اماکن عمومی اصفهان تا چه حد درخطرند؟

در اصول فنی رعایت ایمنی در بیمارستان‌ها، قواعد مشخصی وجود دارد که گویا عمده بیمارستان‌ها به علت قدیمی بودن و یا بی‌توجهی به این اصول، آن‌ها را رعایت نمی‌کنند.  در ادامه به برخی اصول اولیه ایمنی در بیمارستان‌ها اشاره خواهیم داشت: در صورت وقوع و  گسترش آتش‌سوزی در این اماکن می‌تواند باعث انتشار شعله‌های آتش به مکان‌های دیگر و طبقات بالاتر یا پایین‌تر شود؛ هرچند که عوامل متعددی بر سرعت و نحوه گسترش آتش در بیمارستان‌ها تاثیرگذار است اما مهم‌ترین و معمول‌ترین روش‌های انتقال آتش‌سوزی هدایت و جابجایی است. در روش هدایت، برای گسترش آتش‌سوزی نیاز به تماس مستقیم شعله نیست و آتش از طریق دیوارها فلزات و سطوح مختلف به سایز بخش‌ها نفوذ می‌کند. در این حالت مقاومت مصالح به‌کاررفته در برابر گرما نقش قابل‌توجهی در کنترل حریق دارد. وجود فضاهای خالی بین محیط‌های قابل اشتعال یا دیوارهای جداکننده برای به تاخیر انداختن انتقال حرارت بسیار مطلوب است. در روش جابجایی انتشار آتش‌سوزی از طریق حرکت سریع گازهای داغ رخ می‌دهد سرعت حرکت این گازها و به‌تبع آن گسترش حریق، ارتباط نزدیکی با محیط موردنظر شکل ساختمان محل دودکش‌ها و حضور تهویه‌های سقفی و پنل‌های آویزان از سقف که مانعی در برابر حرکت افقی گازهای داغ محسوب می‌شود دارد. باوجوداین بازهم خطر وقوع آتش‌سوزی در هیچ شرایطی به صفر نمی‌رسد.

به همین دلیل حفظ آمادگی برای اطفای به‌موقع آتش‌سوزی‌های احتمالی از مهم‌ترین اصول ایمنی حریق به شمار می‌رود در این رابطه عامل  تعیین‌کننده در کنترل و اطفای حریق زمان است. لذا کشف و اعلام حریق در لحظات اولیه نقش مهمی در کنترل خسارات خواهد داشت. به کار بردن کپسول‌های دستی برای کنترل آتش‌سوزی‌های محدود در همان لحظات اولیه مناسب است. افزایش کارایی این نوع خاموش‌کننده منوط به انتخاب صحیح محل نصب مناسب و استفاده درست از آن‌هاست. میزان مواد موردنیاز خاموش‌کننده برحسب میزان اشتعال پذیری(دانسیته) مواد سوختنی، سطح احتمالی حریق، ارزش دارایی‌ها و فاکتور خاموش‌کنندگی آن تعیین می‌شود.

لذا در برآورد تعداد خاموش‌کننده‌های موردنیاز ضروری است که ازنظرات کارشناسان حریق بهره‌مند شد. علاوه بر آنکه محل نصب خاموش‌کننده ارتفاع نصب آن‌ها، فاصله قرار گرفتن کپسول‌های آتش‌نشانی از هم و نحوه دسترسی به آن‌ها حائز اهمیت است؛ چگونگی استفاده از خاموش‌کننده‌ها و آموزش افراد به‌صورت تئوری و عملی بسیار مهم است.

بدیهی است عدم رعایت موارد فوق باعث بی‌اثر شدن کلیه تدابیر اتخاذشده می‌گردد برای مثال باوجود انتخاب و تعیین محل مناسب کپسول‌های خاموش‌کننده، درصورتی‌که کاربران با نحوه استفاده صحیح از آن آشنا نباشند قادر به نشان دادن عکس‌العمل‌های مناسب نخواهند بود؛ در کنار خاموش‌کننده‌های دستی استفاده از جعبه آتش‌نشانی نیز بسیار سودمند است.

پس از وقوع حادثه بیمارستان گاندی و ایجاد نگرانی برای بیمارستان‌های اصفهان، عباس حاج رسولی‌ها، عضو شورای شهر اصفهان، درباره ایمن نبودن بیمارستان‌های اصفهان به یکی از رسانه‌ها گفته است: «آتش‌نشانی تمام بیمارستان‌ها را موظف کرده که به سراغ ایمنی بروند. البته مشکلاتی در بیمارستان‌ها وجود دارد و می‌توان به‌راحتی گفت که ۹۰ درصد بیمارستان‌های ما استاندارد‌های اصلی را ندارند و فعلا به حداقل‌ها پرداخته‌اند. مجوز‌های اساسی ایمنی باید توسط بیمارستان‌ها اخذ شود و آتش‌نشانی هم بیمارستان‌ها را الزام می‌کند که یک سری اصول ابتدایی را رعایت کنند. تعدادی از مشکلات بیمارستان‌های اصفهان قابل‌حل است، اما تعدادی هم قابل‌حل نیست. چون عموم بیمارستان‌ها قدیمی‌ساز هستند، استاندارد‌های امروزی را ندارند و مشکلاتشان زیاد است. این‌یک واقعیت است و درگذشته مسائل ایمنی تفاوت داشت. هرچه بیمارستان‌ها قدیمی‌تر باشد وضعیت بدتر است. در دیگر ساختمان‌های اصفهان هم باید حداقل‌ها رعایت شود. به یک سری پاساژ‌ها در اصفهان هم اخطار داده‌شده است.»

بیمارستان‌های اصفهان عمر بالایی دارند؛ حداقل بیمارستان‌های پررفت‌وآمد و دولتی اصفهان درگیر چنین وضعیتی هستند. بیمارستان سعدی و کاشانی به‌عنوان دو بیمارستان مطرح اصفهان باید به اصول ایمنی و شناسنامه‌های کیفیت آتش‌نشانی مجهز شوند و در صورت تجهیز با انتشار رعایت این اصول، نگرانی‌های جمعی نسبت به این مسئله را برطرف کنند. فارغ از بیمارستان‌ها، مدارس اصفهان نیز شرایط مناسبی ازنظر ایمنی ندارند و آسیب‌پذیری آن‌ها در مواقع بحران بالاست.

معاون فنی و نظارت سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور پیش‌تر دراین‌باره گفته بود: در اصفهان ۲۸۵ مدرسه تحت تاثیر پدیده فرونشست قرارگرفته است و حدود ۴۴ مورد آن آسیب دیدند و ۱۴ مدرسه را پایش کردیم که منجر به تخلیه تعدادی از آن‌ها شد. بحث پایش به این صورت است که ما روی ساخت‌وساز مدرسه بررسی انجام می‌دهیم و اگر بنایی مسئله داشته باشد، حتما نسبت به تعطیلی آن‌ها اقدام خواهد شد. در اصفهان جابه‌جایی دانش آموزان و رفتن آن‌ها به مدارس دیگر سختی‌هایی را ایجاد کرد، ولی تلاش کردیم جابه‌جایی و جایگزینی مدارس و دانش‌آموزان هم‌زمان انجام شود.

فرونشست زمین در اصفهان که بار‌ها و بارها نسبت به خطرات آن هشدار داده‌شده است؛ صرفا به فرونشست خیابان‌ها خلاصه نمی‌شود و می‌تواند محیط‌های جمعی ازجمله مدارس و بیمارستان‌ها را ضمن درگیر کردن با فرونشست، درگیر آتش‌سوزی نیز بکند که اثرات فاجعه باری برای شهر خواهد داشت. مسئله اینجاست که آیا اصفهان شهر ایمنی در برابر حوادث است و در صورت حادثه، تا چه حد می‌تواند از آسیب‌های آن جلوگیری کرد؟

ارزیابی میزان تاب‌آوری کاربری‌های شهری و همچنین بررسی وضعیت آسیب‌پذیری آن‌ها در بحران‌های احتمالی در برنامه‌های مدیریت بحران شهری بسیار برجسته بوده و ضرورتی خاص دارد. علاوه بر این، در میان کاربری‌های شهری، کاربری آموزشی به دلیل اینکه مرکز تجمع نیروهای انسانی بالقوه متخصص در آینده بوده و در اولویت اول امداد و نجات است، اهمیتی فوق‌العاده دارد. ایمنی در اصفهان فارغ از رعایت، باید به اطلاع عموم نیز برسد تا شهروندان بدانند که در چه وضعیتی زندگی می‌کنند و آیا حضور در برخی اماکن برای آن‌ها خطرآفرین است یا خیر؟ و در صورت وقوع حادثه کدام مسئول پاسخگوی بی مسوولیتی مجموعه‌های مردم محور است؟ چندی پیش که یکی از وسائل تفریحی ناژوان موجب آسیب به شهروندان شد، مسئله ایمنی در اصفهان رونق گرفت اما پس‌ازآن مشخص نشد که آن پرونده و پرونده‌های دیگر مربوط به حوزه ایمنی چه سرنوشتی پیدا کردند. از سوی دیگر برخی اماکن فرسوده در چهارباغ ازجمله    هم کماکان در ابهام ایمنی قرار دارند.