در گفت‌وگو با رییس انجمن قند و شکر مطرح شد
می‌شود شکر را شیرین‌تر هم کرد!
برای شروع مصاحبه مقداری در خصوص انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر ایران توضیحی بفرمایید و اینکه شرایط فعلی انجمن به چه صورت است؟
انجمن کارخانه‌های قند و شکر ایران یکی از قدیمی‌ترین انجمن‌های کشور است که بیش از ۶۰ سال از تولد آن می‌گذرد. این انجمن کلیه واحدهای تولیدکننده شکر از چغندر قند و نیشکر را پوشش می‌دهد و دارای ۷ نفر عضو هیات مدیره و ۲ نفر بازرس است و مطابق آیین نامه هزینه‌های انجمن از طریق حق عضویت اعضا تامین می‌شود.
در حال حاضر تولید قند ایران را چطور ارزیابی می‌کنید؟
خوشبختانه در صنعت شکر طی ۲-۳ سال گذشته، تحولات چشمگیری در بخش تولید اتفاق صورت گرفته است به نحوی که در سال ۹۵ توانستیم با تولید ۱ میلیون و ۷۵۰ هزار تن شکر، جشن خودکفایی شکر را برگزار کردیم. ضمن اینکه تولید کشور در سال ۹۶ باز هم روندی افزایشی داشت و توانستیم تولیدی معادل ۲ میلیون تن را محقق کنیم. دو سال پشت سر هم که در تاریخ کشور رکوردی محسوب می‌شوند و برای اولین بار ایران را در تولید شکر به خودکفایی رساند. تحقق خودکفایی در شکر مدیون چند عامل بود، یکی اینکه در مجموع منابع اتلاف غیرمعمول شکر کاهش یافت، ضمن اینکه به دلایل مختلف کاهشی را در مصرف خانوارها شاهد بودیم. همچنین این افزایش راندمان تولید با کاهش مصرف آب صورت گرفته که در وضعیت خشکسالی فعلی، به طور قطع اتفاق مثبتی است. عامل دوم تکنولوژی و افزایش دقت در تولید بود که این هم به خاطر سال‌ها برنامه ریزی برای ارتقا زیرساخت‌ها میسر شده است. در این بین همراهی بیشتر دولت نسبت به گذشته و توجه به تولید شکر، کمک بسیار موثری برای فعالان این بخش بود؛ اما با این حال کماکان نارسایی‌هایی وجود دارد و به عنوان مثال رقم بسیار بالایی از مطالبات تولیدکنندگان کماکان توسط دولت پرداخت نشده است. به هر صورت شاهد هستیم با وجود کاهش سطح زیر کشت نسبت به دوران اوج آن، تولید به مراتب در مقایسه با آن سال‌ها افزایش داشته است. موفقیتی که صنعت شکر کسب کرده است، اما بقا و ادامه این روند بستگی زیادی به شرایط و مساعدت‌های دولتی خواهد داشت. به عنوان مثال یکی از عمده‌ترین مشکلاتی که ما به عنوان صنعتگران این بخش با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم تعیین قیمت محصول است. مصوبه و دستور معاونت ریاست جمهوری این است که در فروردین ماه هر سال، قیمت شکر تعیین شود، اما متاسفانه برای دومین سال پیاپی این وظیفه قانونی انجام نمی‌گیرد و بعد از گذشت چندین ماه از موعد مقرر، قیمت جدید ابلاغ می‌شود. این رفتار منطقی نیست و وظیفه نهادهایی نظیر سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، وزارت جهاد و کشاورزی و سایر متولیان است که به این نظام تعیین قیمت پایبند باشند. این تاخیر صورت گرفته نسبت به موعد قانونی، فرصت‌های زیادی را برای فعالان از بین می‌برد و گاه پیش آمده که تعادل عرضه و تقاضا را بر هم می‌زند. این در شرایطی است که بررسی تغییرات قیمتی شکر نشان می‌دهد این محصول در زمره کالاهایی بوده که کمترین افزایش قیمت را طی این چند سال داشته است. حتی رصد بازار شکر نشان می‌دهد که گاه این محصول از قیمت مصوب دولتی نیز پایین تر فروخته شده است. به عنوان مثال میانگین قیمتی سال ۹۵ به‌رغم قیمت کیلویی ۲۷۰۰ تومان، کمتر از ۲۵۰۰ تومان بوده است. تنظیم درست بازار توسط انجمن قند و شکر ایران و وزارت جهاد و کشاورزی یکی از دلایل ثبات قیمتی بوده است و توانسته‌ایم از برخی دلالی‌گری‌های رایج جلوگیری کند. وقتی قیمت اعلام نمی‌شود، کارخانه‌ها هم محصولات خود را ارائه نمی‌کنند و موجب می‌شود یکی از منابع اصلی هزینه‌ای آنها یعنی کشاورزان، با تاخیر در دریافت مطالبات مواجه شوند و در نتیجه کشاورز از رغبت برای ادامه کار بازمی‌ماند. همین امروز که با شما صحبت می‌کنم، هنوز هیچ‌گونه قیمتی برای محصول سال ۹۷ اعلام نشده و تولیدکنندگان با نرخ سال ۹۶ عرضه انجام می‌دهند. پیش شرط دیگر برای ادامه روند فعلی این است که دولت با پرداخت به موقع دیون خود، به صورت غیرمستقیم از کشاورزان هم حمایت کند.
ضمن اینکه یکی دیگر از مشکلاتی که چند ماهی است با آن مواجه شده‌ایم، خرید بذر است که به خاطر نوسانات ایجاد شده در نرخ ارز و سیاست جدید دولت برای تخصیص آن، فرایند واردات آن را دچار مشکل کرده است و در صورت رفع نشدن هرچه سریع‌تر آن، به سرعت بر تولید ما اثرگذار خواهد بود. این مشکل البته در خرید سایر نهاده‌های تولید هم به وقوع پیوسته و به دغدغه‌ای جدی برای فعالان بخش‌های مختلف تولید شکر تبدیل شده است. حل مجموعه مشکلاتی که اشاره کردم دشوار نبوده و با اندکی اراده و توجه قابل برطرف شدن خواهد بود. در مجموع تاکنون صنعت قند یکی از صنایع موفق بوده که در فراز و نشیب‌های سالیان اخیر پیشرفت‌های مناسبی کرده و با ادامه حمایت‌های فعلی دولتی نظیر جلوگیری از واردات، امکان خودکفایی فراهم شده است. امیدواریم با ادامه این سیاست‌ها و رفع ایراداتی که عرض کردم، سال‌های آینده هم مسیر فعلی را ادامه دهیم.
مشکلات و راهکارها را به نوعی مورد اشاره قرار دادید. چه انتظارات دیگری از دولت دارید؟
اصولا به جز مواردی که عنوان کردم و به نوعی وظایف قانونی دولت محسوب می‌شود، هیچ حمایت دیگری از دولت انتظار نداریم و معتقدیم که دولت امروزه در مورد پتانسیل‌های صنعت شکر، درک درستی پیدا کرده است، به همین خاطر نمی‌توان به مورد خاص دیگری اشاره کرد، زیرا نسبت به سایر صنایع، از وضعیت بسیار خوبی برخورداریم.
در حوزه تخصصی شما چند کارخانه مشغول به فعالیت هستند؟
در ایران ۳۲ کارخانه چغندری و ۷ کارخانه نیشکری وجود دارد که در بخش چغندری از تعدادی که عرض کردم، ۳ کارخانه تعطیل شده است، اما کارخانه‌های نیشکری ما همگی مشغول به کار هستند؛ به نحوی که کارخانه‌های فعال ما همان‌طور که عرض کردم، افزایش تولید و ظرفیت هم داشته‌اند.
وضعیت صادراتی این محصول به چه صورت بوده است؟
این محصول هیچگاه محصولی صادراتی نبوده و برنامه‌ای هم برای صادرات آن در نظر نداریم، زیرا نهایت افق قابل تصور برای ما در این بخش خودکفایی در شکر است. ضمن اینکه صادرات شکر در غالب محصولاتی همچون بیسکوئیت، شکلات، نوشابه و غیره صورت می‌گیرد که عملا از شکر تولید می‌شوند؛ اما اینکه بخواهیم مستقیما شکر صادر کنیم، چنین چیزی نه در برنامه‌های ما بوده و نه اینکه خواهد بود. مضیقه‌ای که در بحث آب برای کشور وجود دارد، نیاز به کنترل مصارف دارد و مصلحت کشور این‌طور اقتضا می‌کند که به قیمت صادرات، مشکلات جدیدی ایجاد نکنیم.
در خصوص خطوط تولید شرکت‌ها هم توضیح بفرمایید که تا چه حد به روز است؟
در طول ۴۰ سال گذشته اساسا تکنیک تولید قند و شکر تغییری نکرده است، بلکه تنها اتوماسیون به نوعی وارد چرخه تولید شده است. به هرصورت مشکلات ارزی و قیمت تمام شده محصولات وارداتی، دست‌اندازهایی را برای صنعتگران به وجود آورده است ولی با این حال صنعتگران به سهم خود قدم‌های خوبی را در این زمینه برداشته‌اند؛ به نحوی که نتیجه آن را در افزایش ۱۲ درصدی استحصال مشاهده می‌کنیم. همین داستان را عینا در بخش کشاورزی هم شاهدیم و آنها با استفاده از بذرهای اصلاح شده و سیستم‌های جدید آبیاری و مسائلی از این دست، راندمان کشت را افزایش داده‌اند. بنابراین در پاسخ باید گفت که از نظر تکنولوژی وضعیت نامناسبی نداریم.
ارسال نظر