راه توسعه استان محروم از کجا میگذرد؟
فرصت و تهدید توریسم سیستان
او یکی از فرصت‌‌‌های این منطقه را در حوزه طبیعت‌گردی می‌‌‌داند و اضافه می‌کند: قسمتی از لوت در منطقه شمالی استان سیستان و بلوچستان قرار گرفته است که می‌تواند علاقه‌‌‌مندان به این حوزه را به سفر به این منطقه ترغیب کند. علاوه بر آن در حوزه باستان‌‌‌شناسی غنای این استان چندان بالاست که می‌توان گفت در هر کیلومترمربع اثری باستانی قرار دارد. امامی می‌‌‌گوید: توریسم با محوریت باستان‌‌‌شناسی در این استان پتانسیل بالایی دارد. ما در این منطقه شهر سوخته را داریم که ثبت جهانی شده است و یکی از آثار شاخص در این منطقه است. علاوه بر آن کوه خواجه اثری بسیار مهم است که تاکنون کمتر مورد توجه بوده و برای نگهداری، مرمت و حفاظت از آن باید فعالیت‌‌‌های زیادی انجام شود. محوطه تاریخی قرار گرفته در این کوه چه از زوایای مختلف معماری، مذهبی، اسطوره‌‌‌‌‌‌ای و طبیعی برای ما حائز اهمیت فراوان است.
این کارشناس گردشگری از دهانه غلامان به عنوان دیگر جاذبه تاریخی این منطقه نام می‌‌‌برد و ادامه می‌دهد: دهانه غلامان به عنوان اثری از دوره هخامنشی نیز جذابیت بالایی دارد. آتشکده کرکویه و قلعه مچی از دیگر جاذبه‌‌‌های تاریخی در این منطقه هستند که می‌توانند علاقه‌‌‌مندان را به سمت این استان و منطقه سیستان بکشانند و در همین زمینه روی آنها تبلیغ شود. او می‌‌‌گوید: در کنار گردشگری باستان‌‌‌شناسی و تاریخی، گردشگری مردم‌‌‌شناسی به لحاظ فرهنگ، آداب و رسوم مردم و گردشگری ادبی یا صنایع دستی از پتانسیل فراوانی در این منطقه برخوردار است.
امامی در کنار این فرصت‌‌‌ها از تهدیدهایی هم نام می‌‌‌برد که چالش توریسم این منطقه مطرح هستند. او اضافه می‌کند: اولین مورد از این تهدیدها یا مشکلات فاصله زیاد از مراکز جمعیتی مانند تهران، اصفهان، شیراز یا مشهد و... است. این فاصله زیاد دسترسی به سیستان را دشوار می‌کند. هزینه‌‌‌های بالای حمل‌ونقل به‌ویژه حمل‌ونقل هوایی باعث می‌شود رفت و آمد کمتری به این منطقه صورت گیرد. حتی اگر هزینه رفتن به زاهدان مناسب باشد باز از زاهدان به زابل بیش از ۲۰۰ کیلومتر فاصله است.
او با اشاره به اینکه دشت سیستان از قدیم شاهد مهاجرت‌‌‌های مختلف به واسطه خشکسالی بوده است، می‌‌‌گوید: شرایط در حال حاضر به مراتب بدتر است و سفرههای آب رو‌زمینی یا منابع آب روی زمین مانند هیرمند خالی شده‌‌‌اند. در کنار آن سفرههای آب زیرزمینی سیستان هم مانند سایر مناطق کشور اوضاع مناسبی ندارند. اینکه ایران باید چطور حقابه خود را از افغانستان طلب کند در تخصص من نیست، اما آنچه به گردشگری مربوط می‌شود این است که با مهاجرت بیشتر مردم به واسطه ورود به فاز جدید خشکسالی ممکن است در آینده دشت سیستان را به عنوان یک دشت متروکه بشناسیم که گردشگری نیز در آن وجود نخواهد داشت.
توریسم فصلی در سیستان
به گفته این کارشناس گردشگری، توریسم به عنوان معیشت مکمل نیاز به آب دارد و اگر آب در سیستان نباشد گردشگری هم قادر به حیات نخواهد بود. او همچنین به مقوله بادهای ۱۲۰روزه توجه نشان داده و اضافه می‌کند: در سیستان ما نهایتا در سه تا چهار ماه می‌توانیم گردشگری داشته باشیم. به مدت ۱۲۰ روز در این منطقه شاهد باد و توفان هستیم و در تابستان نیز هوا بسیار گرم است. از طرف دیگر گرچه در زمستان هوا برای گردشگری مساعد است اما از آنجا که در مراکز اقامتی گاز شهری در دسترس نیست و صاحبان اقامتگاه و محلی‌‌‌ها با چراغ‌‌‌های نفتی فضای اقامتی خود را گرم می‌کنند، بسیاری ترجیح می‌دهند در فصلی به این منطقه سفر کنند که نیازی به گرمایش نداشته باشند.
کمبود زیرساخت مناسب توریسم
امامی معتقد است ما در سیستان تسهیلات مناسبی در زمینه گردشگری یا زیرساختهای آن در نظر نگرفته‌ایم و ادامه می‌دهد: اقامتگاه‌‌‌ها در این منطقه مشکلاتی دارند که رفع آنها از عهده‌‌‌شان خارج است که نمونه آن بهره‌گیری از نفت برای گرمایش است. همین موضوع باعث می‌شود توریست‌های این منطقه فصلی باشند. زمانی که گردشگری سه ماه از سال به منطقه رفت و آمد کند در ۹ ماه باقی‌مانده زیرساخت‌‌‌ها اعم از هتل یا اقامتگاه و سایت‌‌‌های گردشگری دچار فرسایش می‌‌‌شوند. بهره‌‌‌بردار نمی‌تواند سود کافی به دست آورد و همین امر از اشتیاق آنها به ورود در این حوزه کم می‌کند. در چنین شرایطی می‌توان گفت که گردشگری قادر نیست معیشت جایگزین باشد و در خوش‌بینانه‌‌‌ترین حالت ۵ تا ۶ ماه از سال یعنی از ابتدای آبان تا اواخر فروردین معیشت مکمل بخشی از اهالی شود.
او وضعیت کنونی همسایه شرقی ایران را از دیگر تهدیدها برمی‌‌‌شمرد و می‌‌‌گوید: قدرت گرفتن طالبان برای گروه‌‌‌هایی از گردشگران استرس برای سفر به این منطقه ایجاد کرده است و باعث شده آنها از سفر به این استان صرف‌‌‌نظر کنند. این کارشناس میراث فرهنگی نتیجه می‌گیرد: باید از توریسم و گردشگری به عنوان معیشتی که می‌تواند مکملی برای درآمد بخشی از جامعه سیستان در ماه‌‌‌هایی از سال باشد کمک گرفت و در این زمینه زیرساخت‌‌‌ها و تجهیزات لازم چه به لحاظ رستوران، اقامتگاه و... را ایجاد کرد.
گفته‌‌‌های این کارشناس گردشگری که سابقه برگزاری تورهای موضوعی به سیستان نظیر تورهای صنایع دستی، باستان‌‌‌شناسی و... را به این منطقه دارد نشان می‌دهد سیستان به لحاظ جاذبه بسیار غنی اما از نظر زیرساختهای گردشگری شرایط نامناسبی دارد. کسانی که به این منطقه سفر کرده‌‌‌اند اغلب میل رفتن دوباره به آن را دارند اما همچنان که امامی به آن اشاره کرد، دوری مسافت، گرانی سفر و... سبب می‌شود سیستان با همه پتانسیل‌‌‌هایش تنها تعداد محدودی مسافر را به خود اختصاص دهد و در عوض ما شاهد سفرهای تکراری به مقاصدی باشیم که نصف جاذبه‌‌‌های سیستان را هم ندارند.
