بهترین سال‌های بازار گردشگری ایران کی بود؟
بومگردیها در انتظار برجام
خانههای بوم‌گردی و گردشگری تجربه‌محور
رضوانیان در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با بیان اینکه در مقوله بوم‌گردی ما با یک مفهوم کیفی سر و کار داریم، گفت: برخلاف موضوعات کمی که نیاز به به‌روزرسانی نداریم در این مقوله نیاز است اطلاعات صاحبان اقامتگاه‌ها در گفت‌وگو با دیگران و بیان دغدغه‌‌‌هایشان به‌روزرسانی شود. از سال ۹۸ ما ورود کرونا را به کشورمان داشتیم، دراین دوره با مصائب مرتبط با این ویروس بر گردشگری درگیر بودیم و در ماههای ابتدایی پساکرونا نیز فرصت این دورهمی مهیا نبود. او با ابراز امیدواری از اینکه چنین دورهمی‌‌‌هایی سالانه در مناطق بوم‌گردی‌های مختلف برگزار شود، بیان کرد: در سال ۹۶ نیز فعالان این حوزه به کاشان آمدند تا در همایش اقامتگاه‌‌‌های بوم‌گردی و توسعه پایدار شرکت کنند.
اجتماع دوم افراد فعال در این حوزه از این رو عنوان دورهمی گرفت که گردشگری در دنیای امروز بر تجربه محوری استوار است و بوم‌گردی نیز بر خلق و انتقال تجربه تاکید دارد. به این معنا که توریست در زمان اقامت در بوم‌گردی باید از تجربه به شکل واقعی بهره‌‌‌مند شود. این عضو هیات‌مدیره جامعه بوم‌گردی اضافه کرد: در این دورهمی کسانی دعوت شدند که تجربههای متفاوتی داشتند، البته این به آن معنا نیست که صاحبان بوم‌گردی که در این دورهمی حضور نداشتند، دارای تجربه متفاوتی نبود، بلکه باید بخشی از آن را به محدودیت‌‌‌های زمانی برای ارائه‌ها مرتبط دانست. در این دورهمی تلاش شد بومگردیها بر اساس اقلیم‌‌‌های مختلف بر اساس تجربههای متفاوت و داستان‌‌‌های هر کدام گرد هم جمع شوند و روایت‌‌‌های خود را با هم به اشتراک بگذارند تا از خلال این گفت‌‌‌وگوها راهکارها بیرون کشیده شود.
این به اشتراک‌گذاری آیا توانسته است بهبودی در کیفیت ارائه خدمات بومگردیها داشته باشد؟ و دستاورد محسوسی از همایش سال ۹۶ می‌توان ذکر کرد؟
به گفته رضوانیان باید این به اشتراک گذاشتن تجربه‌ها را مانند یک کارگاه آموزشی برای شرکت‌کنندگان آن دید. او ادامه داد: متاسفانه شیوه آموزش رسمی و آکادمیک در این حوزه نتوانسته است بازدهی ملموسی داشته باشد. تاکید ما این است که در مقوله بوم‌گردی باید آموزش به شکل عملی و تجربه محور صورت گیرد. آموزش از راه دور و آنلاین با سرفصل‌های کلیشه‌ای دردی از خانههای بوم‌گردی دوا نمی‌کند. زیرا تجربههای بوم‌گردی معمولا از بطن فضاهای روستایی بیرون آمده‌اند.
او درباره وضعیت کنونی اقامتگاه‌‌‌های بوم‌گردی بر حضور توریستهای خارجی تاکید کرد و گفت: ما چاره‌ای نداریم جز اینکه به دنبال توریست خارجی باشیم. گرچه توسعه گردشگری داخلی به افزایش متقاضیان اقامتگاه‌ها کمک میکند اما زمانی که به این گردشگری، توریسم ورودی اضافه شود ما با تنوع سلیقه و تنوع مشتری مواجه می‌شویم که محصولات متنوعی را طلب می‌کنند. در بازه زمانی بین سال ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۷ که شاهد رونق توریسم ورودی بودیم، بازارخانه‌های بوم‌گردی نیز در ایران پاگرفت و رونق یافت زیرا فضای تجربه محور را برای گردشگران فراهم می‌کرد. بازه زمانی که رضوانیان از آن به عنوان دوره شکوفایی بومگردیها نام می‌‌‌برد در واقع همان زمانی است که توافق برجام امضا شد و شاهد حضور و استقبال گردشگران خارجی در ایران بودیم.
کیفیت به‌جای کمیت
رضوانیان بار دیگر با تاکید بر این نکته که بوم‌گردی یک مقوله کیفی است، اضافه کرد: زمانی که ما به ورطه کمیت بیفتیم این موضوع را از معنا تهی کرده‌ایم، به عنوان مثال سال‌ها پیش این بحث مطرح شد که ما ۳۶هزار روستا داریم و بر این اساس می‌توانیم ۳۶هزار بوم گردی داشته باشیم، در حالی که این روند باید به شکل آرام و بر اساس ظرفیت‌های یک منطقه شکل گیرد به جای آنکه نگاه دستوری و کمی نسبت به آن داشته باشیم. در حال حاضر نیز موضوعاتی مانند تعداد اتاق و... مطرح می‌شود که با مفهوم بوم‌گردی سازگار نیست. او رونق بومگردیها را در گرو بهبود وضعیت گردشگری خارجی دانست و گفت: اگر بتوانیم به سال‌های خوب توریست خارجی برگردیم می‌توانیم شاهد رونق این فضاها در کشور باشیم.
رونقی که رضوانیان از آن صحبت میکند به معنای درآمدهای حداکثری نیست. «دنیای‌اقتصاد» در ماههای اخیر گزارش‌های متعددی از شرایط سخت بومگردیها منتشر کرده که برخی از صاحبان چنین فضاهایی را به فکر فروش مجموعه‌شان انداخته است. اقامتگاه‌دارانی که با امید فراوان و سرمایه‌گذاری‌های سنگین به این حوزه از صنعت گردشگری وارد شدند اما با شیوع کرونا و کاهش ورود گردشگران، به همراه تورم و کاهش قدرت خرید مردم اغلب آنها شرایط مساعدی را تجربه نمی‌‌‌کنند. به نظر می‌رسد متولی گردشگری اگر به دنبال توسعه توریسم در کشور و دسترسی به اهداف خود در برنامه‌های توسعه است، باید برای این موضوع چاره‌ای بیندیشد. توسعه گردشگران چینی که علاقه‌مندی کمتری به اقامت در خانههای بوم‌گردی دارند، نمی‌تواند چالش این بخش را برطرف کند. بنابراین در کنار برنامه‌هایی برای توسعه گردشگری داخلی، باید موانع توسعه گردشگری خارجی فراتر از توریستهای چینی در کشور فراهم شود تا بتوانیم شاهد رونق چنین مجموعه‌هایی باشیم.
