همخوانی بین آب، خاک و محصولات تولیدی

 در مورد سابقه شرکت طبیعت برای ما توضیح دهید.

شرکت طبیعت در اواخر سال ۱۳۹۰ فعالیت خود را با واردات برنج آغاز کرد، در سه سال گذشته ما همواره رتبه اول تا سوم را در این صنعت داشته‌ایم و تصور میکنم امسال سالی است که ما رتبه اول در واردات برنج را داشته باشیم. از اواخر سال ۹۲ توسعه شرکت را از کانال بسته‌بندی سایر محصولات نظیر رب، روغن و تن ماهی آغاز کردیم. کارخانه روغن مجموعه سال گذشته با حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت افتتاح شد. این کارخانه با ظرفیت ۲۰ هزارتن در ماه، یکی از بزرگ‌ترین در عین حال مدرن‌ترین و به‌روزترین کارخانه‌های در کشور است. پیش‌بینی می‌شود کارخانه رب‌گوجه فرنگی طبیعت نیز تا یک ماه دیگر افتتاح شود. سایر محصولات ما نیز شامل تن‌ماهی و چای می‌شود.

 برنامه اصلی شما در سال جاری چیست؟

توسعه بازارهای محصولات، مهم‌ترین هدف ما در سال جاری است. کارخانه ۲۰.۰۰۰ تنی روغن ما با پتانسیلی که در ارائه این محصول دارد، باید سهم متناسبی نیز از بازار دریافت کند. قصد ما بر آن است با تجهیز بهتر واحد تولیدی خود، تا پایان سال حداقل ۱۵ درصد از سهم بازار این محصول را به دست آوریم. تن ماهی نیز که در حال حاضر توسط کارخانه‌ای که کاملا بر اساس ضوابط مورد نظرمان فعالیت می‌کند، تولید می‌شود، در چشم‌انداز ما به زودی در مجموعه بزرگ طبیعت، کارخانه اختصاصی آن راه‌اندازی شده و پیش‌بینی می‌کنیم سهم مناسبی از بازار این محصول نیز عایدمان شود.

 تکنولوژی تولید شما تا چه حد با برندهای جهانی هم‌خوانی دارد؟

به جرات می‌توان گفت از به‌روزترین و با کیفیت‌ترین تجهیزات در تولید محصولاتمان استفاده می‌کنیم و محصولات ما نیز از لحاظ کیفیت به طور قطع هیچ تفاوتی با برندهای جهانی ندارد. برای مثال اکنون بیشتر دستگاه‌های قسمت تصفیه‌خانه ما، ایتالیایی، بخش بسته‌بندی هم کاملا فرانسوی است. در قسمت چای هم که تجهیزات ما ایتالیایی و اسپانیایی است. به‌طور خلاصه باید گفت از بهترین برندهای جهانی در تولید محصولاتمان استفاده می‌کنیم.

 چه سازوکارهایی برای کنترل کیفیت محصولات خود طراحی کرده‌اید؟

باید توجه داشت بحث کنترل کیفیت و تولید محصولات در سطح کیفی مناسب، یک سازوکار کارخانه‌ای نیست. کیفیت باید به‌عنوان یک اولویت در ذهن تولیدکننده باشد. محصولات نهایی صنایع، به‌خصوص صنایع غذایی مهمان سفره‌های مردم بوده و تاثیر مستقیم بر سلامت آن‌ها دارد. ما همواره تلاش کرده‌ایم با این نگرش و به‌دور از رقابت قیمتی ناسالم، یعنی کاهش کیفیت مواد اولیه برای کاهش هزینه و قیمت تمام شده، بهترین محصول ممکن را با بالاترین کیفیت در اختیار مصرف‌کنندگان قرار دهیم. برای مثال تولید تن ماهی تکنولوژی پیچیده‌ای ندارد، برندهای بیشماری با قیمت‌های مختلف، در تولید تن ماهی در کشور وجود دارند، تنها چیزی که می‌تواند میان این برندها تفاوت ایجاد کند، نوع ماده اولیه است. ما همواره سعی کردیم اولویت اولمان کیفیت باشد و سپس به سمت بهینه کردن قیمت حرکت کنیم چون سازوکار منطقی در صنایع غذایی باید مبتنی بر سلامت و کیفیت محصولات باشد.

 به‌طور کلی چالش‌های اصلی بر سر راه تولیدکنندگان این صنعت کدامند؟

مهم‌ترین معضلی که توان تولیدی کشور را به‌شدت کاهش می‌دهد، نبود ثبات و نوسانات مستمر در صنعت است. اهرم اصلی تولیدکننده در کنترل رفتار بازار و ارائه محصولات مناسب به مصرف‌کنندگان توانایی برنامه‌ریزی در رویارویی با شرایط پیش‌رو است. یک تولیدکننده باید بتواند برای تولید خود برنامه‌ریزی بلندمدت، میان‌مدت و کوتاه‌مدت داشته باشد؛ اما در سایه تغییر مداوم و گاه روزانه قوانین و بخش‌نامه‌ها، ما حتی قدرت برنامه‌ریزی روزانه هم نداریم. بخش‌نامه‌های متنوع و لحظه‌ای از گمرک، صنعت و معدن و تجارت و.. کار اصلی ما از برنامه‌ریزی برای تولید و هدف‌گیری بازارهای داخلی و خارجی، به سمت تغییر دائمی ساختار تولیدی و انطباق آن با موازین جدید منحرف کرده است. پرواضح است تحت چنین شرایطی بهبود وضعیت یک صنعت با درجه اصطکاک بالا و بسیار کند پیش خواهد رفت. وضعیتی که تمایل سرمایه‌گذاران برای ورود به بازارهای تولید محصولات غذایی مختلف را کاهش می‌دهد.

مساله دوم که عموم تولیدکنندگان بر آن اتفاق نظر دارند، موضوع سود بانکی است. سود بانکی با هزینه‌هایی که تولیدکننده با آن مواجه است سازگار نیست. به طور مثال سال گذشته بانک مرکزی اعلام کرده، تولیدکنندگان می‌توانند یورو را با سود سالیانه ۳ درصد از وزارت صنعت، معدن و تجارت دریافت کنند، اما با بالا رفتن قیمت یورو ما ماهیانه ۷ درصد سود برای این ارز پرداخت کردیم. این اختلاف زیاد بین مبلغ اعلام شده و مبلغی که عملا تولیدکنندگان با آن کار کردند، به‌صورت قابل‌ملاحظه‌ای هزینه‌های ما را افزایش داد و سیاستی که پیش‌فرض آن بر کمک به تولیدکننده بنا نهاده شده بود به معضلی برای آن تبدیل شد.

از طرفی به‌نظر می‌رسد سیاست‌ها و برنامه‌های دولت با شرایط حاکم بر بازار هم‌خوانی ندارد. در حالی‌که تحریم‌ها شرایط مبهمی دارد و در همین وضعیت نیز برخی کانال‌های قبلی ما برای انجام مراودات بین‌المللی بسته شده است. قیمت مواد اولیه ما بالا رفته و خود دولت هم ارزی که قبلا در بازار به‌فروش می‌رسانده افزایش قیمت داده و ما با کنترل قیمتی شدید مواجهیم. یعنی از یک‌طرف تولیدکننده با نوسانات دائمی دستورالعمل‌ها، بخش‌نامه از داخل کشور، نوسانات نرخ ارز و افزایش قیمت مواد اولیه و تجهیزات از خارج کشور مواجه است، از طرف دیگر با کنترل قیمتی دولت و جلوگیری از افزایش قیمت. این مسئله یعنی فشار زیاد بر بخش مولد کشور و کوچک‌تر شدن بخش صنعتی و تولیدی آن.

 راهکار حل مشکلاتی که شرح آن رفت چیست؟

کار بسیار راحتی است! اگر به مسائلی که شرح آن رفت توجه کنید متوجه می‌شوید که تنها راه‌حل این مشکلات یک دید منطقی نسبت به وضعیت حاکم است. پرواضح است به‌راحتی می‌توان فهمید وقتی فکر و ذهن تولیدکننده درگیر انطباق خود با دستورالعمل‌های لحظه‌ای باشد، هزینه و مواد اولیه آن دائما در حال افزایش باشد و لی نتواند قیمت خود را بالا ببرد، نوسان نرخ ارز شدید باشد ولی سیاست‌گذار و تصمیم‌ساز، تمامی کانال‌های اصلی برای کاهش مشکلات را می‌بندد. تنها مسیر برای حل مشکلات حاضر، ورود منطقی به همین کانال‌هاست.

 پتانسیل توسعه‌ای این صنعت را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

مهم‌ترین سیگنال در توسعه این صنعت وجود یک جمعیت مصرف‌کننده ۸۰ میلیونی است که همواره به‌دنبال مصرف کالاهای غذایی با کیفیت است. علاوه بر این وجود کشورهای کمتر توسعه‌یافته اطراف نیز می‌تواند به حجم این تقاضا کمک کند. این یکی از فاکتورهای مهم در توسعه این صنعت است که باید در کنار سایر پارامترها قرار گیرد (مواردی که شرح آن رفت) تا بتواند منتج به توسعه این صنعت شود.

 آیا واردات محصولات صنایع غذایی، تهدیدی برای تولیدکنندگان این صنعت به شمار می‌رود؟

واردات در صنایع غذایی اگر مبتنی بر نیاز کشور باشد هیچ منافاتی با بخش تولیدی کشور ندارد؛ حتی می‌تواند به افزایش منابع موجود و توسعه صنعت کمک کند. برای مثال نیاز مصرفی برنج در کشور ۳.۵ میلیون تن است، اما ظرفیت تولیدی کشور ما ۲ میلیون تن است؛ یک نگرش منطقی بیان می‌کند که اصراری بر تولید این محصول آب‌بر به هر قیمتی در کشور نیست، واردات این محصول یعنی حفظ ذخایر آب داخلی و به کارگیری آن در تولید محصولاتی که در آن مزیت نسبی داریم. به‌نظر شما چرا کشوری که مشکل کم‌آبی شدید دارد، بزرگ‌ترین صادرکننده هندوانه است؟  پرواضح است یک دید منطقی در واردات و صادرات محصولات غذایی به‌خوبی نشان می‌دهد که در برخی بخش‌ها واردات مواد غذایی به‌مثابه حرکتی در جهت توسعه صنعت خواهد بود نه تهدیدی برای آن.