گفت وگو با محمدرضا سیفی مدیر شرکت دانش بنیان بصیر صاپا
حساسیت امنیتی ایکس ری‌های وارداتی را درک نمی‌کردند
شما را به عنوان یک شرکت طراحی در زمینه سامانه‌های ایکس‌ری می‌شناسند این به معنای آن است که صرفا کار طراحی انجام می‌دهید و از حوزه ساخت کناره می‌گیرید؟
ما هم سازنده و هم طراح هستیم به این صورت که یک قسمت مکانیکی را طراحی می‌کنیم، اما اولویت ما این است که برای ساخت از شرکت‌های دیگر استفاده کنیم. مثلا می‌بینیم یک تابلوی برق نیاز داریم مختصات آن تابلو برق را مشخص می‌کنیم و از یک شرکت سازنده تابلو برق داخلی می‌خواهیم که این تابلو برق را بسازد.
همین موضوع رنگ دستگاه‌ها با وجود آنکه خیلی ساده به نظر می‌رسد بسیار موضوع تخصصی و پیچیده‌ای است. شرکتی که کار رنگ دستگاه‌های ما را انجام می‌دهد باید در نظر داشته باشد که این دستگاه ۲۰ سال در شرایط نمکی و مرطوب و خشک و... کار کند و دچار پوسیدگی نشود درحالیکه اگر خود ما بخواهیم این کار را انجام بدهیم باید یک کارگاه رنگ با استانداردهای لازم تاسیس و متخصص استخدام کنیم و بخشی از انرژی و سرمایه خود را به این کار اختصاص بدهیم در حالیکه یک شرکت تخصصی تمام این امکانات را دارد که ما می‌توانیم از آن بهره ببریم. تازه این‌ها فارغ از مجوزها و استانداردهایی است که برای این کار باید دریافت کنیم.
از سوی دیگر ما خدمات نگه داشت را هم خودمان تامین می‌کنیم دستگاه‌های ما دوسال گارانتی و ۲۰ سال خدمات پس از فروش دارد که این موضوع را در قراردادها حتما ذکر می‌کنیم.
شرکت شما یکی از مجموعه‌هایی است که با حداقل نیرو کارهای بزرگی در زمینه ایکس ری انجام داده، چطور توانسته‌اید این فعالیت‌های گسترده را با این تعداد کم هماهنگ کنید؟
در زمینه ایکس ری حدودا ۳۰ نفر نیروی انسانی داریم که ۲۲ نفر از آنها طراح هستند و مابقی نیروها در بخش‌های ساخت، مدیریت و بازرگانی فعالیت می‌کنند. کار ما به این صورت است که ما سامانه‌های ایکس ری را طراحی می‌کنیم، اما ساخت قطعات توسط سایر شرکت‌های دانش بنیان انجام می‌شود.
در این زمینه موفقیت‌های زیادی هم کسب کرده‌ایم از جمله اینکه با اخذ استانداردهای بین‌المللی می‌توانیم ادعا کنیم برند نخست ایران هستیم و توانسته‌ایم برخی از محصولاتمان را صادر کنیم.
این شیوه تولید به چه صورت کار می‌کند؟
ما آزمایشگاه‌های مختلفی داریم که محصولات در آن تست می‌شود. البته تاکید می‌کنم که ما صرفا کار طراحی قطعات را انجام می‌دهیم و برای ساخت از ظرفیت‌های بیرونی استفاده می‌کنیم.
در واقع یک پیش نمونه می‌سازیم و برای تولید انبوه از ظرفیت شرکت‌های خصوصی دیگر استفاده می‌کنیم این موضوع که خودمان را درگیر فرآیند ساخت نمی‌کنیم باعث می‌شود شرکت ما بر طراحی و کنترل کیفیت متمرکز بشود.
استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی و کارگاه‌های دیگر شرکت‌ها مدلی است که در بیشتر نقاط دنیا هم استفاده می‌شود و بسیاری از شرکت‌های تولید کننده ترجیح می‌دهند فرآیند ساخت قطعات را در شرکت‌ها یا حتی کشورهای دیگر انجام بدهند. در نهایت این ما هستیم که بر استاندارد ساخت توسط این شرکت‌ها نظارت می‌کنیم و چنانچه قطعه‌ای نتواند استانداردهای ما را لحاظ کند آن شرکت را در لیست سیاه قرار می‌دهیم و دیگر با او کار نمی‌کنیم. در حال حاضر برای ساخت وسایل مکانیکی از دو کارگاه استفاده می‌کنیم، اما در صورت افزایش سفارش‌ها می‌توانیم کارگاه‌ها را افزایش بدهیم چون همانطور که گفتم همه کارها اینجا و در شرکت خودمان انجام نمی‌شود بلکه از ظرفیت سایر شرکت‌ها استفاده می‌کنیم.
این فرآیند تولید به نوعی سیاست اصلی شرکت ما است چون عمیقا معتقدیم کاری که دیگران بهتر از ما انجام می‌دهند باید به آنها واگذار شود ما باید از ظرفیتشان استفاده کنیم.
این موضوع که شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی به حوزه ساخت دستگاه‌هایی با تکنولوژی بالا ورود کرده‌اند موفقیت قابل توجهی است اما سوالی که به‌وجود می‌آید این است که آیا این دستگاه‌ها توان رقابت با شرکت‌های خارجی در زمینه کیفیت و قیمت دارند؟
تا ۶ ماه پیش هیچ دستگاه ایرانی در زمینه دستگاه‌های چمدانی ایکس ری وجود نداشت، اما حالا ما قرارداد ۵۰ دستگاه را با گمرک امضا کرده‌ایم که با ۳۰ درصد قیمت پایین‌تر از چینی‌ها و در عین حال با کیفیت بالاتر دستگاه‌ها را به گمرک تحویل می‌دهیم.
همین دستگاهی که در دستگاه کامیونی ما در مرز میرجاوه نصب شده و ارائه خدمات می‌دهد با ۳۰ درصد قیمت زیر دستگاه‌های چینی عرضه شده و این موضوع از اهمیت بالایی برخوردار است چون مشهور است که هیچ کشوری نمی‌تواند در زمینه قیمت با چینی‌ها رقابت کند اما امروز می‌بینیم که دستگاه‌های ما تا ۳۰ درصد زیر قیمت چینی به دست مصرف‌کننده می‌رسد ضمن اینکه آن دغدغه کیفیت هم که در مورد دستگاه‌های چینی مطرح است برطرف کرده‌ایم.
دستگاه‌های ما امروز از مداومت و استاندارد بالایی برخوردار هستند و در شرایط آب و هوایی خشن هم کار می‌کند و اپراتورها هم گزارش می‌دهند که مشکلی برای دستگاه پیش نمی‌آید. اینکه دستگاه‌های ما حداقل نیاز به تعمیرات را دارد موضوعی است که باعث افتخار شرکت ما است.
در عین حال از شرکت‌های دانش‌بنیان قطعه‌سازی هم حمایت می‌کنیم و در نامه‌ای هم که اخیرا به دستگاه‌های ذی‌ربط ارسال کرده‌ایم تاکید کردیم هرشرکت دانش بنیانی که می‌تواند در کار قطعه سازی با ما همکاری کند را معرفی کنند تا هم سرمایه گذاری کنیم و هم دانشمان را در اختیارش قرار بدهیم زیرا افتخار می‌کنیم قطعه ایرانی با کیفیت بالا تهیه کنیم.
مجموعا به عنوان یکی از دست‌اندرکاران تولید داخلی باید بگویم واردات محصولات خارجی خیلی به تولید داخلی آسیب می‌زند. وقتی محصولی در ایران تولید می‌شود و کیفیت لازم را هم دارا است و قیمت آن هم مناسب است چه دلیلی دارد که عین آن محصول با هزینه بیشتر وارد شود؟
خود من تا امسال هزار میلیارد تومان قراراداد سامانه ایکس ری بسته‌ام این هزار میلیارد تومان در داخل صرف تامین اشتغال و توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان دیگر می‌شود، توان کشور را بالا می‌برد و باعث می‌شود ارز از کشور خارج نشود در حالیکه در صورت تاکید بر واردات باید چند برابر همین رقم کشور خارج می‌شد و به دست یک شرکت خارجی می‌رسید که به وقت تعمیرات و تامین قطعات هم به بهانه تحریم از مسوولیت شانه خالی کند.
با این وجود چرا همچنان شنیده می‌شود که برخی از مدیران تمایل به خرید از چین دارند؟
به هر حال تامین محصول از خارج مزایایی برای برخی افراد دارد و به همین دلیل است که اصرار می‌کنند با وجود توانمندی در داخل کشور همچنان از خارج خرید کنند. البته در دولت فعلی و سیاست‌های گمرکی مسوولان حال حاضر گمرک این مشکل برای ما شرکت‌های داخلی خیلی کمتر شده.
هم مدیریت فعلی گمرک و هم شخص رییس‌جمهور و دولت، مصرانه پیگیر تامین محصول از شرکت‌های داخلی هستند.
نقش شهید فخری زاده را در بومی‌سازی دانش شتاب‌دهنده چطور ارزیابی می‌کنید؟ این سوال را از آن جهت می‌پرسم که پس از ترور ایشان روی نقش ایشان در دانش هسته‌ای تاکید زیادی شد، اما گویا ایشان حق زیادی هم بر گردن دانش و صنعت به کار رفته در محصولات شما دارد.
شهید فخری زاده پروژه شتاب‌دهنده را استارت زد و باعث شد این دانش در ایران بومی‌سازی بشود. تا پیش از آن شرکت‌های خارجی به هیچ عنوان به ما دانش شتاب‌دهنده را نمی‌دادند. درواقع ما جایی خارج از این دانش ایستاده بودیم و کشورهای معدودی هم که این دانش را داشتند آن را از ما دریغ می‌کردند. آمریکایی‌ها و اروپایی هم هم به شدت مراقب بودند در فروش محصولات انتقال دانش انجام نشود اما امروز برای خود من بسیار پیش آمده که شرکت‌های چینی، آمریکایی و اروپایی گفته‌اند ما به شما شتاب‌دهنده می‌دهیم با اینکه می‌دانند شرکت ما ایرانی است اما دیگر آن ملاحظاتی که قبلا داشتند را عنوان نمی‌کنند چون می‌دانند حالا دیگر ما خودمان صاحب دانش هستیم و تحریم این بخش بلاموضوع است.
یکی از حساسیت‌ها در زمینه دستگاه‌های ایکس ری نرم‌افزار این دستگاه‌ها است، آیا این نرم‌افزار را در داخل برنامه‌نویسی می‌کنید ؟
ببینید دستگاه‌های ایکس ری از یک منظر کاملا امنیتی هستند و در آنها از فناوری اطلاعات استفاده می‌شود. این دستگاه‌ها کاملا این پتانسیل را دارد که در خرابکاری‌ها مورد استفاده قرار بگیرند.
خیلی ساده بگویم؛ شرکتی که نرم‌افزار دستگاه را ساخته می‌تواند کُدی به دستگاه بدهد که با خوانده شدن آن کد توسط دستگاه کل سامانه چند روز از کار بیفتد و مثلا یک محموله سلاح یا مواد مخدر وارد کشور شود!
به همین دلیل است که ما نرم‌افزار را به هیچ عنوان برون‌سپاری نمی‌کنیم و خودمان آن را برنامه‌نویسی می‌کنیم. بازهم باید بگویم متاسفانه مدیرانی که به دنبال ورود دستگاه از خارج هستند از این حساسیت‌ها غافل هستند.
البته تیمی که در حال حاضر در گمرک مستقر شده‌اند بسیار میهن دوست و حساس به مسائل امنیتی هستند متاسفانه مدیران قبلی تاکید بیشتری بر واردات از چین داشتند که همین تبعاتی که پیشتر ذکر کردم را برای کشور به بار آوردند.
