میزان تولید تراکتور متناسب با تقاضا نیست

به گفته عزت‌‌ الله اکبری ‌‌تالارپشتی رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی‌‌ طبق گزارش‌‌های ارائه‌‌ شده، در کشور سالانه به ۵۲‌هزار دستگاه تراکتور نیاز داریم که تولیدات ما در شرایط فعلی در بهترین حالت ۲۷ دستگاه در سال است.

در حالی به گفته کارشناسان و کشاورزان بخش کشاورزی با کمبود و افزایش قیمت تراکتور مواجه است که اخیرا مصطفی وحیدزاده، مدیرعامل گروه صنعتی تراکتورسازی ایران، از صادرات محصولات تولیدی این گروه صنعتی به ۲۵ کشور خبر داده و اذعان داشته است که در ۶ماه نخست امسال نیز ۱۵۰۰ دستگاه به ارزش ۲۲ میلیون دلار صادرات اتفاق افتاده که ۳۰‌درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد داشته است. بر اساس این گزارش در حالی گفته می‌شود صادرات تراکتور ایران انجام می‌شود که کشاورزان از کیفیت محصولات این شرکت رضایت ندارند و معتقدند یا آنچه به نام تراکتور صادراتی به دیگر کشورها ارسال می‌شود با کیفیت بالاتری تولید می‌شود که قابلیت صادرات دارد یا اینکه مقاصد صادراتی این کالا غالبا کشورهایی است که از نظر تکنولوژی و کیفیت کالا بسیار پایین‌تر از ایران هستند که خواهان چنین محصولات بی‌کیفیتی هستند.

عقب‌‌ماندگی تراکتور ایران از تکنولوژی و دانش روز

با این وجود در خصوص دلایلی که موجب شده تراکتورسازی ایران ماشینی با این سطح پایین کیفیت تولید و عرضه کند سخن‌‌های بسیاری گفته شده است، اما آنچه مشخص است این است که سازندگان تراکتور کشور تمایلی به شنیدن انتقاداتی که از سوی جامعه کشاورزی اعلام می‌شود ندارند و همتی نیز برای رفع کردن ایرادات تولیدات خود و به‌روز رسانی کردن محصولات خود ندارند. به طوری که مجتبی شادلو رئیس هیات‌مدیره اتحادیه باغداران ایران پیش از این با تاکید بر اینکه از نظر تکنولوژی تراکتورسازی کشور بسیار عقب است گفت: عقب ماندگی تراکتور ایران از دانش و تکنولوژی روز در حالی رخ می‌دهد که حدود ۴۰ سال پیش تراکتورهای خارجی که وارد کشور می‌‌شد بهره‌‌برداران را تا جایی که ممکن بود همراهی می‌‌کرد و با ایرادات جزئی از کار نمی‌‌افتاد. محمد امین آسودار فعال حوزه کشاورزی که خود سال‌ها در بخش مکانیزاسیون فعالیت داشته است نیز معتقد است تراکتور ایران کیفیت لازم را ندارد. وی می‌‌گوید: ما یک طرح پایان نامه دانشجویی نیز اجرا کردیم که بر اساس آن طرح به این نتیجه رسیدیم که کیفیت تراکتورها بسیار ضعیف است و به هیچ وجه قابل مقایسه با تراکتورهای خارج کشور نیست. آسودار می‌‌گوید: مشکل از اینجا نشات می‌گیرد که تولید تراکتور در کشور انحصاری است دقیقا همان اتفاقی که برای خودروسازی کشور رخ داده است و در نهایت تولیدکنندگان این حوزه به دنبال رفع نارسایی‌‌های تراکتور نیستند.

چرب شدن اراضی کشاورزی به دلیل روغن‌‌ریزی بالای تراکتورهای ایرانی

وی ادامه داد: از سوی دیگر تقاضا برای تراکتور بسیار زیاد است و تراکتورسازی جوابگو نیست. به همین دلیل گاه می‌‌شنویم که کشاورزان می‌‌گویند حاضر هستند تراکتور دست دوم و حتی دست سوم خارجی داشته باشند، اما از محصول ایرانی استفاده نکنند. مساله جدی که در مورد تراکتورسازی ایران وجود دارد این است که تراکتور کشور از نظر روغن‌ریزی بیداد می‌کند و حتی هشدار دادیم که به دلیل روغن‌ریزی‌‌های تراکتورها اراضی کشاورزی کشور در حال چرب شدن هستند! این فعال بخش کشاورزی می‌‌گوید: از سوی دیگر حتی از نظر مسائل ارگونومی ‌‌یعنی مسائل سلامت راننده‌‌‌‌های تراکتور مشکل  دارد. به همین دلیل همه راننده تراکتورهایی که با تراکتور ایرانی کار می‌کنند مشکل زانو درد و کمردرد دارند. ما در این حوزه نیز پایان نامه‌‌هایی انجام داده‌‌ایم و عملا آزمایش کرده‌‌ایم و می‌‌دانیم تراکتورهای خارجی تا حدود زیادی این مشکل را رفع کردند که فشار به زانو و کمر راننده نیاید، اما در تراکتور‌سازی کشور این مسائل رعایت نمی‌‌شوند و شاهد هستیم که حتی بسیاری از رانندگان تراکتور حساسیت‌‌های شنوایی خود را به دلیل صداهای ناهنجاری که ساعت‌‌ها در گوش رانندگان تراکتور وجود دارد از دست داده‌‌اند. بنابراین به دلیل این موضوعات نیز شاهد هستیم کشاورزان راغب به استفاده از تراکتورهای خارجی هستند.

فرسودگی تراکتورها و افزایش تقاضا در بازار

وی همچنین در پاسخ به این سوال که چرا با تمام مشکلاتی که این محصولات دارد هنوز هم تقاضا برای آن زیاد است گفت: یکی از عوامل افزایش تقاضا برای تراکتور به دلیل فرسودگی تراکتورهاست چون تراکتورها دوام آنچنانی ندارند و به راحتی در عرصه کشاورزی از کار می‌‌‌‌افتند، به تعمیر می‌‌افتند و از سوی دیگر توان و کشش تراکتورها پایین می‌‌آید. آسودار با بیان اینکه کشاورزان غالبا متقاضی ‌‌تراکتور ۳۹۹ فورویل‌ درایو یا همان چهار چرخ متحرک هستند که توزیع این نوع تراکتور در کشور بسیار کم است و بنابراین متقاضی بالا دارد. وی همچنین در پاسخ به این سوال که چه باید کرد که ایرادات تراکتور‌سازی کاهش یابد نیز گفت: اگر تراکتور زیر یک پوشش فنی برود یا از کانال دولت هدایت می‌‌شد شاید برخی از عیوب قابل رفع باشد، اما مساله انحصاری بودن تراکتور مانع این امر است و در شرایط نبود رقیب تولید می‌کنند. ضمن اینکه ادعایی که تراکتورسازی در مورد توان تراکتور دارد واقعی نیست؛ یعنی در حالی که گفته می‌شود تراکتور ۳۹۹ فورویل درایو ۱۱۰ اسب بخار توان دارد اما این‌گونه نیست چون تراکتورهای خارجی ۹۰ اسب بخار با این تراکتورها رقابت می‌کنند. از سوی دیگر گشتاور این تراکتور‌‌ها در مقایسه با تراکتورهای جان دیر یا اینترنشنال کم است و بیش از حد بُکسوات می‌کنند و بنابراین چرخ‌‌ها به راحتی از بین می‌رود. ما تمام این مسائل را در مزارع اندازه‌‌گیری کرده‌‌ایم اما باز هم تاکید می‌‌کنم که به دلیل انحصاری بودن، سازندگان به رفع عیوب و شنیدن حرف کشاورزان بی‌توجه هستند.