قطع و وصل رود

رودخانه زاینده‌رود در کنار فواید اقتصادی و فرهنگی برای اصفهان، سبب ایجاد حوزه‌های عمومی برای گسترش تعاملات اجتماعی انسان‌ها با یکدیگر شده است. این رودخانه علاوه بر اینکه فضایی تفریحی و محلی برای گذران اوقات فراغت محسوب می‌شود، جایگاه ویژه‌ای را در هویت شهری شهروندان اصفهانی به خود اختصاص داده است. این رود بخشی از هویت اصلی اصفهان را شکل می‌دهد که این مساله را می‌توان با توجه به علایم و نمادهای مختلفی که در سطح اصفهان مشاهده می‌شود و هرکدام نشانه‌ای از زاینده‌رود را با خود همراه دارد، حس کرد. تحقیق حاضر باهدف بررسی نقش رودخانه زاینده‌رود و فضاهای عمومی اطراف آن در تعاملات اجتماعی شهروندان اصفهانی و تعیین نقش خشکی رودخانه در کاهش این تعاملات انجام‌شده است. خشکی و خشک‌سالی هر دو نتیجه اثرات متقابل بین محیط‌زیست طبیعی و اجتماع است.

پدیده خشک‌سالی بیانگر اثرات مختلف محیط‌زیست بر روی موجودات زنده، موجودات میکرو، حیوانات و انسان‌ها بوده حال‌آنکه خشکی دارای مفهوم کلی بوده و برای عناصر محیط‌زیست به کار نمی‌رود. توجه به اعمال مدیریت صحیح و کاهش پیامدهای خشک‌سالی در توسعه مناطق، نیازمند برنامه‌ریزی و اجرای اقدامات پیشگیرانه در مقابله با پدیده خشک‌سالی است که خود مستلزم به‌کارگیری دانش کافی در پیش‌بینی خشک‌سالی است. این تحقیق به شکل طولی و در دو مرحله قبل و بعد از خشکی آب رودخانه زاینده‌رود انجام شد که سعی شده است برای کاهش اثر متغیرهای زمینه‌ای نمونه‌های انتخاب‌شده در هر دو مرحله به لحاظ سنی و جنسیتی با یکدیگر مشابهت داشته باشند. نتایج حاصل از مدل‌سازی معادلات ساختاری ۱ نشان می‌دهد ارزیابی پاسخگویان از کیفیت (کیفیت دسترسی، خدمات، عناصر زیبایی‌شناختی و آسایش و امنیت) فضاهای اطراف رودخانه زاینده‌رود در میزان تعاملات آن‌ها با یکدیگر تاثیر مثبت و معنی‌داری دارد. همچنین، آزمون مقایسه میانگین‌ها نشان می‌دهد، نقش این فضاها در تعاملات اجتماعی مردان بیش از زنان است، اما به لحاظ سنی تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. همچنین، نتایج تحقیق نشان می‌دهد خشکی آب رودخانه زاینده‌رود به طرز معنی‌داری میزان تعاملات اجتماعی را در بین شهروندان مراجعه‌کننده به این مکان کمتر کرده است.

بازگشت آب

نوبت اول کشت پاییزه آبان ماه امسال به دلیل شرایط بحرانی سد و کمی بارش‌های مناسب در ابتدای پاییز امکان بازگشایی آب وجود نداشت و آبی به کشاورزان تخصیص داده نشد. به دنبال تخصیص ندادن آب برای کشت اول پاییزه دولت مکلف شد که هزار میلیارد تومان جهت خسارت عدم کشت به حقابه داران زاینده‌رود پرداخت کند. مساله‌ای که بنا بر قول معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری اصفهان، باوجود پیگیری‌های انجام‌شده توسط مدیران استان به دلیل تأمین نشدن اعتبار توسط سازمان برنامه‌وبودجه کشور هنوز محقق نشده است بر اساس آخرین آمار اعلام‌شده از سوی دفتر مطالعات پایه منابع آب، از ابتدای سال آبی تا شانزدهم بهمن‌ماه، حجم آب پشت سد زاینده‌رود به ۱۴۸ میلیون مترمکعب رسیده که برابر با ۱۲ درصد از حجم مخزن سد بوده و نسبت به سال گذشته سه درصد افزایش را ثبت کرده است. محمود چیتیان، معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای اصفهان در خصوص افزایش خروجی از سد زاینده‌رود گفته است: خروجی آب از سد زاینده‌رود بر اساس مصوبات کارگروه سازگاری با کم‌آبی با حجم محدودی فقط برای حفظ درختان باغات غرب استان افزایش یافت. ورودی آب به سد زاینده‌رود از ابتدای سال آبی (مهرماه ۱۴۰۰) تا بیست‌وچهار تیرماه درمجموع ۸۹۰ میلیون مترمکعب بوده است درحالی‌که این سد در مدت مشابه سال گذشته ۶۹۸ میلیون مترمکعب و در بلندمدت (۵۲ ساله) یک میلیارد و ۲۳۹ میلیون مترمکعب ورودی داشت.

حجم آب ورودی به سد هم‌اکنون ۱۷ مترمکعب بر ثانیه است. آب رهاشده صرفاً برای نوبت چهارم آبیاری باغات غرب به مدت ۹ روز افزایش‌یافته و در محدوده‌ شهر اصفهان جریان نخواهد یافت. با توجه به بارش‌های نسبتا خوب امسال، مجموعه مدیریت آب استان به این نتیجه رسیدند که بالاخره می‌توان آب را تا حدی برای کشاورزان باز کرد اما این قطع و وصل‌ها چاره‌ کار نیست و بالاخره باید فکری اساسی به حال این وضعیت زاینده‌رود کرد و منتظر نشستن برای رسیدن آب انتقالی از دریای عمان نیز مشکلی از زاینده‌رود حل نمی‌کند و خوشحالی‌های موقت مانند مسکن‌هایی که اصل درد را درمان نمی‌کند همراه بازگشایی‌های ده‌روزه آب، تنها به بغض بیشتر شهروندان دامن می‌زند که این آب هرچقدر هم که باز شود بالاخره پایانی دارد و این موقت بودن زاینده‌رود در مواردی از وجوه خود، ناراحتی‌هایی را نیز به دنبال دارد. شهروندان زاینده‌رود دائمی را می‌خواهند که هرروز بستر رودخانه را تر ببیند و گردشگران نیز برای دیدن این رودخانه روی سفر خود به اصفهان حساب کنند.