دو حوزه جذاب ایران برای گردشگران ترکیه‌ای

گروه گردشگری، شیما رئیسی: به گفته عضو هیات اجرایی انجمن آژانس‌های مسافرتی ترکیه، گردشگری مذهبی و گردشگری غذا، دو عامل مهم در افزایش تعداد گردشگران ترکیه‌ای در سفر به ایران است؛ دو صورت از گردشگری که در صورت معرفی شایسته ظرفیت‌های گردشگری ایران به مردم ترکیه و تکیه بر جاذبه‌های مذهبی و فرهنگ غذایی مردم این کشور، آمار سفرها از ترکیه به ایران را به شکل قابل توجهی بیشتر خواهد کرد. تبلیغات و بازاریابی، یکی از ارکان اصلی جذب گردشگران خارجی است و دولت‌ها و دست‌اندرکاران صنعت گردشگری کشورهای سرآمد در این صنعت، با رقم بالای سرمایه‌گذاری در این حوزه، نتایج درخشان آن را به وضوح دیده‌اند.

در واقع پیش از آنکه اشکال دیگری از تبلیغات همچون معرفی دهان به دهان که به باور بسیاری از فعالان صنعت گردشگری و همچنین تحقیقات موجود، در ردیف موثرترین انواع تبلیغات است، رسالت معرفی جاذبه‌های گردشگری یک منطقه را بر عهده گیرد، معرفی ابتدایی یک مقصد است که سبب جذب گردشگران می‌شود و پس از آن همین افراد خود به‌عنوان یک مبلّغ عمل می‌کنند. ورود به بازار گردشگری جهان درحالی‌که تقریبا همه کشورها به‌ویژه کشورهای در حال توسعه به اهمیت این صنعت به‌عنوان یکی از راه‌های پایدار رشد اقتصادی پی برده‌اند، نیازمند ارائه و معرفی ظرفیت‌های کمتر دیده شده و دیده نشده است. در چنین فضای رقابتی، چگونگی معرفی و شناساندن خود به بازارهای هدف و همچنین به‌کارگیری راه‌ها و روش‌های کارآمد بازاریابی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و به همین میزان نیازمند اختصاص بودجه است. کارشناسان معتقدند، وظیفه برداشتن گام‌های اساسی در این ارتباط، آن‌هم درزمانی که صنعت گردشگری کشور نوپا محسوب می‌شود، بر عهده دولت است. در همین حال اما نهاد متولی گردشگری در کشور نیز کمبود بودجه و شرایط بد اقتصادی را مانع اختصاص بودجه لازم برای این مهم عنوان می‌کند. با این‌همه بخش خصوصی هم انجام تبلیغات وسیع را از عهده امکانات مادی و اجرایی خود خارج دانسته و انجام تبلیغات گسترده و پرقدرت را از ضروریاتی می‌داند که مسوولان گردشگری کشور باید آن را در راس برنامه‌های خود قرار دهند.

ایرانی‌ها در معرفی ایران کم‌کاری کرده‌اند!

عضو هیات اجرایی انجمن آژانس‌های مسافرتی ترکیه- کشوری که به‌عنوان نمونه‌ای موفق در کسب درآمد ارزی از این صنعت مورد توجه است و سالانه بیش از ۴۰ میلیون نفر گردشگر خارجی را میزبانی می‌کند- به «دنیای‌اقتصاد» گفت: «ایرانی‌ها خود باید کشورشان را به مردم ترکیه معرفی و آنها را برای سفر به ایران ترغیب کنند؛ پس از این اتفاق است که کار ما آغاز می‌شود و برای علاقه‌مندان به این سفر تور برگزار خواهیم کرد.» ارطغرل کارااوغلو که چندی پیش به همراه وزیر فرهنگ و گردشگری ترکیه و هیاتی از عالی‌ترین فعالان این صنعت برای شرکت در چهارمین کمیته فنی مشترک فعالان بخش گردشگرى ایران و ترکیه به کشورمان آمده بود، در ادامه افزود: «مردم ترکیه به علت شناخت اندک خود از ایران کمتر به این مقصد سفر می‌کنند که این عدم شناخت به علت ضعف تبلیغات و کاستی‌های بازاریابی است.» به‌رغم همسایگی دیرینه دو کشور ایران و ترکیه و اشتراکات بسیار زیاد فرهنگی‌، تاریخی و مذهبی و درحالی‌که هر ساله ایرانی‌های زیادی، ترکیه را به‌عنوان مقصد سفر خود برمی‌گزینند، مردم ترکیه برای سفر به ایران چندان اشتیاقی از خود نشان نمی‌دهند. موضوعی که آمارهای موجود نیز آن را تایید می‌کنند. در همین حال وزیر گردشگری ترکیه نیز در نشست کمیته مشترک دوکشور اعلام کرده بود که ترکیه در سال ۲۰۱۵ از یک میلیون و ۷۰۰ هزار ایرانى میزبانى کرده است. همچنین در سه ماه نخست سال جارى ۴۰۵ هزار نفر از ایران وارد ترکیه شده‌اند که این رقم در مقایسه با مدت مشابه آن در سال قبل، یک و نیم درصد رشد داشته است. ماهر اونال در ادامه سخنانش بر عدم موازنه تعداد گردشگران تبادل شده میان دو کشور تاکید و تصریح کرده بود: «این در حالی است که در این مدت تنها ۱۶۳ هزارنفر شهروند ترکیه به ایران سفر کرده‌اند که از این منظر باید تلاشمان را براى افزایش تعداد گردشگران ترکیه که ایران را به‌عنوان مقصد سفر خود انتخاب مى‌کنند، بیشتر کنیم.»

ظرفیت‌های ایران برای جذب ترکیه‌ای‌ها

مشاور انجمن آژانس‌های مسافرتی ترکیه درحالی‌که شناخت خود را از ایران محدود می‌دانست، اظهار کرد: «من شناخت چندانی نسبت به ایران ندارم اما همین‌قدر می‌دانم که این کشور از زمینه تاریخی مناسبی برای جذب گردشگران ترکیه برخوردار است.» وی همچنین وجود تعداد قابل توجهی از مسلمانان شیعه در ترکیه را یکی دیگر از پتانسیل‌های موجود در این کشور برای فعالان گردشگری ایران دانست و گفت: «پررنگ بودن فاکتورهای تشیع در ایران عامل مساعدی برای جذب گردشگران شیعه ترکیه به این کشور است که در این مورد نیز اقدامات لازم صورت نگرفته است.» کارااوغلو در پاسخ به این پرسش که جز زمینه مذهبی و تاریخی، چه عامل دیگری می‌تواند برای مردم ترکیه جذاب و به‌عنوان یک عامل در انتخاب مقصد سفرشان موثر باشد، بیان کرد:‌ «فرهنگ غذا و پخت و پز در دیگر کشورها برای مردم ترکیه بسیار جذاب است و از این‌رو گردشگری غذا می‌تواند بستر دیگری برای جذب گردشگران ترکیه به ایران باشد.» عضو هیات اجرایی انجمن آژانس‌های مسافرتی ترکیه با تاکید دوباره بر اهمیت تبلیغات برای شناساندن ظرفیت‌های گردشگری ایران به مردم ترکیه، ورود جدی به این حوزه را مهم‌ترین عامل در تغییر موازنه موجود در تبادل گردشگر میان این دو کشور همسایه عنوان و خاطرنشان کرد: «ایران از طریق رسانه‌های مختلف باید خود را به دنیا معرفی و چهره مثبتی از خود به نمایش گذارد؛ اسم ایران باید شنیده و اشتیاق‌ها برای سفر به این کشور تقویت شود.» به گفته این فعال گردشگری ترکیه، ایتالیا، یونان و کشورهای حوزه بالکان از مقاصد عمده گردشگران ترک به‌شمار می‌روند که به ترتیب به‌دلیل برندها، نزدیکی مسافت و سفر بدون ویزا و ارتباطات فامیلی و سازه‌های مشترک تاریخی مورد توجه گردشگران این کشورند.

بر اساس همین گفته و به باور کارشناسان گردشگری، برندسازی و پس از آن ارائه و معرفی این برند به گردشگران کشورهای دیگر، تنها عامل افزایش تقاضا برای ورود به هر کشوری است که متاسفانه ایران در این زمینه‌ها بسیار ضعیف عمل کرده است. با این‌همه عضو هیات اجرایی انجمن آژانس‌های مسافرتی ترکیه نسبت به آینده روابط گردشگری میان دو کشور، به نحوی که ایران نیز از این ارتباط به همان اندازه که ترکیه منتفع می‌شود، بهره‌مند شود، ابراز خوش‌بینی و بر حل مشکل صدور اجازه برای پروازهای چارتری میان دو کشور تاکید کرد. سرمایه‌گذاری و ایده‌پردازی برای تبلیغات و معرفی جاذبه‌های گردشگری یک کشور نوپا در زمینه گردشگری به مردم دیگر کشورها که به رونق این صنعت از طریق جذب گردشگران خارجی فکر می‌کند، شرط لازم و اولیه ورود به این عرصه است. رایزنی با کشورهای مدنظر برای گسترش تعاملات گردشگری و نشاندن فعالان بخش خصوصی این صنعت پای میز مذاکره وهمچنین امضای تفاهم‌نامه‌ها و قراردادها، به تنهایی نخواهد توانست سبب رونق گردشگری کشور شود و تا زمانی‌که شهروندان کشور مورد نظر شناختی نسبت به کشورمان نداشته باشند، در این خصوص کنجکاو نشوند و حس و پیوندی مشترک با فرهنگ و مردم ایران پیدا نکنند، ایران را به‌عنوان مقصد سفر خود انتخاب نخواهند کرد. بدیهی است که در چنین شرایطی، برنده این میدان، ‌کشورهایی خواهند بود که به اندازه کافی در مسیر معرفی سرزمین خود گام برداشته و برای صنعت گردشگری کشورشان برندسازی کرده‌اند. از این‌رو به نظر می‌رسد که پیش‌نیاز همه این فعالیت‌ها، گسترش میزان و محدوده تبلیغات گردشگری در کشورهای مورد نظر است؛ اقدامی که گرچه نیازمند اختصاص و صرف بودجه و هزینه است‌، اما اجتناب‌ناپذیر بوده و در کوتاه‌مدت نیز این سرمایه‌ها برگشت‌پذیر است.