«دنیای اقتصاد» اثرات تعطیلات را بر صنعت سفر بررسی می‌کند
مثلث پیامدهای سونامی سفرهای عید فطر
گروه گردشگری، پرستو فخاریان: تعطیلات عید فطر درحالی به پایان رسید که سناریوی سونامی سفرهای داخلی در جاده‌های کشور تکرار شد؛ سناریویی که قربانیان اصلی آن هم مردمی هستند که ساعت‌ها در ترافیک می‌مانند و تعطیلاتشان به هدر می‌رود و هم مردمی که در مقصد، دچار ازدحام و آسیب می‌شوند و اینها همه هزینه‌های متعددی به اقتصاد کشور وارد می‌آورد. هنوز آمار رسمی از تعداد سفرهای انجام شده در تعطیلات عیدفطر منتشر نشده است، اما مشاهدات عینی نشان از حجم بالای سفر در این ایام دارد. بنا بر مشاهده عینی خبرنگار «دنیای اقتصاد»، این حجم بالای سفر در ترافیک محورهای مواصلاتی به شهرهای شمالی کشور از عصر دوشنبه یعنی دو روز پیش از آغاز رسمی تعطیلات قابل اندازه‌گیری بود.
گروه گردشگری، پرستو فخاریان: تعطیلات عید فطر درحالی به پایان رسید که سناریوی سونامی سفرهای داخلی در جاده‌های کشور تکرار شد؛ سناریویی که قربانیان اصلی آن هم مردمی هستند که ساعت‌ها در ترافیک می‌مانند و تعطیلاتشان به هدر می‌رود و هم مردمی که در مقصد، دچار ازدحام و آسیب می‌شوند و اینها همه هزینه‌های متعددی به اقتصاد کشور وارد می‌آورد. هنوز آمار رسمی از تعداد سفرهای انجام شده در تعطیلات عیدفطر منتشر نشده است، اما مشاهدات عینی نشان از حجم بالای سفر در این ایام دارد. بنا بر مشاهده عینی خبرنگار «دنیای اقتصاد»، این حجم بالای سفر در ترافیک محورهای مواصلاتی به شهرهای شمالی کشور از عصر دوشنبه یعنی دو روز پیش از آغاز رسمی تعطیلات قابل اندازه‌گیری بود. در روز آغازین تعطیلات فرمانده پلیس راه کشور از یک طرفه شدن دو محور هراز و چالوس به شمال خبر داد. این مساله ادامه پیدا کرد تا جایی که در فضای مجازی تصاویری با عنوان اعتراض مردم آمل نسبت به بستن جاده هراز منتشر شد؛ خبری که البته بعدا رئیس اداره راه و شهرسازی آمل آن را تکذیب کرد و گفت: «مردم مازندران همیشه مهمان‌نواز بودند و هستند و تمام نیروهای راهداری در محور هراز نیز در آماده باش کامل به سر می‌برند.»
در همین حال معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران با اشاره به ورود تعداد زیادی مسافر در تعطیلات عید فطر به این استان، از ثبت ۳ میلیون و ۱۰۰ هزار و ۵۲۰ نفر-شب اقامت در این استان خبر داد. به گزارش «ایرنا» این آمار مربوط به اقامت مسافران از ۱۵ تا پایان ۱۷ تیر است. به گفته مهران حسنی بیشترین ثبت اقامت مسافران در تعطیلات عید فطر امسال مربوط به روز پنج‌شنبه بوده که یک میلیون و ۱۶۲ هزار و ۵۲۰ نفر شب ثبت شده است؛ این در شرایطی رخ می‌دهد که ظرفیت فضاهای اقامتی این استان تنها ۷۰۰هزار نفر در روز است. وی همچنین در گفت‌وگویی دیگر پیش‌بینی کرده بود تعداد مسافران تا پایان تعطیلات عید فطر حتی به بیش از این تعداد در تعطیلات نوروزی برسد. این در حالی است که مازندران ۲۰ درصد از حجم ۶۴ میلیون نفر-شب اقامت مسافران نوروزی کشور در سال جاری را از آن خود کرده بود. در پایان ایام تعطیلات نیز وضعیت ترافیکی همان بود که در مسیر رفت رخ داد؛ مسیرها یک طرفه شدند و آنها که صبح از شهرهای شمالی حرکت کرده بودند، بعضا تا پاسی از شب در جاده‌های پر ترافیک ماندند. همین امر خستگی را به‌جای آرامش حاصل از سفر و فراغت عاید آنها کرد.در این بین مسوولان تنها، از مردم خواستند زمان بازگشت خود را به روزهای شنبه و یکشنبه موکول کنند.
5مقطع هجوم گردشگران به جاده‌ها
اما جاده‌های هراز، چالوس و تهران- کرج اولین‌بارشان نیست که شاهد این ازدحام هستند و مردم نیز اولین بارشان نیست که تعطیلاتشان را در مخمصه جاده‌های پر ترافیک می‌گذرانند. چنین اتفاقی تقریبا در ۵مقطع از سال رخ می‌دهد؛ عید نوروز، تعطیلات ۱۴و۱۵خرداد، تعطیلات عید فطر، روزهای آخر شهریورماه و تعطیلات ۲۲بهمن. بی‌شک بیان مسائلی نظیر اینکه «مردم باید زمان سفر خود را مدیریت کنند» تنها پاک کردن صورت مساله است؛ آن هم در شرایطی که مشاهده می‌کنیم مردم برای بهره‌گیری از حداقل تعطیلات و فرصت‌هایی که دارند، عطش بسیاری دارند و این فرصت‌های کم برای سفر را نیز یادآور می‌شود. در همین حال، به باور کارشناسان و فعالان گردشگری این حجم از ازدحام سفرهای داخلی با ساماندهی تعطیلات و تعریف تعطیلات آخر هفته می‌تواند در تمام ایام سال توزیع شود. با این‌همه حالا گرفتاری‌های تعطیلات به صورت کنونی چه برای کشور، چه برای گردشگران و چه برای مردم محلی بیشتر از فایده‌های آن برآورد می‌شود.
آسیب به جوامع محلی
بخشی از این هزینهها متوجه مردم محلی در جوامع میزبان می‌شود؛ مردمی که در چنین تعطیلاتی زندگی‌شان با ازدحام گردشگران احاطه می‌شود و حتی فرصت تفریح و استفاده از این تعطیلات از آنها گرفته می‌شود. هجوم گردشگران در موقعیت‌های مشابه این، به مقاصدی نظیر شهرهای شمالی جدای آنکه موجب ترافیک در این شهرها می‌شود، بعضا آنها را به لحاظ تهیه مایحتاج روزانه خود نیز دچار مشکل و مجبورشان می‌کند که با هزینه‌های بیشتری این مایحتاج را تهیه کنند. به این ترتیب مردم محلی، چه در شهرها و چه در روستاهای مقصد گردشگران، به نوعی مجبور خواهند شد تعطیلات خود را در خانه بگذرانند تا از ازدحام فاصله بگیرند. همه اینها در حالی است که به باور کارشناسان، یکی از اصلی‌ترین اهداف گردشگری رساندن سود اقتصادی به جوامع میزبان است؛ امری که به این ترتیب نقض می‌شود. اما اگر توزیع سفر در تمام ایام سال صورت گیرد، درآمدی پایدار و همیشگی را برای مردم مقاصد گردشگری به ارمغان می‌آورد.
آسیب به گردشگران
ضلع دیگر مثلث آسیب‌های چنین تعطیلاتی، گردشگران هستند؛ گردشگرانی که از مدت‌ها قبل برای بهره‌گیری از تعطیلات خود برنامه‌ریزی می‌کنند، اما در نهایت، تعطیلاتشان در ترافیک می‌گذرد. این موضوع در واقع نقض یکی دیگر از اهداف سفر و گردشگری نیز هست؛ هدفی که از آن به عنوان رسیدن به آرامش و فراغت یاد می‌شود. براین اساس، انتظار می‌رود گردشگران پس از سفر با انرژی مضاعفی به‌کار خود بازگردند، اما گیرافتادن در ترافیک‌های سنگین خستگی را برای آنها به دنبال دارد. از سوی دیگر، هزینه‌های بالا برای خرید مایحتاج یا اقامت نیز آسیب دیگری است که در چنین شرایطی متوجه گردشگران می‌شوند. علاوه‌بر آنکه به‌طور معمول در ایام اوج سفر، هزینه خدمات گردشگری افزایش پیدا می‌کند، در برخی موارد این بالا رفتن هزینهها بیش از معمول و سودجویانه است. چنین اتفاقی برای تورهای گردشگری نیز رخ می‌دهد. در تعطیلاتی مشابه تعطیلات عید فطر، از آنجا که همه خدمات گردشگری در مقاصد سفر گران‌تر می‌شود، تورها نیز با در نظر گرفتن این هزینهها، مجبور می‌شود قیمت‌های خود را بالا ببرند؛ البته در مواردی نیز چنانچه اشاره شد این افزایش قیمت‌ها از سوی تورها نیز سودجویانه است. این بالا رفتن هزینهها در این تعطیلات نیز خود را نشان داد؛ مثلا یک سفر۲ شبه هوایی به شیراز که شامل خدماتی نظیر صبحانه، ورودیه موزه‌ها و هتل ۴ یا ۵ ستاره می‌شد، یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان قیمت گذاشته شد.
آسیب به اقتصاد کشور
این مثلث به باور کارشناسان با آسیب‌هایی که به کشور تحمیل می‌شود، کامل خواهد شد. از بین رفتن و تخریب جاذبه‌های تاریخی و طبیعی بر اثر هجوم گردشگران بدون توجه به ظرفیت‌های این سایت‌ها، هدررفت سوخت و انرژی، حوادث رانندگی و تلفات جاده‌ای و... تنها گوشه‌ای از هزینه‌هایی که است که سفرهای پرشمار در تعطیلات تجمیع شده به کشور تحمیل می‌کند. به گزارش «ایسنا» آن گونه که پزشکی قانونی اعلام کرده، طی تعطیلات عید فطر سال گذشته، یعنی از ۲۵ تا ۲۹ تیرماه سال ۹۴، ۲۹۷ نفر در حوادث رانندگی فوت کردند؛ یعنی در پنج روز به‌طور متوسط روزانه ۵۰ نفر در حوادث ترافیکی کشور کشته شده‌اند. مقایسه این آمار نشان می‌دهد تعداد کشته‌شدگان حوادث رانندگی در تعطیلات عید فطرسال گذشته با نرخ متوسط روزانه ۵۰ نفر مورد فوتی، از میانگین شمار کشته‌شدگان حوادث رانندگی در کل سال ۹۴ با نرخ روزانه ۴۵ مورد فوتی نیز بالاتر است. در همین حال، به گفته رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا هر سال به‌طور میانگین یک میلیون وسیله نقلیه به چرخه حمل و نقل اضافه می‌شود و علاوه‌بر این، با دریافت یک میلیون گواهینامه توسط متقاضیان به صورت سالانه، افزایش ترافیک در سطح جاده‌ها را داریم. سردار تقی مهری یادآور می‌شود که با این‌همه، شرایط و ظرفیت جاده‌ها با این حجم تقاضا برابر نیست و نیازمند اتخاذ تدابیر کارآمدی در این حوزه هستیم. پیش از این نیز مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی پیش‌بینی کرده بود مصرف سوخت در این تعطیلات ۳۰درصد افزایش یابد و به ۹۵ میلیون لیتر برسد. گردشگری داخلی تنها یکی از حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی است که عدم ساماندهی و توزیع نشدن تعطیلات در طول سال به آن ضربه می‌زند؛ آن هم درحالی‌که این موضوع امری تجربه شده در بسیاری از کشورهای دنیا از جمله ۵۰اقتصاد بزرگ جهان و ۳۰کشور اسلامی دیگر به جز ایران است. به نظر می‌رسد نگاهی به این تجارب می‌تواند قفل این مشکل را در ایران نیز بشکند و از تکرار چنین سونامی‌هایی در سفرهای داخلی جلوگیری کند.
ارسال نظر