محسن‌هاشمی‌از واقعیت‌های پارلمان پایتخت می‌گوید
نظارت بر شهرداری با دست خالی؟
رییس شورای شهر تهران: دولت مستقر در عدم همکاری با حمل و نقل عمومیرکورد زد
شما در زمان تبلیغات انتخاباتی تاکید داشتید شورای شهر تهران باید در ریل اصلی قرار بگیرید، در مقام رییس شورای توضیح دهید منظورتان از ریل اصلی چیست و شورای شهر منتخب تا چه حد در «مسیر» قرار دارد؟
ریل اصلی و نقش شورا در مدیریت شهری، برنامه‌ریزی و سیاستگذاری توسعه پایدار برای شهر است، توسعه‌ای که خود معضل و پیامدهای منفی برای شهروندان ایجاد نکند، توسعه‌ای که مبتنی بر منابع پایدار باشد، طبیعتا این توسعه باید در قالب مدل‌های علمی‌که امروزه در برنامه ریزی شهری شناخته شده است، تدوین شود و شورای پنجم در دو سال گذشته تلاش کرده است مولفه‌های اصلی مد نظر خود در توسعه شهری را مشخص و به شهرداری جهت تهیه برنامه عملیاتی ابلاغ کند. به‌طور نمونه اولویت به حمل ونقل عمومی‌بجای سیاست خودرو محوری یا اجتناب از شهر فروشی و تراکم-فروشی در نقاط اشباع شده شمالی و مرکزی شهر، ایجاد رونق و نشاط فرهنگی بجای موازی کاری مناسبتی در دستگاه‌های فرهنگی، استفاده از ظرفیت نیروهای داوطلب و سمن‌ها جهت ساماندهی آسیب‌های اجتماعی و بسیاری از این موارد است که خط مشی‌های شورای پنجم در مواجه با مسایل شهر هستند. البته اینکه تا چه میزان سیاست‌های شورا توسط شهرداری اجرایی شده اند، جای بحثی مجزا دارد و باید در برنامه عملیاتی اولویت محور و تحقق پذیر مورد توجه قرار گیرد.
در شرح وظایف شورای شهر تاکید شده بررسی و شناخت کمبودها، نیازها و نارسایی‌های اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، بهداشتی، اقتصادی و رفاهی و تهیه طرح‌ها و پیشنهادهای اصلاحی و راه‌حل‌های کاربردی در این زمینه‌ها جهت برنامه ریزی از جمله وظایف شورای شهر است. از نگاه شما به عنوان رییس شورا مهمترین کمبود و نیاز تهران در حوزه اقتصادی و اجتماعی چیست؟ شورا برای رفع آن چه اقداماتی انجام داده است؟
از نگاه شهروندان تهرانی مهمترین کمبود و مساله تهران در حال حاضر آلودگی هوا وترافیک است که برای ۹۳ درصد از مردم مساله نخست است، دو موضوع مهم دیگر برای مردم نیز ساماندهی آسیب‌های اجتماعی و افزایش تاب آوری تهران در برابر سوانح طبیعی است، بنابراین ما در مساله‌شناسی کار دشواری نداریم و مسایل اصلی تهران روشن است، بخصوص با اتفاقات جدید و سهمیه‌بندی بنزین موضوع اصلی شهروندان تقویت سیستم حمل ونقل عمومی‌تهران است که به کاهش ترافیک، آلودگی هوا و همچنین اقتصاد شهروندان کمک می‌کند، اما اقدامات اجرایی در این حوزه، در اختیار شورا نیست، به طور نمونه در حوزه حمل ونقل عمومی، طی شش سال گذشته حتی یکدستگاه اتوبوس نیز توسط دولت برای تهران تامین نشده، در حالی‌که همه دولتها در گذشته این اقدام را انجام داده اند و این دولت هم مصوبه خوبی برای تامین اتوبوس دارد، اما به‌دلیل گره‌های بوروکراتیک و ضعف در پیگیری هنوز به نتیجه نرسیده است، در سایر حوزه‌ها هم مانند توسعه مترو یا نوسازی بافت‌های فرسوده، راهکار شورا نیازمند انجام اقدامات اجرایی توسط معاونت شهرسازی در پهنه‌بندی و بارگذاری مبتنی بر سیستم حمل‌ونقل عمومی یعنی در اطراف ایستگاههای مترو است که هم منابع مالی جهت توسعه مترو تامین شود و هم در بافت‌های فرسوده نوسازی صورت گیرد که هنوز این سیاست تبدیل به اقدام اجرایی نشده است.
نظارت بر حسن اداره و حفظ سرمایه و دارایی‌های نقدی، جنسی و اموال منقول و غیرمنقول شهرداری و همچنین نظارت بر حساب درآمد و هزینه آنها به گونه‌ای که مخل جریان عادی امور شهرداری نباشد از دیگر وظایف شورا است. اعمال مسوولیت عملکرد شورا را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
شورای پنجم به صورت منظم اقدام به بررسی و گزارش‌دهی جریان مالی شهرداری در صحن علنی شورا می‌کند، اما در حوزه دارایی‌ها بویژه املاک، کارگروهی تشکیل شده است تا نسبت به شناسایی املاک شهرداری و نحوه استفاده از آن بررسی‌های کارشناسی را انجام دهد که گزارش‌های آن به اطلاع افکار عمومی‌خواهد رسید، به صورت کلی می‌توان گفت عمده مشکلی که شهرداری تهران در حال حاضر از آن رنج می‌برد، فربه بودن بیش از حد است، ۲۰ سال قبل، حدود ۲۵ هزار پرسنل مجموعه وظایف مدیریت شهری را انجام می‌داده‌اند و الان حدود سه برابر این عدد درون ساختار ومعادل آن به صورت برون سپاری استخدام شده اند و این فربه بودن موجب کندی ساختار و اختلال در انجام وظیفه شده است، وظیفه‌ای که شورا به شهرداری محول کرده است، چابک سازی ساختاری است که با وجود اقداماتی که صورت گرفته، هنوز جای کار زیادی دارد.
براساس قوانین فعلی، شورای شهر حق دخالت در انتصابات شهرداری را ندارد و نمی‌تواند به شهردار و مدیران شهری در مورد انجام انتصابات امر و نهی کند. برخی از کارشناسان اصلاح قانون را پیشنهاد می‌کنند تا امکان نظارت شورا بر انتصابات افزایش یابد اما تهدیدی که وجود دارد این است که هم امکان نظارت باشد و هم شدت دخالت‌ها افزایش نیابد؟
همانطور که قبلا همه گفته‌ام باید انتظارات افکار عمومی از شوراها متناسب با اختیارات قانونی آنها، تعبیر و تعدیل شود، واقعیت آن است که شورای شهر، جز انتخاب شهردار، در سایر تصمیمات اجرایی نقش موثری و تعیین‌کننده‌ای ندارد و جهت نظارت نیز ابزارهایی که نمایندگان مجلس، مانند دیوان محاسبات، سوال و استیضاح و رای اعتماد به وزرا در اختیار دارند، در اختیار اعضای شورا نیست، طبیعتا در این شرایط شورا تنها نظرات خود را به مدیران مربوطه شهرداری در قالب تذکر منتقل می‌کند، در حوزه انتصابات نیز نظرات اعضای شورا تنها جنبه مشورتی دارد و تصمیم‌گیر نهایی در این حوزه شهردار است، بنابراین تا زمانی که این شرایط وجود دارد باید انتظارات و پاسخگویی هم متناسب با همین اختیارات باشد و طبیعتا نمی‌شود با ابزارهایی نظیر استیضاح از شهردار، مدیریت شهری را هر سال دچار بی ثباتی کرد.
به صورت استاندارد سیستم حمل ونقل عمومی در کلانشهرها باید براساس شاهراه‌های حمل و نقل و خطوط اصلی با استفاده از سیستم حمل ونقل ریلی انبوه بر یعنی مترو باشد، اما شهرداری در حال حاضر با مشکل منابع روبه‌رو است. چگونه می‌توان بر این مشکل فائق شد؟
همانطور که اشاره کردم، شورای پنجم راهکارهایی برای توسعه مترو اندیشیده است، اصولا مترو دو بخش اصلی دارد، سازه و تجهیزات، از ابتدا این تفاهم وجود داشت که منابع مالی بخش سازه را شهرداری تامین کند و منابع بخش تجهیزات با کمک دولت تامین شود که متاسفانه در چند سال اخیر در هر دو بخش با کندی و اختلال در تامین منابع مواجهیم، فرایند احداث خطوط جدید مترو و تکمیل خطوط قبلی، بسیار کند شده است و اعتبارات ارزی خرید تجهیزات نیز گشایش نیافته که این دو موضوع موجب شده، عملا با وجود افتتاح سه خط جدید مترو ، یعنی خطوط ۳، ۶ و ۷ در سالهای اخیر، حجم مسافر مترو در حد دو میلیون و ۳۰۰ هزار سفر در روز محدود بماند، راهکار شورا برای تامین منابع ساخت مترو، مجتمع‌های ایستگاهی است که براساس آن اطراف ایستگاههای مترو بارگذاری بیشتری صورت می‌گیرد تا ترافیک مثبت سفر با استفاده از حمل ونقل عمومی‌ایجاد شود، در حوزه تجهیزات نیز دولت مصوباتی داشته است که تاکنون پیگیری مناسبی نشده که به نتیجه برسد.
یکی از مشکلات مدیریت شهری وصول بهای عوارض و خدمات شهری است این وضعیت می‌تواند برای جذب سرمایه گذار خصوصی بازدارنده باشد. چگونه می‌توان معادله را به گونه ای تغییر داد که هم فشار به شهروندان بالا نرود و هم مدیریت شهری بتواند با تعدیل هزینه‌ها زمینه جذب مشارکت خصوصی را فراهم کند؟
اگر ما بتوانیم بهای عوارض و خدمات را به گونه منصفانه ومنطقی محاسبه کنیم و این فرآیند را به آگاهی شهروندان برسانیم، با همراهی وحمایت مردم مواجه می‌شویم و بعید است به مشکل در جامعه برخورد کنیم، مشکل اصلی در حال حاضر برای جذب سرمایه گذاری بخش خصوصی، عدم همکاری مردم نیست بلکه فقدان بسته‌های سرمایه‌گذاری جذاب، عملگرایانه و کوتاه مدت است که بتواند نقدینگی سرگردان در جامعه را با ریسک پایین جذب کند، یکی از راهکارهای شورای پنجم در این خصوص طراحی بسته‌های سرمایه گذاری جهت تامین کمبود سرانه‌های خدماتی است، در تهران سرانه‌های خدماتی بطور متوسط حدود ۵۰ درصد استاندارد است و در حوزه تجهیزات شهری، به خصوص برخی موارد نظیر سرویس‌های بهداشتی، ایستگاه های آتش نشانی، ایستگاههای حمل ونقل عمومی‌و همچنین پارکینگ‌های عمومی‌در برخی از مناطق تهران بخصوص مناطق جنوبی دارای کمبودهای جدی هستیم که می‌تواند با ارائه این بسته‌ها، هم سرمایه گذار را جذب کند وهم اشتغال و رفاه ایجاد کند.
شما قبلا گفته‌اید شورای عالی شهرسازی تصمیمات خوبی در زمینه انتقال پادگان‌ها گرفته و برنامه‌هایی برایش وجود دارد این برنامه‌ها چیست؟چه تدابیری وجود دارد تا در مناطقی که پادگان‌ها قرار دارد و به لحاظ ترافیکی هم در بحران است بارگذاری جدید به تشدید مشکلات منجر نشود؟
راه‌حل همان بارگذاری در حاشیه ایستگاههای مترو است تا به‌جای دسترسی مردم با خودروهای شخصی یا تاکسی به مراکز خدماتی و مسکونی، بتوانند با مترو و بدون آلایندگی، ترافیک و جریان سفر درون شهری را انجام دهند، اگر این اتقاق رخ بدهد، طبیعتا مشکلات ترافیکی تشدید نمی‌شود، اما در منطقه‌ای که در حال حاضر اشباع و پر ترافیک است، اگر به بهانه جابه‌جایی پادگان، تراکم سنگین تجاری و اداری یا مسکونی بارگذاری شود، طبعا موجب تشدید مشکلات خواهد شد.
