تحت فرمان فناوری
صنعت خودرو جهانی به چه سمتی پیش میرود؟
توسعه اقتصاد جهانی به فعالیت‌های صنعت خودرو وابسته است چرا که محدوده وسیعی از کسب‌وکارها با این صنعت به نوعی ادغام شده‌اند. خودروسازی تقریباً سهمی سه‌درصدی از کل GDP جهانی دارد و سهم آن در برخی کشورهای در حال توسعه مانند چین و هند بیش از هفت درصد GDP است.
خودروسازی از سه رکن مهم پشتیبانی می‌کند؛ توسعه صنعتی، بسیج منابع و توسعه انسانی. در سراسر جهان، واحدهای خودروسازی با واحدهای تولیدی دیگر نظیر فولادسازی، قطعه‌سازی و شیشه‌سازی ارتباطی تنگاتنگ دارد و در واقع مواد اولیه خودروسازان را تامین می‌کنند. صنعت خودرو با ادغام در صنایع دیگر موجب ایجاد شهرهای صنعتی با نیاز به زیرساخت می‌شود. دیترویت در آمریکا یک نمونه عالی از توسعه شهری بر مبنای صنعت خودرو است. گوانگژوی چین و چنای هند نیز دو نمونه دیگر در سطح جهان به شمار می‌آیند.
تولیدکنندگان خودرو همچنین تاثیر شگرفی بر تحولات حمل‌ونقل دارند. به لطف دسترسی به محصولات خودروسازان، مردم و اجناس زودتر و راحت‌تر در سراسر جهان جابه‌جا می‌شوند. این صنعت همچنین به مهاجرت افراد و کسب‌وکارها کمک کرده و موجب ایجاد و توسعه مناطق حومه شهری شده است. تولید خودرو کاربردهای محدودی در خارج از صنعت خودرو دارد. تنها هدف از تولید خودرو به‌طور کلی تولید وسایل نقلیه برای خدمات تجاری، صنعتی، نظامی و دفاعی و خدمات اضطراری است.
روندهای جهانی صنعت خودرو
در حال حاضر دو موضوع داغ در صنعت خودرو توجه جهانیان را به خود جلب کرده است. نخست حرکت به‌سوی ساخت خودروهای برقی از خودروهای سنتی سوخت فسیلی است. حالا بیش از هر زمان دیگری جهان در تلاش برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای است تا از تغییرات نامطلوب اقلیمی جلوگیری کند. با توجه به اینکه سهم بخش حمل‌ونقل از انتشار دی‌اکسید کربن بیش از 30 درصد است، تغییر رویکرد از خودروهای سوخت فسیلی به سمت خودروهای الکتریکی یک استراتژی کلیدی برای کاهش میزان انتشارات خواهد بود. در نتیجه، در سال‌های اخیر خودروسازان هرسال با ایجاد و توسعه فناوری‌های جدید نسبت به این مسوولیت اجتماعی خود واکنش نشان داده و تولید خودروهای برقی با انتشار صفر را در دستور کار خود قرار داده‌اند.
دومین روند بزرگی که در حال حاضر صنعت خودرو را تحت تاثیر قرار داده «خودروهای متصل» است. رونق اینترنت اشیا انتظارات مصرف‌کننده را برای فناوری‌های متصل در سراسر جهان افزایش داده است. صنعت خودرو نیز نخواسته از این قافله عقب بماند و وسایل نقلیه با ویژگی‌های ارتباطی نوآورانه در این صنعت ظهور کرده‌اند. وسایلی که هم از نظر عملکرد و هم از نظر تجربه مشتری روند رو به بهبود داشته‌اند. یکی از روندهای ویژه در فناوری آی‌تی صنعت خودرو مساله عیب‌یابی از راه دور و به اشتراک‌گذاری داده‌های دیجیتال است که از این طریق امکان پیش‌بینی و گزارش‌گیری منظم را به مصرف‌کنندگان می‌دهد.
بازار جهانی صنعت خودرو
بازار جهانی صنعت خودرو در سال 2022 بیش از 9/2 هزار میلیارد دلار ارزش دارد و برآوردها حاکی از رشد متوسط سالانه 1/3درصدی این صنعت در سال‌های اخیر است. این در حالی است که ارزش بازار این صنعت بین سال‌های 2017 تا 2022 به‌طور میانگین سالانه 6/0 درصد ریزش داشت. این موضوع نشان می‌دهد که افت این صنعت از افت کل اقتصاد جهانی ناشی از پاندمی کووید 19 بیشتر بود. پیش‌بینی می‌شود این صنعت بین سال‌های 2020 تا 2030 به‌طور میانگین سالانه 71/3 درصد رشد را به ثبت برساند. در حال حاضر از نظر اندازه بازار صنعت خودرو بزرگ‌ترین صنعت تولیدی جهان محسوب می‌شود.
بازار خودرو شامل انواع مختلفی از وسایل نقلیه می‌شود، که بر اساس سوخت مصرفی می‌توان آنها را به خودروهای برقی، خودروهای هیبریدی، خودروهای گازی، خودروهای برقی پیل سوختی، خودروهای بنزینی و خودروهای گازوئیلی دسته‌بندی کرد. در حالی که جهان به سمت انرژی‌های پاک‌تر در حرکت است، خودروهای بنزینی و گازوئیلی دست‌کم تا پایان این دهه همچنان سهم بسیار زیادی در صنعت خودرو خواهند داشت.
چین و آمریکا بزرگ‌ترین تولیدکنندگان خودرو جهان هستند و برخی از بازیگران بزرگ این صنعت شامل تویوتا، فولکس‌واگن، دایملر، فورد، هوندا، بایریچ موتور، جنرال‌موتور، فیات کرایسلر، هیوندایی و نیسان می‌شوند.
جهت‌گیری آتی صنعت خودرو
اقتصادهای جهانی در حال حاضر با تغییرات شگرفی روبه‌رو هستند. دیجیتالی شدن، فناوری نوآورانه و الگو‌های کسب‌وکار جدید موجب تغییراتی معنادار در تمامی صنایع شده‌اند که صنعت خودرو نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. این عوامل موتور محرک چهار روند اخلالگر در صنعت خودرو بوده‌اند: تحرک متنوع، سیستم‌های خودران، خودروهای برقی و اتصال؛ چهار عاملی که شکل این صنعت را در دهه آینده به کلی دگرگون خواهد کرد.
اکثر بازیگران و کارشناسان صنعت موافق‌اند که این چهار روند یکدیگر را تقویت و تسریع می‌کنند و صنعت خودرو آماده اختلال است. البته این گذار چندسالی است که در این صنعت به وقوع پیوسته است. با این حال خودروهای اشتراکی یکی از مهم‌ترین تحولات چند سال آتی خواهد بود، به‌طوری که پیش‌بینی می‌شود تا سال 2030، 10 درصد از کل خودروهای به‌فروش‌رسیده به عنوان وسیله نقلیه اشتراکی مورد استفاده قرار گیرند. با وجود این روند برای خودروهای اشتراکی، اگر چه میزان فروش کل خودروها همچنان روندی صعودی خواهد داشت اما نرخ رشد آنها نسبت به سال‌های قبل کاهش پیدا خواهد کرد.
همچنین پیش‌بینی می‌شود که در پایان این دهه حدود 15 درصد از کل خودروهای جدید به فروش‌رسیده، دارای فناوری خودران باشد. البته در وهله نخست این صنعت باید با چالش بزرگ نظارتی و رگولاتوری که هم‌اکنون با آن روبه‌رو است کنار بیاید.
ظهور خودروهای برقی نیز یکی دیگر از روندهایی است که تولیدکنندگان را تحت تاثیر قرار خواهد داد. آنها نیاز خواهند داشت تا خود را با فرآیندهای تولید این نوع خودروها سازگار کنند. گذار به سمت خودروهای برقی در حالی که در راستای برآورده کردن اهداف تغییرات اقلیمی است، احتمالاً خیلی سریع رخ نخواهد داد و خودروسازان به صورت مرحله‌ای به سمت خودروهای برقی خواهند رفت.
پیش‌بینی مک‌کینزی
با توجه به اینکه این اختلالات دگرگون‌ساز اکنون نیز در حال وقوع هستند، هنوز چشم‌انداز یکپارچه‌ای در مورد اینکه صنعت طی 10 تا 15 سال آینده و در نتیجه این روندها چه وضعیتی خواهد داشت، وجود ندارد. موسسه مک‌کینزی در گزارشی با عنوان «تحولات خودروسازی 2030» سناریوهای مختلف چگونگی تاثیرپذیری بازیگران جدید بالقوه، مصرف‌کنندگان، زنجیره ارزش و عرضه‌کنندگان این صنعت را در سناریوهای مختلف بررسی کرده است.
1- به لطف وسایل نقلیه اشتراکی، خدمات متصل و ارتقای ویژگی‌ها، الگو‌های کسب‌وکار جدیدی در این صنعت توسعه یافته و سهم خود را از این بازار به حدود 30 درصد خواهند رساند. در این سناریو بازار 5/1 هزار میلیارد دلار درآمد جدید تولید خواهد کرد و این در حالی خواهد بود که سهم فروش خودروهای سنتی هم 2/5 هزار میلیارد دلار خواهد بود که رشدی 50درصدی در مجموع درآمد نسبت به سال 2015 خواهد داشت.
2- با وجود گذار به سمت جابه‌جایی اشتراکی، فروش خودرو همچنان افزایش پیدا کند اما نرخ رشد متوسط سالانه آن احتمالاً کمتر از دو درصد باشد. در این سناریو میزان کل فروش خودرو همچنان رشد خواهد داشت اما متوسط نرخ رشد سالانه از 6/3 درصد به حدود دو درصد در سال 2030 خواهد رسید. این افت عمدتاً ناشی از عوامل کلان اقتصادی و ظهور خدمات جدید جابه‌جایی اشتراکی نظیر خودروهای اشتراکی خواهد بود. بررسی دقیق‌تر نشان می‌دهد که خدمات حمل‌ونقل جدید ممکن است به کاهش فروش خودروهای شخصی منجر شود، اما این کاهش احتمالاً با افزایش فروش در وسایل نقلیه مشترکی که به دلیل استفاده بیشتر و فرسودگی مرتبط نیاز به تعویض دارند، جبران شود.
3- رفتار مصرف‌کننده در حال تغییر است و این موضوع به فروش یک دستگاه خودرو اشتراکی به ازای هر 10 دستگاه خودرو فروخته‌شده تا سال 2030 منجر می‌شود. تغییر الگوی مصرفی مردم باعث شده افراد از چندین روش حمل‌ونقل برای انجام سفر خود استفاده کنند. کالاها و خدمات به جای تحویل گرفتن به وسیله مصرف‌کنندگان به آنها تحویل داده می‌شود. در نتیجه، الگوی کسب‌وکار سنتی فروش خودرو با طیف وسیعی از راه‌حل‌های جابه‌جایی متنوع و بر اساس تقاضا، به‌ویژه در محیط‌های شهری متراکم که به‌طور فعال استفاده از خودروهای شخصی را منع می‌کند، تکمیل خواهد شد.
امروزه مصرف‌کنندگان از خودروهای خود به عنوان وسایل نقلیه همه‌منظوره استفاده می‌کنند. در آینده، آنها ممکن است خواهان انعطاف‌پذیری بیشتری بر حسب تقاضا و از طریق گوشی‌های هوشمند خود باشند. در حال حاضر نشانه‌هایی از این موضوع را می‌بینیم که اهمیت مالکیت خودروهای شخصی رو به کاهش است: برای مثال، در ایالات متحده، سهم جوانان (16 تا 24 سال) که دارای گواهینامه رانندگی هستند از 76 درصد در سال 2000 به 71 درصد در سال 2015 کاهش یافته است.
4- درک موقعیت‌های فرصت‌های کسب‌وکار آینده نیازمند دید دقیق‌تری نسبت به بازار وسایل نقلیه است. به‌طور خاص، لازم است این بازارها بر اساس انواع شهرها بر اساس تراکم جمعیت، توسعه اقتصادی و رونق آنها تقسیم‌بندی شوند. در سراسر این بخش‌ها، ترجیحات مصرف‌کننده، سیاست‌ها و مقررات، و در دسترس بودن و قیمت الگو‌های تجاری جدید به شدت متفاوت خواهد بود. برای مثال، در کلانشهرهایی مانند لندن، به دلیل ازدحام، کمبود پارکینگ، ترافیک و...، مالکیت خودرو در حال حاضر برای بسیاری به یک بار تبدیل شده است. در مقابل، در مناطق روستایی مانند ایالت آیوا در ایالات متحده، استفاده از خودرو شخصی به عنوان وسیله حمل‌ونقل ترجیحی باقی خواهد ماند.
5- در صورت حل معضلات رگولاتوری و فناورانه، سهم وسایل نقلیه خودران از کل فروش خودروهای جدید در سال 2030 به 15 درصد خواهد رسید. معرفی بازار وسایل نقلیه خودران نشان داده است که چالش‌های اصلی که مانع از نفوذ سریع‌تر بازار می‌شود، قیمت‌گذاری، درک مصرف‌کننده و مسائل ایمنی/امنیتی است. با توجه به آمادگی فناورانه، بازیگران فناوری و استارت‌آپ‌ها نیز احتمالاً نقش مهمی در توسعه وسایل نقلیه خودران خواهند داشت. مقررات و پذیرش مصرف‌کننده ممکن است موانع بیشتری برای وسایل نقلیه خودران باشد. با این حال، هنگامی که این چالش‌ها برطرف شوند، وسایل نقلیه خودران ارزش فوق‌العاده‌ای برای مصرف‌کنندگان ارائه می‌دهند.
6- خودروهای برقی بادوام و رقابتی می‌شوند با این حال سرعت سازگاری آنها در مناطق مختلف به شدت متغیر خواهد بود. مقررات انتشار شدیدتر، هزینه کمتر باتری، زیرساخت‌های شارژ وسیع‌تر و افزایش پذیرش از سوی مشتریان یک ممنتوم جدید و قدرتمند برای نفوذ خودروهای برقی در سال‌های آینده ایجاد خواهد کرد. سرعت سازگاری نیز از طریق تعامل کشش مشتریان و پشتیبانی قانونگذاران در سطوح محلی و منطقه‌ای تعیین خواهد شد. با این اوصاف، در سال 2030، سهم وسایل نقلیه الکتریکی می‌تواند بین 10 تا 50 درصد از فروش خودروهای جدید متغیر باشد.
7- با توجه به چشم‌انداز متنوع‌تر و پیچیده‌تر صنعت خودرو، بازیگران فعلی مجبور خواهند شد به‌طور همزمان در چندین جبهه به رقابت بپردازند و با رقبا همکاری کنند. تغییر پارادایم در مورد جابه‌جایی به عنوان یک خدمت، در کنار ورود بازیگران جدید موجب خواهد شد که خودروسازان قدیمی در جبهه‌های متعددی با یکدیگر به رقابت بپردازند. ارائه‌کنندگان خدمات جابه‌جایی مثل اوبر، غول‌های تکنولوژی نظیر اپل و گوگل و تولیدکنندگان تجهیزات نظیر تسلا پیچیدگی چشم‌انداز رقابت را افزایش داده‌اند. بازیگران قدیمی صنعت خودرو نیز به منظور کاهش هزینه‌ها، بهبود بازدهی سوخت، کاهش انتشار کربن و و کارآمدتر شدن سرمایه، فشار را احساس می‌کنند، که احتمالاً به تغییر موقعیت‌های بازار در صنعت خودرو و حمل‌ونقل در حال تحول منجر می‌شود، که به‌طور بالقوه موجب ادغام یا اشکال جدیدی از مشارکت در میان بازیگران فعلی خواهد شد.
8- بازارهای متفاوت فرصت‌هایی را برای بازیگران جدید باز می‌کند، که در ابتدا بر روی چند حوزه منتخب در طول زنجیره ارزش تمرکز می‌کنند و تنها بخش‌های خاص و جذاب بازار را هدف قرار می‌دهند-و سپس از آنجا گسترش می‌یابند. در حالی که تسلا، گوگل و اپل در حال حاضر علاقه قابل توجهی به این حوزه نشان داده‌اند اما به نظر می‌رسد این تمایل آنها تنها قله یک کوه یخ بزرگ است. احتمالاً تعداد بیشتری از بازیگران جدید وارد بازار می‌شوند، به‌ویژه شرکت‌های دارای فناوری پیشرفته و استارت‌آپ‌های دارای پول نقد. این تازه‌واردان از خارج از صنعت نیز نفوذ بیشتری بر مصرف‌کنندگان و تنظیم‌کننده‌ها دارند. به‌طور مشابه، برخی از خودروسازان چینی، با رشد قابل توجه فروش اخیر، ممکن است از این روند برای تبدیل شدن به یک بازیگر بزرگ و تعیین‌کننده در سطح جهانی استفاده کنند.
