«دنیای‌اقتصاد» عملکرد یک نیروگاه را بررسی می‌کند
صعود سود «آبادا»
قابل ذکر است که مجموع تولید نیروگاههای بخش خصوصی در سال اخیر به میزان 214میلیون مگاوات ساعت رسید. همچنین قبل ذکر است که ظرفیت تولید نیروگاهی در ایران، به‌عنوان یکی از صنایع زیرساختی قدیمی و مهم کشور، در فصول گرم سال توانایی تامین پایدار نیاز صنعتی و خانگی را ندارد و ضروری است برای رفع این معضل جدی، چاره‌ای اندیشید؛ چرا که در حال حاضر، رکود در بخش صنعت بخشی از نیاز به برق را به‌طور موقت خاموش نگه داشته است. توجه به این امر، از آن رو مهم است که در ایران منابع عظیم انرژی و ظرفیت بالای تولید وجود دارد. در راستای اهمیت صنعت نیروگاهی، در این گزارش میزان تغییرات نرخ و ظرفیت تولید برق، عملکرد و سود‌سازی یک نیروگاهی فعال در بورس مورد توجه قرار گرفته است.
انواع روش‌های تولید برق
روش‌های مختلفی برای تولید برق وجود دارد که از جمله آنها می‌‌‌توان به استفاده از سوخت‌های فسیلی (زغال‌سنگ، گاز طبیعی و نفت)، انرژی هسته‌ای و منابع انرژی تجدید‌پذیر (زیست‌توده، برق‌آبی، باد و خورشید و...) اشاره کرد. ایران با برخورداری از منابع عظیم و غنی انرژی، با اندکی بهبود در سیاستگذاری‌های مربوط به حوزه تولید برق توان زیادی در تبدیل سوخت‌های فسیلی به برق دارد. بخش عمده‌ای از ظرفیت نیروگاههای کشور از نوع نیروگاه حرارتی است و عملا با سوزاندن گاز، برق تولید می‌کنند. کیفیت تولید و سود‌سازی مستمر در همه شرکت‌ها به قیمت، میزان و ثبات در جریان تامین مواد اولیه و همین‌طور بهای فروش وابستگی دارد. در صنایع بزرگ ایران، سایه تحریم‌ها و مشکلات بین‌المللی، شرکت‌ها را از تامین تجهیزات اولیه و تا حدودی فعالیت در رقابت‌های فروش برون‌مرزی بازداشته است. در صنعت نیروگاهی علاوه بر مستهلک‌شدن تجهیزات، مصرف آب بالا و تولید آلایندگی، نرخ فروش بسیار کمتر از حد بین‌المللی تعیین می‌شود. شایان ذکر است که برای ارتقای عملکرد نیروگاه‌ها نرخ‌گذاری باید به‌گونه‌ای باشد که درآمدهای عملیاتی، هزینه‌های انجام‌شده را پوشش دهد که این امر به‌مرور زمان به‌ناچار به وقوع خواهد پیوست. ذکر این نکته هم مهم است که سرمایه‌گذاری خصوصی در این حوزه، تنها زمانی تسریع می‌شود که از نوسانات اقتصادی کاسته شود و قیمت فروش به‌گونه‌ای باشد که سود‌های آتی، هزینه‌های زیاد تاسیس نیروگاه‌ها را پوشش دهد.
معرفی شرکت
شرکت تولید نیروی برق آبادان در سال 1378 در اداره ثبت اسناد و املاک شهرستان آبادان به ثبت رسید و فعالیت رسمی خود را از همان سال آغاز کرد. این شرکت از تاریخ 10/ 04/ 1399 به‌عنوان پانصد و چهل و دومین شرکت پذیرفته‌شده در بخش «تامین برق، بخار و آب‌گرم» با نماد «آبادا» در فهرست سهام قابل معامله بازار دوم بورس اوراق بهادار تهران درج شد. مرکز اصلی شرکت تولید نیروی برق آبادان، در کیلومتر 9 جاده آبادان به ماهشهر واقع است. میزان سرمایه این شرکت در زمان تاسیس 22میلیارد تومان بود که طی چند مرحله افزایش سرمایه، در سال 1399 به 250میلیارد تومان رسید. ترکیب سهامداران این شرکت هم در تاریخ 29/ 12/ 1400 به‌ترتیب شامل شرکت مهندسی ری‌نیرو (سهامی‌خاص) با بیش از 63درصد مالکیت، شرکت گروه اقتصادی مفید (سهامی‌خاص) با 21درصد مالکیت و صندوق سرمایه‌گذاری تدبیرگران فردا به میزان 6درصد بوده است. سایر سهامداران سهمی کمتر از 10درصد دارند.
تعرفه برق و عملکرد نیروگاهی‌ها
صنعت برق یکی از صنایع مهم و استراتژیک کشور است که در راستای تولید، متحمل هزینه‌هایی همچون هزینه‌های تامین برق (تولید، انتقال و توزیع) و هزینه‌های توسعه‌ای می‌شود. در سال‌های گذشته به علت شرایط حاکم بر کشور و برخورداری از منابع انرژی اولیه، این صنعت با مشکلات فراوانی مواجه بوده؛ چرا که سیاستگذاری نامناسب در این حوزه، بین قیمت تمام‌شده برق تحویلی به مشترکان و متوسط نرخ فروش برق شکاف ایجاد کرده است. اما در روزهای اخیر شاهد افزایش نرخ فروش در این صنعت بودیم. نرخ یادشده از مبلغ 642ریال به‌ازای هر کیلووات ساعت به 803ریال به‌ازای هر کیلووات ساعت رسیده است که به افزایش مبلغ فروش در شرکت‌های این صنعت منجر خواهد شد. البته قابل ذکر است که ممکن است بخش مهمی از جریان پول احتمالی در مسیر توسعه و ارتقای کیفیت نیروگاه‌ها استفاده شود.
میزان تولید، مبلغ و نرخ فروش
میزان تولید انرژی در شرکت تولید نیروی برق آبادان در سال‌های 1397 و 1398 بیش از 4میلیون مگاوات ساعت بوده که این میزان در سه‌سال اخیر به کمتر از 4میلیون مگاوات ساعت رسیده است. در سال گذشته، میزان تولید انرژی، آمادگی، خارج از بورس و بورس انرژی مجموعا به میزان 8میلیون و 346هزار مگاوات ساعت بوده و در سال 1401 میزان تولید در همین محدوده فرض شده است؛ اما با افزایش نرخ فروش از میزان 64تومان به 80تومان به‌ازای هر کیلووات ساعت، مبلغ فروش این شرکت در سال 1401 احتمالا با رشد همراه خواهد شد. همچنین قابل ذکر است که ظرفیت اسمی این شرکت 7میلیون و 200هزار مگاوات در سال است؛ اما ضریب بهره‌برداری آن در سال‌های اخیر کاهش داشته و از 66درصد در سال 1397 به نزدیکی 50درصد در سال گذشته کاهش داشته است.
مبلغ فروش شرکت تولید نیروی برق آبادان در سال‌های 1398، 1399 و 1400 به ترتیب 188میلیارد تومان، 242میلیارد تومان و 326میلیارد تومان بوده است. با وجود کاهش میزان تولید و فروش این شرکت، افزایش نرخ موجب تغییرات صعودی مبلغ فروش شده است. در سال 1401 با افزایش نرخ فروش برق، پیش‌بینی می‌شود شرکت پتانسیل افزایش درآمد فروش خود به بیش از 400میلیارد تومان را دارد. نرخ فروش این شرکت روند افزایشی داشته و امید است میزان سود هر سهم از 570ریال در سال 1400 به حدود 900ریال در سال 1401 افزایش یابد.
تغییرات میزان سود
با افزایش نیاز به برق در جوامع در حال توسعه و ذکر توانایی قابل‌توجه کشور برای تبدیل منابع گازی به برق، تغییرات مهم رخ‌داده در میزان نرخ فروش و میزان تولید و فروش مورد بررسی قرار گرفت. با افزایش تولید و رشد نرخ فروش، درآمد عملیاتی شرکت مذکور نیز در همین جهت حرکت کرده و رشد پیدا خواهد کرد. میزان فروش در سال 1399، حدود 242میلیارد تومان بوده است که با کسر بهای تمام‌شده به سود ناخالص 103میلیارد تومانی می‌‌‌رسیم. در سال گذشته نیز میزان فروش 328میلیارد تومان، بهای تمام‌شده کالای فروش‌رفته 168میلیارد تومان، سود و زیان ناخالص 160میلیارد تومان، سود عملیاتی 153میلیارد و در نهایت سود خالص این شرکت 142میلیارد تومان بود. میزان سود خالص در سال گذشته نسبت به سال 1399 بیش از 45درصد رشد داشته و از مبلغی کمتر از 100میلیارد تومان به حدود 142میلیارد تومان افزایش پیدا کرده است. همچنین با توجه به در نظر گرفتن برخی مفروضات، مانند ثبات نرخ دلار در کانال 30هزار تومان، تورم و افزایش حقوق و دستمزد نسبت به سال‌های گذشته و افزایش اندک در نرخ برق به بررسی اقلام مهم صورت سود و زیان نماد «آبادا» در سال 1401 پرداخته شده است. با فرض ثبات در مفروضات ذکرشده ممکن است میزان فروش شرکت در پایان اسفند سال‌جاری بالغ بر 400میلیارد تومان باشد و با کسر بهای تمام‌شده بیش از 150میلیارد تومان، به 230میلیارد سود ناخالص برسد. همچنین سود خالص در سال 1401 بیش از 200میلیارد در نظر گرفته می‌شود؛ چرا که در نیمه‌دوم سال‌جاری افزایش نرخ فروش اعمال شده است. سود هر سهم این شرکت در سال‌های 97 و 98 بیش از 100تومان بوده که در سال‌های 99 و 1400 به‌شدت کاهش داشته است؛ اما به نظر می‌رسد در سال‌جاری به محدوده 100 تومان بازگردد.
بهای تمام‌شده
بهای تمام‌شده شرکت تولید نیروی برق آبادان در سال‌های 1399 و 1400 به ترتیب 138میلیارد و 168میلیارد تومان بوده است که احتمال دارد در سال‌جاری تا سطح 175میلیارد تومان افزایش پیدا کند. در بررسی ترکیب بهای تمام‌شده که شامل هزینه استهلاک، هزینه برق خریداری‌شده، خالص هزینه تعمیرات دوره‌ای، هزینه سوخت و هزینه بیمه شکست ماشین‌آلات و هزینه آب می‌شود، بیش از 60درصد هزینه‌های انجام‌شده همواره مربوط به استهلاک و خالص هزینه تعمیرات دوره‌ای است.
تجزیه و تحلیل ریسک شرکت
هر صنعت و شرکتی منابعی در اختیار دارد؛ اما همواره با ریسک‌هایی مواجه می‌شود که برخی قابل پیش‌بینی و برخی نیز غیر‌قابل کنترل هستند. در شرکت تولید نیروی برق آبادان، مهم‌ترین ریسک مربوط به عناوین زیر است.
ریسک تامین مواد خام و سوخت: زمانی که نیروگاه قادر به تامین مواد خام و سوخت موردنیاز برای بهره‌برداری نباشد یا موادی با کیفیت یا کمیت پایین‌تر نسبت به میزان موردنیاز وجود داشته باشد، این موضوع می‌‌‌تواند سبب کارکرد پایین نیروگاه نسبت به ظرفیت محاسبه‌شده، کاهش سود و افزایش هزینه به دلیل نیاز به منابع اضافی شود.
ریسک عملکردی: این معضل زمانی رخ می‌دهد که نیروگاه در حال کار است؛ اما بازده آن از لحاظ تکنیکی در آزمایش بعد از تکمیل کمتر از میزان استاندارد است.
ریسک عدم‌افزایش نرخ برق: در روزهای اخیر، نرخ هر کیلووات ساعت از 64تومان به 80تومان افزایش داشت؛ اما این موضوع در پی سال‌ها کاهش نقدینگی در شرکت‌های نیروگاهی بود که امید است به افزایش جریان نقدینگی منجر شود تا تجهیزات این صنعت به‌روزرسانی شود و عملیات در آینده متوقف نشود.
ریسک نرخ بهره و تورم: هرگونه افزایش نرخ بهره می‌‌‌تواند بر بازپرداخت بدهی‌های شرکت تاثیر داشته باشد و باعث افزایش هزینه‌ها شود. همچنین ریسک تورم زمانی ایجاد می‌شود که نوسانات قیمت در معرض تغییرات شدید قرار گیرد؛ اما درآمدهای شرکا برابر با افزایش هزینه‌ها نباشد. ریسک‌های دیگر مربوط به محیط‌زیست، مسائل قانونی، موارد غیر‌مترقبه و تغییر نرخ ارز و سایر مسائلی است که در این گزارش فرصت اشاره به آنها وجود ندارد.
