پول بیشتر، تسهیلات کمتر
در سال۱۴۰۱خانوارهای اصفهانی از نظر درآمدی بیش از متوسط کشور درآمد داشتند اما کمتر از متوسط کشور هزینه کردند که این موضوع بر افزایش مانده پس اندازهای مردم استان در بانک‌ها تاثیر گذار بود.با این وجود حجم پرداخت تسهیلات بانک‌های اصفهانی تناسبی با رشد پس‌اندازها نداشت.
چرتکه هزینه و درآمد
نگاهی به داده‌های آماری سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد خانوارهای استان تهران با متوسط درآمد ۲۳۰ میلیون تومانی در سال ۱۴۰۱ در صدر پردرآمدترین استان‌های ایران قرار دارند. رتبه‌های بعدی نیز به ترتیب به مازندران با ۱۹۷ میلیون تومان و البرز با همین مقدار تعلق می‌گیرد. یزد، اصفهان و فارس نیز به ترتیب با۱۸۲ ، ۱۷۲،و ۱۷۰ میلیون تومان در رده‌های بعدی قرار گرفتند. متوسط درآمد خانوارهای کشور ۱۶۷ میلیون تومان بود و بنابراین اصفهان با درآمدی بالاتر از میانگین کشور در جدول درآمدها در جایگاه پنجم قرار گرفت. نگاهی به داده‌های مربوط به هزینه در استان‌های ایران در همین سال نشان می‌دهد که خانوارهای تهرانی با میانگین ۱۹۷ میلیون تومان مخارج در سال در رتبه نخست هزینه در کشور قرار دارند. پس از آنها نیز به ترتیب، استان‌های البرز و مازندران با ۱۶۶ و ۱۵۱ میلیون تومان جای داشتند. میانگین هزینه خانوارها در کل کشور کمی کمتر از ۱۴۲ میلیون تومان در سال بود. اصفهانی‌ها بر خلاف جدول درآمدها از نظر هزینه در رتبه بالاتری قرارگرفتند و جایگاه هشتم کشور را از آن خود کردند. خانوارهای اصفهانی پارسال به‌طور میانگین حدود ۱۴۰میلبون تومان هزینه کردند که از متوسط کشور کمتر بود. بدین ترتیب حدود۲۶درصد درآمد خانوارهای اصفهانی معادل حدود۳۰ میلیون تومان در سال گذشته پس انداز شد که اندکی بیش از متوسط کشور بود و آنها را در رتبه چهاردهم کشور قرار داد. متوسط تورم اصفهان و یا میزان رشد قیمت‌ها از سال۹۵ تا سال۱۴۰۱کمتر از متوسط کشور و ۴۰.۳درصد بوده و متوسط تورم کشور ۴۴.۱ درصد ثبت شده است . این در حالیست که در سال جاری در همه ماه‌ها تورم اصفهان بیش از متوسط کشور بوده است. میزان دخل و خرج خانوارهای اصفهانی در سال گذشته باعث شد تا مانده سپرده‌های بانکی در استان تا پایان سال ۱۴۰۱ به
۵۶۲ .۳.۴۱۰ میلیارد ریال برسد که نسبت به سال ۱۴۰۰ معادل ۲۶.۲ درصد افزایش نشان داد. مانده کل تسهیلات اعطایی در سال ۱۴۰۱ در بانک‌های این استان ۲.۶۴۳.۷۴۳ میلیارد ریال بوده که نسبت به سال ۱۴۰۰ معادل۴۵.۳ درصد افزایش داشته است.
بانک‌های اصفهان خلق پول کردند
هر چند که اصفهان استان صنعتی است و بیش از ۶۰درصد شاغلان آن را کارگران تشکیل می‌دهند اما سال گذشته خانوارهای اصفهانی از نظر میانگین درآمد پایین تر از استان کوچکی مانند یزد قرار گرفتند. با توجه به اینکه اصفهان دومین استان تامین کننده درآمد بوده و این درآمد از مسیر مالیات تامین می‌شود و وضعیت صادرات اصفهان نیز چندان چشمگیر نبوده و گزارش شامخ نیز وضعیت رکود را در ماههای شهریور تا دی ماه تایید می‌کند، بنابراین در سال گذشته افت درآمد مردم نصف جهان مشهود بوده است. از سوی دیگر اصفهانی‌ها کمتر از متوسط کشور هزینه کرده‌اند که به تبع باعث افزایش مانده سپرده بانکی آنها شد. با این وجود خانوارهای اصفهانی که از نظر نرخ هزینه‌ها در کشور هشتم شده بودند، نتوانستند در میزان مانده سپرده بانکی رتبه تک رقمی کسب کنند و در جایگاه چهاردهم کشور ایستادند!
این موضوع نشان می‌دهد که اصفهانی‌ها پول خود را در جایی غیر از بانک سرمایه گذاری کرده‌اند.شاید باید پاسخ را در آشفتگی شدید بازارهای موازی ارز، دلار و طلا جستجو کرد. کاهش مانده سپرده بانکی از حجم درآمدخانوار در ماههای پایانی سال ازحدود۸۰درصد در فروردین ماه به حدود۲۶درصد در اسفندماه، می‌تواند تایید این ادعا باشد. از سوی دیگر بانک‌های استان در سال۱۴۰۱متناسب با حجم مانده بانکی مردم، تسهیلات ارایه نکردند تا مانده تسهیلات بانک‌ها به۲۶۰۰میلیارد تومان برسد که نسبت به سال۱۴۰۰رشد ۴۵درصدی را نشان می‌دهد. این نرخ نشان دهنده خلق پول توسط بانک‌های استان در سال گذشته است. در شهریور سال جاری، اصفهان رتبه دوم پس از تهران در مانده تسهیلات و سپرده بانکی را کسب کرد. مانده تسهیلات به رقم عجیب ۲۵۷هزار میلیارد تومان رسید و میزان سپرده ها رقم بی سابقه ۳۵۷هزار میلیارد تومان را رکورد زد که دلیل آن را می‌توان در آرامش بازارها و سوددهی زیرنرخ تورم بازارهای موازی بود. بررسی نرخ تورم استان در سال‌های ۹۵تا۱۴۰۱نشان می‌دهد که تورم استان کمتر از متوسط کشوری بوده اما امسال نرخ تورم اصفهان از متوسط کشوری بالاتر ثبت شده که یکی از دلایل آن خلق پول توسط بانک‌های استان در سال‌های اخیر و سال گذشته بوده است.
منبع درآمد اصلی خانوارها
نتایج آمارگیری هزینه و درآمد خانوار سال ۱۴۰۱ که مرکز آمار در شهریور ماه منتشر کرد اطلاعات جالبی از منابع درآمدی خانوارها ارائه می‌کند. طبق داده‌های فوق به طور متوسط کمتر از نصف درآمد خانوارهای شهری از جمله اصفهان از درآمدهای شغلی تامین می‌شود.۳۲.۲ درصد از درآمدها حاصل از دریافت حقوق و دستمزد است و ۱۶ درصد از درآمدهای اظهارشده از شغل آزاد بوده‌اند. طبق پرسشنامه این آمارگیری، درآمدهای غیرشغلی، حوزه‌های حقوق بازنشستگی و مانند آن، درآمد حاصل از اجاره، درآمد حاصل از حساب پس‌انداز و سهام و مانند آنها، انواع کمک‌های دریافتی از سازمان‌های خیریه، درآمد حاصل از فروش مصنوعات ساخته‌شده در خانه، دریافتی‌های انتقالی از سایر خانوارها و نهایتاً یارانه نقدی را در بر می‌گیرد. بنابراین بخش قابل توجهی از درآمد خانوارها از شاغلان به دست نمی‌آید!
حدود ۳۰ درصد از خانوارهای ایرانی و اصفهانی هیچ فرد شاغلی ندارند. البته بخشی از این خانوارها شامل بازنشستگان هستند که طبیعتاً در حال حاضر دیگر شاغل نیستند. در استان اصفهان در سال۱۴۰۰حدود۵۵درصد از خانوارهای فقیر دارای سرپرست شاغل بوده و حدود۵۲درصد از خانوارهای غیر فقیر هم سرپرست شاغل داشته‌اند! اما نکته‌ای که وجود دارد این است که بخش قابل توجهی از سرپرستان خانوار در سن کار هم شاغل نیستند. باید گفت پیدانکردن شغل و ظرفیت پایین اقتصاد در جذب نیروی کار به گسترش فقر و ضعف رفاه خانوارها منجر می‌شود و از سوی دیگر خانوارهای فقیر به واسطه این که نمی‌توانند سرمایه انسانی کافی برای جذب در بازار کار داشته باشند، سخت‌تر می‌توانند شغلی پیدا کنند. در این گزارش برای خانوارهای دهک‌های بالا، سهم درآمد ناشی از دارایی‌ها (مثل اجاره) بیشتر بود. بنابراین آنها امکان بیشتری برای افزایش درآمد همگام با تورم دارند. اما در دهک‌های پایین‌تر درآمدها بیشتر از نوع درآمد ثابت (مانند دستمزد و حقوق بازنشستگی) هستند که با تورم، ارزش واقعی آن کاهش می‌یابد.
