تأثیر گردشگری شهری بر اقتصاد شهری با تأکید بر سیستم حمل‌ونقل عمومی
گردشگری و حمل‌ونقل به میزان خیلی زیادی به هم وابسته هستند. سیستم حمل‌ونقل یکی از عمده‌ترین عناصر تشکیل‌دهنده صنعت گردشگری است که بخشی از هزینه‌های گردشگران را به خود اختصاص می‌دهد. اساساً گردشگری با جابه‌جایی و حرکت از مبدا و محل زندگی دایمی افراد به نقاط دوردست تحقق پیدا می‌کند، توسعه و گسترش صنعت توریسم منوط به توسعه امکانات حمل‌ونقل است. نحوه هزینه گردشگران یکی از مباحث موردتوجه در فرایند اقتصاد گردشگری است به‌طورکلی هزینه‌های یک گردشگر در مقصد شامل؛ هزینه غذا و ،خوراک ،اقامت ،تفریحات ،بازدید تردد و حمل‌ونقل گشت‌وگذار خدمات ترابری و مانند آن است.
صنعت گردشگری به‌سرعت در حال گسترش است و این صنعت به یکی از بزرگ‌ترین زمینه‌های کسب‌وکار در جهان مبدل شده است. افق‌های ،روشن مقاصد جدید گروه‌های تازه گردشگران و انواع رو به تکامل گردشگری همگی نویددهنده گسترش این صنعت هستند. هم‌چنین صنعت گردشگری حاصل مسافرت و اقامت مردم در خارج از محیط متعارف خود است. در گردشگری زیرساخت‌ها به‌خصوص حمل‌ونقل در توسعه گردشگری دارای اهمیت .است توسعه حمل‌ونقل تأثیر عمده‌ای بر رشد و هدایت این صنعت داشته است فراهم بودن امکانات حمل‌ونقل مناسب مطمئن راحت سریع و ارزان شرط لازم توسعه گردشگری است. بسط و گسترش ارتباطات و وسایل مدرن حمل‌ونقل توسعه خدمات هواپیمایی و فرودگاهی و بهره‌برداری از راه‌های ارتباطی و مواصلاتی بر استقبال گردشگران بر مقصدهای گردشگری خواهد.
نقش گردشگری در توسعه اقتصاد شهری صنعت گردشگری در جهان توسعه فراوانی یافته است و بسیاری از کشورها از این راه توانسته‌اند وضعیت خود را بهبود بخشند و از مشکلاتی مانند بیکاری پایین بودن سطح درآمد سرانه و کمبود درآمد ارزی خویش بکاهند صنعت گردشگری امروزه به‌قدری در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها اهمیت دارد که اقتصاددانان آن را صادرات نامرئی نیز می‌نامند. گردشگری جدیدترین صنعت دنیاست که با ویژگی خاص خود صنعتی پویا با آینده‌ای روشن تلقی می‌شود؛ بنابراین سرمایه‌گذاری در این صنعت در تمام کشورهای دارای جاذبه‌های جهانگردی رو به افزایش .است امروزه جذب گردشگران به رقابتی فزاینده در بین نهادهای درگیر در صنعت گردشگری تبدیل‌شده است زیرا این صنعت نه‌تنها در پیشبرد اقتصاد ملی و درآمدهای ارزی نقش دارد بلکه صنعتی است پاکیزه و عاری از آلودگی و درعین‌حال ایجادکننده مشاغل جدید است و برای کشورهای دارای پتانسیل در این زمینه می‌تواند به مهم‌ترین منبع کسب درآمد ارزی تبدیل شود مشروط بر اینکه برنامه‌ریزی صحیح و همه‌جانبه توأم با آینده‌نگری برای آن تنظیم و اجرا شود. توریسم جمعی از پدیده‌ها و روابط ناشی شده از روابط متقابل ،گردشگران تامین کنندگان ،تجاری حکومت‌ها و جوامع میزبان در فرآیند جذب و میزبانی گردشگران و توریست است ،امروزه افزایش جمعیت افزایش رفاه ،عمومی، پیشرفت علوم و فنون، افزایش زمان آزاد تفکیک مقوله کار و فراغت و ... همه و همه باعث رشد روزافزون سفر و جهانگردی شده است و کشورهای جهان به این واقعیت دست‌یافته‌اند که توجه ویژه به صنعت جهانگردی و تلاش در جهت توسعه این صنعت باعث کسب درآمدهای هنگفت و منفعت‌های اضافی برای جوامع بومی و اقتصاد محلی به همراه داشته باشد.
صنعت گردشگری به‌عنوان یکی از منابع درآمد و ایجاد اشتغال در سطح ملی و منطقه‌ای می‌تواند رهیافتی برای توسعه اقتصادی و اجتماعی در قلمرو ملی ،باشد گردشگری به‌خصوص درزمانی که سود فعالیت‌های دیگر بخش‌های اقتصادی در حال کاهش است، جایگزین مناسبی برای آن‌ها و راهبردی برای توسعه است امروزه گردشگری به‌عنوان پدیده‌ای اجتماعی که به جهت توسعه اجتماعی اقتصادی و فرهنگی اثرات بسیاری در جوامع مقصد به‌جای می‌گذارد موردمطالعه محققان از رشته‌های علمی مختلف قرار می‌گیرد آنچه از مطالعات و مشاهدات محققان رشته‌های جامعه‌شناسی روان‌شناسی اجتماعی و مردم‌شناسی در زمینه گردشگری برمی‌آید، نقش محوری و اساسی آن در عرصه اقتصادی و سایر زمینه‌هاست.
درمجموع اثرات اقتصادی مستقیم و غیرمستقیم گردشگری در توسعه شهری را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد: ایجاد اشتغال و افزایش درآمد عمومی در سطح جامعه - ورود سرمایه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های خارجی به شهرها - معرفی شهر به‌عنوان یک‌قطب گردشگری افزایش تعداد شاغل در امور مرتبط با گردشگری - رشد ساخت‌وساز و نوسازی در سطح شهرها و به‌کارگیری توانایی‌های موجود محلی توسعه گردشگری برای رشد اقتصادی و اجتماعی اهمیت ویژه‌ای دارد که می‌توان آن را به‌منزله نیروی محرکه توسعه اقتصادی در تمام کشورها به‌حساب آورد هیچ کشوری نیست که فاقد مواد اولیه لازم برای توسعه گردشگری باشد. آنچه کشورها را از همدیگر متمایز می‌سازد خود به‌تنهایی جاذبه گردشگری به شمار می‌رود؛ بنابراین هر کشور با کوشش درخور و سرمایه‌گذاری مناسب در زمینه گردشگری می‌تواند واردکننده جهانگرد و گردشگر بوده و از این راه به رشد اقتصادی خود کمک نماید. گردشگری پول و جمعیت را از مرکز ثقل صنعتی به‌سوی شهرها و روستاها و نقاط طبیعی و فرهنگی می‌کشاند و یا تعداد زیادی را به‌سوی مراکز شهری روانه می‌سازد و این حرکت آن‌ها باعث بازده مضاعف در اقتصاد کشورهای جهانگردپذیر می‌شود. بسیاری از کشورهای پیشرفته گردشگری را بهترین راه اعتلای فرهنگ ایجاد تفاهم بین‌المللی و دستیابی به درآمدهای سرشار اقتصادی می‌دانند درواقع مهم‌ترین هدف توسعه گردشگری داخلی و خارجی توسعه اقتصادی و اجتماعی نواحی مقصد است.
تردیدی نیست که رشد سیستم گردشگری مدیون توسعه سیستم حمل‌ونقل می‌باشد امروزه یکی از معیارهای سنجش سطح توسعه‌یافتگی هر سرزمینی نظام حمل‌ونقل آن سرزمین است حمل‌ونقل به‌مثابه بال‌های پرنده و جهانگردی خود پرنده است . که در صورت ضعف یا نبود بال‌ها هیچ پرنده‌ای قادر به پرواز نخواهد بود امروزه مهم‌ترین موضوع در گردشگری، خصوصاً در جهانگردی بین‌المللی حمل‌ونقل است به همین جهت عدم توسعه و پیشرفت در حمل‌ونقل یکی از مشکلات کشورهای درحال‌توسعه در زمینه جهانگردی بین‌المللی است.
با عنایت به آنچه ذکر گردید؛ هر جامعه‌ای علی‌الخصوص جوامع در حال پیشرفت و توسعه سعی بر حرکت در مسیر تعالی داشته و هدف و مقصود مدیران و برنامه ریزان این جوامع نیز تلاش در جهت نیل به این هدف است که توسعه اقتصادی و در ابعاد کوچک‌تر و البته مهم آن اقتصاد شهری یکی از مولفه های آن است. یکی از ارکان و پیش‌نیازهای نیل به رشد و توسعه اقتصاد ،شهری توجه و گسترش صنعت گردشگری است که با کمترین هزینه می‌تواند بیشترین بازده را در کوتاه‌ترین بازه زمانی برای شهر در ابعاد اقتصادی به همراه داشته باشد چراکه گردشگری علاوه بر تاثیرات مستقیم اقتصادی که شامل اشتغال در بخش‌های مختلف ،خدمات ،اسکان حمل‌ونقل و تفریح و بازدید و گشت‌وگذار است و به‌صورت غیرمستقیم نیز بر بسیاری از بخش‌ها در شهر شامل ؛ تاسیسات شهری ،ساختمان فرهنگ، بهداشت و درمان و امنیت و... نیز تأثیرگذار بوده و عامل مهمی در توسعه شهری باشد.
یکی از بخش‌هایی که تأثیر مهم بر صنعت گردشگری داشته و می‌تواند بر وزن رقابتی جاذبه مقصد نسبت به سایر رقبای تأثیرگذار باشد بخش صنعت و حمل‌ونقل است.
برابر آنچه ذکر شد ؛ حمل‌ونقل و امکانات جابجایی شهری دارای نقشی متمایز در صنعت گردشگری و رونق توریسم در شهرها است که توجه به این بخش و گسترش توسعه آن می‌تواند اثر قابل‌توجهی در صنعت گردشگری داشته باشد. به‌طورکلی با توجه به رونق و پیشرفت در صنعت حمل‌ونقل و تأثیری که می‌تواند بر توسعه صنعت گردشگری شهر داشته باشد و از طرفی اهمیت صنعت توریسم در اقتصاد شهری و توسعه آن می‌توان به این نتیجه رسید که توجه و رونق در صنعت حمل‌ونقل و به‌روزآوری و پیشرفت آن قادر خواهد بود در توسعه و رشد اقتصاد شهری تأثیرگذار باشد و درنتیجه زمینه‌ساز و یکی از عوامل دستیابی به توسعه پایدار و همه‌جانبه شود.
منبع و تلخیص: فصلنامه علمی تخصصی مطالعات طراحی شهری و پژوهش‌های شهری
