مجید نادرالاصلی، عضو شورای شهر اصفهان در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» مطرح‌کرد
حق‌آبه‌های گمشده اصفهان
به جهت بررسی موضوع فوق گفت‌وگو کردیم با مجید نادرالاصلی، عضو شورای اسلامی شهر اصفهان و رئیس کمیسیون ویژه آب و مناطق کم برخوردار که در ادامه مشروح آن را می‌خوانیم:
آیا آوردن آب دریا به اصفهان منجر به افزایش آلودگی، گسترش بی‌رویه صنعت و ایجاد چالش‌های محیط زیستی نمی‌شود؟
ما معتقدیم هر نوع آب و هر قطره آبی که بیاید در راستای منافع اصفهان است. آب دریا تعاریف خاص خود را دارد، آب زاینده‌رود هم تعاریف خود را دارد. اینکه چه کسی روی دریا سرمایه‌گذاری می‌کند هم تعاریف خود را دارد. برخی معتقدند که ما یک امکان بزرگ در کشور به نام دریا و آب‌های آزاد داریم و فرصت دیگر فلات مرکزی و زمین‌های بکر و دست‌نیافتنی دارد. در میان سران کشور نیز عده‌ای معتقدند که بهتر است آب دریا را به فلات مرکزی برسانیم و استفاده‌های معقول خود را داشته باشیم. شما کشورهای حاشیه خلیج‌فارس را ببینید که استفاده‌های مختلف خود را از این آب می‌برند البته بستگی به فرآیند شیرین سازی آب هم دارد؛ اما مساله این است که آب دریا مشکل چه کسی را حل می‌کند؟ صنعت سالانه ۶۰ تا ۳۰ میلیون مترمکعب آب از زاینده‌رود می‌کاهد، وقتی می‌گوییم یک قطره آب هم که بیاید مفید است به این خاطر است که بتوانیم دست صنعت را از آب زاینده‌رود کوتاه کنیم. الآن صنایع به قیمت صفر آب برمی‌دارند اما آب دریا نزدیک ۱ یا ۲ دلار هزینه دارد. ورود آب در مرحله کنونی می‌تواند باعث کاهش برداشت از زاینده‌رود شود. اینکه افزایش مقدار آب باعث توسعه صنعت و مهاجرت و از بین رفتن فرصت‌های محیط زیستی و آلایندگی می‌شود در جایگاه خود نظرات کارشناسی خاص خود را دارد. ما نمی‌توانیم بگوییم امروز صنعت آب را بدون توسعه می‌آورد.
شورا در این زمینه چه نظری دارد؟
این صحبت‌ها در جایگاه خود باید بحث شود. مساله اینجاست که آیا توسعه صنعت یک فرصت است؟ این موضوع به شورا هم کاری ندارد، ما یک بحث کلی استان را در نظر می‌گیریم زیرا صنعت خارج شهر است اما اثرات خود را بر داخل شهر می‌گذارد. بالاخره صنعت باعث افزایش مهاجرت به اصفهان شده است. ما باید فرصت‌ها و تهدیدها را پیدا کنیم.
یک اصفهان آلوده با زاینده‌رود جاری تا چه حد به درد زندگی می‌خورد؟
اصفهان قطب دوم اقتصاد و قطب اول صنعت کشور است؛ اینکه صنعت بتواند چقدر آلایندگی‌های خودش را برطرف کند یک بحث دیگری است. شما می‌دانید ما اواخر هفته گذشته یک بازدید از نیروگاه شهید منتظری داشتیم که یکی از متهمان اول قصه آلایندگی شهر اصفهان است اما نیروگاه هم گفت من یک بخش خصوصی‌ام و موظف به تولید مشخص انرژی هستم. مصارف ما هم تعریف‌شده است به خاطر اینکه نیروگاه اصفهان علی‌رغم اینکه کارشناسانشان معتقدند جریان باد از شمال به جنوب غربی است اما از شمال غربی به شرق اصفهان است که کل آلایندگی را به داخل شهر می‌آورد یعنی آلایندگی نزدیک ماست و نمی‌توانیم برنامه‌ای برای آن داشته باشیم اگر مازوت سوزی هم موقف شود به علت افزایش مصرف انرژی، دوباره ناچار به مازوت سوزی می‌شویم. قطعی برق و مصرف هم‌دست ما نیست.
طرح آب دریا تا چه حد پیشرفت داشته است؟
آوردن آب دریا یک فرصت است؛ بالاخره بسیاری از صنایع موجود اطراف اصفهان از آب استفاده می‌کنند؛ یا آب چاه یا پساب و در بدترین حالت هم از زاینده‌رود استفاده می‌کنند؛ یعنی اینکه این‌ها برای استفاده خودشان از آب ناچار به آب دریا هستند. این طرح بیست سال بود که پیگیری می‌شد اما در یک سال اخیر یک گستره بزرگی از این طرح انجام شد یعنی بیش از ۳/۲ این طرح انجام شد. گروهی که روی کارآمد انگیزه برای این کار داشت و اعتبار آن‌هم تامین شد، لوازم و ابزار آن‌هم فراهم شد و یک اراده مدیریتی هم بر این طرح سوار شد و این مسیر ۵۳۰ کیلومتری نزدیک ۴۳۰ کیلومتر آن حفاری‌شده و به نظر ما باید تا آخر امسال آب برسد. وقتی شما حدود ۴۳۰ کیلومتر حفاری کرده باشید و ۲۵۰ کیلومتر لوله‌گذاری کرده باشید، یعنی لوله نرسیده است وگرنه طرح در پیش است. به نظر من باید دست صنعت از زاینده‌رود کوتاه شود و از دریا تامین شود. الآن کمتر از یک سال است که این اتفاق رخ‌داده است. خبرنگاران و نخبگان و مردم باید درخواست بازدید از این طرح داشته باشند؛ من معتقدم باید مطالبه‌ای در این زمینه صورت بگیرد تا این کار جهادی را ببینند. اینکه ما دست صنعت را از زاینده‌رود کوتاه کنیم یک فرصت است اما معنای آن این نیست که مشکل آب اصفهان حل شد و آب شرب و کشاورزی اصفهان حل شد. معنا این است که مشکل آب صنعت اصفهان حل‌شده است. مدیریت استان به دنبال راه‌های جدید است؛ ما راه‌های گذشته را خیلی جدی دنبال می‌کنیم. ما حق آبه شرعی و قانونی بر زاینده‌رود داریم و این زاینده‌رود اعم از تونل اول و دوم و سوم و بهشت‌آباد است؛ اما شرایط اجتماعی برای آن‌ها فراهم نیست. مدیریت استان به ظرفیت‌های داخل هم توجه می‌کند.
مسیر این طرح از کجا به کجا می‌رسد؟
این طرح از سیرجان می‌آید و به محدوده یزد و ورزنه می‌رسد، در ورزنه دوشاخه می‌شود که یک مسیر به سمت شمال اصفهان و پالایشگاه می‌رسد از آن‌طرف هم برای فولاد و ذوب‌آهن و مسیرهای داخلی و شهری می‌رود. پالایشگاه هم سهام عمده‌ای در این طرح دارد.
یزد مثل اصفهان چند نیاز دارد؛ یک نیاز شرب، یک نیاز کشاورزی و یک نیاز صنعت دارد. اگر بتوانیم دست صنعت یزد را از آب زاینده‌رود برداریم آب شرب یزد خیلی سخت نیست و نوش جانشان! تونل سوم نیز احداث‌شده است اما مقدماتی دارد و باید یک سد پشت آن زده شود. این تونل ۱۸۰ متر ارتفاع دارد و باید یک سد ایجاد شود اما شرایط اجتماعی و آب آوری آن نقطه اصلا اجازه نمی‌دهد.
یعنی تونل سوم منتفی است؟
ما نباید بگوییم منتفی است اما به‌واقع مشکلاتی داریم که باید به سمت حل آن برویم. نتیجتاً لازمه اجرایی شدن تونل سوم احداث سد است که برخی در این زمینه اماواگرهایی را مطرح می‌کنند. ما می‌توانستیم با این تونل آب را از ارتفاع پایین پمپاژ کنیم و ۴۰ میلیون مترمکعب آب بیاوریم اما نتوانستیم.
صنایع یزد در این طرح نقشی دارند؟
امروز در این طرح نقشی ندارند چون تلقی همه این است که هر صنعتی در این مسیر می‌تواند استفاده کند حقی می‌برد و آب را می‌خرد. برداشت ما این است که این آب شرایط شرب و کشاورزی ندارد. صنایع یزد نیز می‌توانند از این آب استفاده کنند...
با این حساب اگر آب به صنایع یزد برسد آب زاینده‌رود به آن سمت قطع می‌شود؟
ما قطع نمی‌کنیم، مدیریت آب کشور در این زمینه نقش دارد. ممکن است مدیریت آب کشور به این نتیجه برسد که بگوید آب به یزد رسیده، پس آب زاینده‌رود را برای صنایع قطع می‌کنیم.
الآن صنعت یزد بیش از بیست سال است که از آب اصفهان استفاده می‌کند و برداشت و قطع کردن آن خیلی هم کار ساده‌ای نیست اما حق این را می‌گوید که ما به صنعت خودمان می‌گوییم حالا که آب دریا می‌آید شما برداشت از زاینده‌رود را به صفر برسانید پس باید به صنعت یزد هم بگوییم برداشتتان را از آب زاینده‌رود صفر کنید و به استان‌های دیگر هم باید همین را بگوییم. در این زمینه باید مدیریت آب کشور تصمیم بگیرد و این اتفاق می‌تواند تبدیل به یک مطالبه از سمت اصفهان باشد.
نکته آخر
ما اگر آب صنایع را کسر کنیم نزدیک ۲ تا سه سال آب برای زاینده‌رود داریم. باید مردم اصفهان یک مطالبه جدی بکنند که ما در استان خودمان از آورده‌ای داخلی استفاده کنیم. همه حقوق ما به‌عنوان مردم شهر اصفهان و مردمی که در حاشیه زاینده‌رود قرار داریم حقوقی مسلم بر زاینده‌رود جاری داریم. از هر مسیری که می‌تواند جاری بودن رودخانه را تامین کند باید برای آن تلاش کنیم. ما مدعی هستیم ارقامی حدود ۲ میلیارد مترمکعب آب سالانه از اصفهان به کارون می‌ریزد.
