برق، قلب تپنده صنعت
جایگاه ایران در تکنولوژی تولید برق کجاست؟
قدرت نامی شبکه برق ایران در سال ۱۳۵۷ هفت هزار مگاوات بود. ساخت نیروگاه و تامین قطعات توسط شرکت‌های خارجی و حتی بهره‌برداری از نیروگاه‌ها نیز با کمک آنها انجام می‌شد. بدیهی است اولین گام، اداره نیروگاه‌ها و شبکه برق کشور و حفظ وضع موجود بود که برخلاف تصور دیگران در مدت کوتاهی و توسط نیروهای متخصص انقلابی تحقق پیدا کرد.
تحول شگرف در ایران بعد از جنگ
دومین گام مهم و اساسی دیگر اتمام و راه‌اندازی نیروگاه‌های در حال ساخت بوده که سازندگان آنها کشور را ترک کرده بوده‌اند. انجام این مهم همزمان با شرایط جنگ تحمیلی و در روزهای سخت کشور از افتخارات متخصصان برق کشور است. هرچند در تمام این سال‌ها مهندسان به تناسب نیاز نیروگاه‌ها نسبت به ساخت قطعات یدکی در کشور اقدام می‌کردند اما با اتمام دوران دفاع مقدس و آغاز دوران سازندگی تحول شگرفی در حوزه ساخت داخل در صنعت برق به وقوع پیوست. برای اولین‌بار تمام مراحل ساخت یک نیروگاه به صورت EPC به پیمانکاران ایرانی واگذار شد. اتمام و راه‌اندازی این نیروگاه بخش تولید صنعت برق را برای فتح قله‌های بعدی یکی پس از دیگری مصمم کرد.
نیروگاه‌ساز در سطح جهانی
با سرمایه‌گذاری و هدایت ستاد صنعت برق ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز برای ساخت نیروگاه آغاز شد. کارخانه‌های ساخت پره‌های توربین و قطعات اصلی که از تکنولوژی بسیار بالایی برخوردار بودند، سپس کارخانه ساخت توربین گازی در کشور راه‌اندازی شد. به‌رغم تمام کارشکنی‌ها یکی از توربین‌های با توان بالا متناسب با اقلیم و شبکه برق کشور به طور کامل توسط متخصصان داخلی ساخته شده تا ایران اسلامی در زمره معدود سازندگان توربین گازی و اجرای کامل نیروگاه، در سطحی بسیار بالاتر از کشورهای منطقه و در سطح کشورهای تراز اول جهان قرار گیرد تا آنجا که بر اساس گزارش موسسه McCoy آمریکا سهم تولیدکنندگان ایرانی در توربین گاز از نیم درصد در دهه گذشته به ۶/ ۴ درصد افزایش یافته و بعد از شرکت‌های جنرال الکتریک، میتسوبیشی و زیمنس در مقام چهارم دنیا قرار گرفته است.
انگیزه‌های مضاعف تولید بومی
با انگیزه مضاعفی که در مجموعه صنعت برق پدیدار شد در مدت کوتاهی ساخت توربین‌های بخار سیکل ترکیبی، بویلر و سایر اجزای اصلی آن نیز در دستور کار قرار گرفت و با موفقیت یک نیروگاه سیکل ترکیبی با راندمان بالا و تکنولوژی صد درصد داخلی روانه بازار شد. تحریم‌های جدید عرصه را بر بهره‌برداران نیروگاه‌ها روزبه‌روز تنگ‌تر می‌کرد. گام بلند بعدی ساخت پره‌های توربین و قطعات اصلی تمام نیروگاه‌های کشور از هر نوع و کلاس بود؛ از توربین‌هایی با تکنولوژی ۵۰ سال گذشته گرفته تا توربین‌های پیشرفته و روز دنیا که ساخت قطعات آنها در ایران برای سازندگان اصلی آن غیرممکن جلوه می‌کرد. امروز مفتخریم که نه‌تنها نیروگاه بخاری، گازی و سیکل ترکیبی در حال نصب در سراسر کشور به دست توانمند متخصصان داخلی ساخته می‌شود بلکه شرکت‌های ایرانی در سایر کشورها نیز مبادرت به ساخت نیروگاه‌ها می‌کنند و قطعات نیروگاهی ساخت ایران به سایر کشورهای دنیا صادر می‌شود. جالب است بدانید که ۷۰ درصد صادرات خدمات فنی و مهندسی کشور مربوط به بخش برق است.
پیشرفته‌ترین سیستم کنترل ایرانی در نجف اشرف
ساخت بخش کنترل و ابزار دقیق نیروگاه‌ها به عنوان یکی از پیچیده‌ترین بخش‌های نیروگاه که به جهت مصرف دوگانه در صدر لیست‌های تحریمی قرار داشت در دستور کار مهندسان ایرانی قرار گرفته و در انواع نیروگاه‌های داخلی نصب شده است. یکی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های کنترل ایرانی برای اولین‌بار چندی قبل در نیروگاه حیدریه نجف در جوار مرقد امیرالمومنین علی علیه‌السلام مورد بهره‌برداری قرار گرفت.
استفاده از تکنولوژی‌های روز و توجه به پژوهش
در اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، ساخت داخل صنعت برق قدم در راهی جدید نهاد. با تکیه بر پژوهش‌های صورت گرفته در مرزهای دانش در سال‌های گذشته ساخت توربین‌های پیشرفته کلاس F با راندمان بالا در کشور آغاز شده و امید است در آینده‌ای نزدیک شاهد به ثمر نشستن تلاش فرزندان جهادگر صنعت برق و بهره‌برداری از توربین کلاس F ساخت مهندسان ایرانی در کشور باشیم. از سال ۱۳۹۵ یک کار ماندگار و نو در مجموعه صنعت برق با پیشگامی شرکت تولید برق حرارتی به عنوان «مدیریت پژوهش» آغاز شد. با مطالعه سیستم‌های پژوهشی چندین کشور و با تمرکز بر امکانات موجود در کشور اسناد راهبردی حوزه‌های مختلف تولید تدوین و توسط وزیر نیرو ابلاغ شد. در سال حمایت از کالای ایرانی و در اجرای اسناد راهبردی پروژه‌های مختلفی از جمله ارتقای توان و راندمان نیروگاه‌ها، ساخت روتور توربین‌های نیروگاهی، ساخت پره‌های توربین‌های نیروگاهی، ساخت لوله‌ها و اجزای بویلرهای نیروگاهی، ساخت اقلام پرمصرف تعمیرات اساسی، ساخت قطعات ابزار دقیق و الکتریکی نیروگاه‌ها و پروژه‌های زیست‌محیطی با تکنولوژی نوین آغاز شده است. ادامه این رویکرد می‌تواند در آینده نزدیک منشأ تحولات شگرفی در تحقیقات و پژوهش صنعت نیروگاهی شود.
نیازهای رو به رشد صنعت برق
نیازهای رو به رشد کشور به انرژی الکتریکی، وجود شرکت‌های صنعتی توانمند و خیل عظیم کارشناسان، مهندسان و اساتید خبره در کشور ظرفیت بالای صنعت برق جهت ساخت داخل را نشان می‌دهد.
تقویت ارتباط صنعت و دانشگاه، استفاده حداکثری از ظرفیت‌های خالی صنایع، ایجاد و تقویت آزمایشگاه‌های مرجع از جمله راهکارهایی است که جهت توسعه کیفی و کمی ساخت داخل در دستور کار قرار گرفته است.
صنعت برق ایران با ۷۸ هزار مگاوات قدرت نامی نیروگاه‌ها رتبه اول منطقه و چهاردهم جهان بوده و ارائه خدمت شبانه‌روزی و بی‌وقفه به ملت شریف ایران افتخاری بزرگ برای متخصصان صنعت برق است اما سرمایه اصلی صنعت برق در حال حاضر تجهیزات و قطعات استراتژیک و مهمی که در این سال‌ها ساخته شده و می‌شود نیست بلکه باور عمیق تمامی مدیران، متخصصان و مهندسان این صنعت است که می‌توانند تمامی نیازهای خود را با اتکال به خداوند، تبعیت از فرمان مقام عظمای ولایت و اعتمادبه‌نفس برآورده سازند و با اطمینان به وعده حق و یاری خداوند نقشه‌های شوم بدخواهان و دشمنان نظام اسلامی را نقش بر آب خواهند ساخت، ان‌شاءالله!
ارسال نظر