان‌که باید از پس وظایفشان برنیامده‌اند. گواه هم اینکه در سال‌های اخیر عدم کارکرد درست و دقیق ایربگ‌ها یکی از شایع‌ترین دلایل فراخوان خودروها از سوی خودروسازان بزرگ دنیا بوده است. در سال 2012 فقط تویوتا و هوندا بیش از 5/1 میلیون خودرو را به دلیل نقص در ایربگ‌ها به نمایندگی‌هایشان فراخوانده‌اند. گزارش‌ها در همین سال از فراخوان 18 برند دیگر خودرو مانند کرایسلر برای رفع این نقص خبر می‌دهند. ایربگ‌ها معمولا به 3 روش ممکن است خود باعث ایجاد آسیب شوند:
- آزاد شدن بالش در مواقع غیرضروری؛ این نقص معمولا به دلیل ایراد در نرم‌افزار کامپیوتری یا کارکرد غلط حسگرها و در واقع حساسیت بیش از اندازه آنها روی می‌دهد.
- آزاد نشدن بالش در مواقع ضروری به دلایلی مشابه؛ نقص در نرم‌افزار یا کارکرد ناقص حسگرها
- ایربگ‌هایی که درست نصب نشده‌اند و ناگهان و به طرزی غافل‌گیرکننده باز و در واقع منفجر می‌شوند و قطعه‌ای از آنها همچون پوشش پلاستیکی روی آن با شدت به صورت سرنشین برخورد می‌کند. به اینها باید این را هم اضافه کرد که حتی مواردی گزارش شده که ایربگ‌ها به موقع باز شده‌اند، اما چنان با شدت که خود موجب آسیب شده‌اند.
آنچه بر نگرانی‌ها می‌افزاید تعداد بالای این ایربگ‌ها در خودروهای امروز است که گاه از مرز 30 هم عبور می‌کند. مدت‌هاست که ایربگ‌ها تنها مختص دو سرنشین جلو نیستند و نه تنها برای سرنشینان عقب هم نصب شده‌اند، بلکه ایربگ‌هایی جانبی در درهای خودرو هم نصب شده‌اند تا در همه جهات از برخورد سرنشین جلوگیری کنند. جنرال موتورز اخیرا در صندلی‌های عقب و جلوی خودروهایش ایربگ‌هایی اضافه نصب کرده تا در تصادف‌ها و تکان‌های شدید خودرو مانع برخورد سرنشینان با یکدیگر شوند. کارشناسان می‌گویند معلوم نیست با وجود نقص‌های فعلی که هنوز برطرف نشده‌اند و تعدد روزافزون ایربگ‌ها، واقعا چه سرنوشتی در انتظار سرنشینان خودروهاست. ضمن آنکه به‌رغم وجود چنین مشکلاتی، نصب ایربگ در سراسر دنیا از نظر قانونی یک ضرورت محسوب می‌شود.
البته خودروسازان هم برای مقابله با خطرات ناشی از نقص کارکرد ایربگ‌ها بیکار نبوده‌اند. آنها مدعی‌اند که هر روز مشغول بررسی نحوه کارکرد ایربگ‌ها و جستجو برای یافتن راه‌های کاهش خطرات احتمالی آنها هستند. «ایربگ‌های هوشمند» از جدیدترین نتایج این تلاش‌هاست؛ ایربگ‌هایی که شدت تصادف را تشخیص می‌دهند و سرعت و شدت باز شدن بالش را بر مبنای آن تنظیم می‌کنند. این ایربگ‌ها همچنین این توانایی را خواهند داشت تا با دریافت مشخصات فیزیکی سرنشین، مانند وزن و قد، درست و به اندازه کافی باز شوند.
همین کارشناسان توصیه‌هایی برای پرهیز از آسیب‌های احتمالی این منجی‌های نامطمئن دارند. آنها می‌گویند صندلی کودک را نباید روی صندلی جلوی خودرو ببندید و اگر هم چاره‌ای جز نشاندن آنها روی این صندلی ندارید، تا جایی که ممکن است صندلی را عقب بکشید. درصد بالایی از کودکانی که بر اثر باز شدن ناگهانی ایربگ‌ها کشته‌ شده‌اند، در صندلی جلو قرار داشته‌اند. توصیه دیگر خاموش کردن ایربگ‌های اضافه است. از کار انداختن ایربگ در برخی کشورها و از جمله برخی ایالات آمریکا غیرقانونی است، اما تلاش‌هایی برای رفع این سد قانونی در کار است. بستن کمربند ایمنی توصیه همیشگی دیگر است. آسیب ناشی از کارکرد نادرست ایربگ به خصوص در 6 یا 7 سانتی‌متر نزدیک به ایربگ بسیار بیشتر است و بستن کمربند ایمنی سرنشین را حداقل در فاصله 10 سانتی‌متری ایربگ قرار می‌دهد و مانع برخورد شدید او با قطعات یا بالش ایربگ می‌شود.