گروه گردشگری: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در اطلاعیه‌ای از دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری کشور خواسته است تا اطلاع ثانوی و تا زمان برقراری مجدد امنیت و آرامش در ترکیه، از هرگونه ثبت‌نام و اعزام گردشگر به مقاصد گردشگری این کشور اکیدا خودداری کنند. به گزارش «میراث‌آریا» در بخشی از این اطلاعیه آمده است: «به‌دنبال حوادث و ناامنی‌های اخیر در ترکیه و حادث شدن شرایط فوق‌العاده و بیانیه‌های نمایندگی‌های سیاسی و کنسولی کشورمان در این مقصد گردشگری، سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری ضمن رایزنی‌ با وزارت امور خارجه و سازمان هواپیمایی کشوری درحال برنامه‌ریزی برای بازگشت امن و تدریجی گردشگران ایرانی است که به‌دلیل ناآرامی‌های جمعه شب نتوانسته‌اند در زمان مقرر، ترکیه را ترک کنند.» در این اطلاعیه تاکید شده است که دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری مرتبط باید تمام تلاش و مساعی خود را در جهت تمهید شرایط اضطرار برای این قبیل گردشگران در خاک ترکیه مصروف داشته و همکاری و مساعدت لازم را با نمایندگی‌های ایران در این کشور برای حفظ سلامت و خروج تدریجی آنان به‌عمل آورند.

10هزار ایرانی سرگردان در ترکیه

اما این اطلاعیه در شرایطی اعلام می‌شود که به گفته برخی مسوولان، در حال حاضر قریب به ۱۰هزار گردشگر ایرانی در ترکیه هستند؛ گردشگرانی که معلوم نیست چه زمانی می‌توانند به ایران بازگردند. کودتای جمعه شب ترکیه که به لغو همه پروازهای ایران به ترکیه و بالعکس منجر شد، حالا مسافران را به ماندن اجباری در این کشور واداشته است. به گزارش خبرگزاری مهر، گردشگران ایرانی مشمول پرداخت جریمه بابت لغو کردن سفرشان نمی‌شوند و مسافرانی که در ترکیه هستند نیز باید منتظر بمانند که آیا دفاتر خدمات مسافرتی هماهنگ‌کننده تور می‌پذیرند هزینه اقامت اضافه آنها پرداخت شود یا خیر.

مدیر کل دفتر نظارت و ارزیابی گردشگری درباره شرایط گردشگران ایرانی تصریح کرده است: «در قراردادهای گردشگران آمده است ارائه خدمات گردشگری در تورهای خارجی که به شرایط بحرانی برخورد می‌کند، چگونه باشد. این شرایط در قراردادهای مربوطه امضا شده و هزینه‌های آن نیز مشخص است. بنابراین ایرانیانی که قصد سفر به ترکیه را داشتند، اما به‌دلیل بحران به وجود آمده سفر آنها لغو شده است، مشمول جریمه نمی‌شوند، اما گردشگرانی که در ترکیه حضور دارند و سفر آنها به پایان رسیده، اکنون که نه آژانسی طرف حساب است و نه ارائه‌کننده خدمات، تامین بخشی از این هزینه برعهده مسافر خواهد بود.» ولی تیموری افزوده است: «ممکن است مسافران برنامه‌شان این بوده باشد که تا دیروز باید به ایران برمی‌گشتند و پول آنها در این سفر تمام شده باشد و اکنون با توجه به شرایط به وجود آمده مجبور به اقامت بیشتر در ترکیه باشند. در این زمان دفاتر خدمات مسافرتی با توجه به توافقاتی که با طرف خارجی کرده‌اند می‌توانند مساعدت و مشکل آنها را برطرف کنند و به تدریج گردشگران را به ایران برگردانند.

معاون گردشگری استان تهران نیز در این باره گفته است: «اقامت اجباری مسافران ایرانی در ترکیه با تعاملی که بین دفاتر خدمات مسافرتی و مسافر وجود دارد، تامین می‌شود؛ چون بحران ترکیه یک اتفاق ناگهانی بوده است. این اتفاق می‌توانست در اثر عوامل طبیعی باشد.» به گفته علی رفیعی، در این مواقع از لحاظ عرف بین‌الملل بین کشورها توافقاتی انجام می‌شود. در این باره نیز ترکیه تلاش می‌کند اقامت اتباع خارجی را از لحاظ امنیت تامین کند و یا تسهیلات ارزان‌قیمت در اختیار آنها قرار دهد.

انصراف مشمول جریمه نمی‌شود

اما به گزارش «ایسنا» به‌دلیل اینکه شرایط حاضر برای مسافران و تورهای ایرانی «فورس‌ماژور یا فوق‌العاده» محسوب می‌شود، آنها می‌توانند بدون پرداخت جریمه، از سفر به این کشور انصراف دهند. همچنین طبق ماده ۳۲ قرارداد «ارائه خدمات مسافرتی و گردشگری در تورهای خروجی» که به این شرایط بحرانی می‌پردازد، کارگزار متعهد است برنامه سفر و گشتِ مورد توافق را به‌طور کامل و دقیق انجام دهد. در صورت وقوع حوادث و پیشامدهای غیرمنتظره از قبیل جنگ، شورش، اعتصاب و مشکلاتی که از کنترل کارگزار خارج بوده و سبب ابطال یا تغییر برنامه گشت شود، مسوولیتی متوجه کارگزار نخواهد بود، اما کارگزار موظف است وجوه دریافتی را به گردشگر مسترد کند. طبق این قانون، گردشگرانی که سفرشان از امروز به خاطر شرایط بحرانی در ترکیه به حالت تعلیق درآمده، می‌توانند بدون پرداخت جریمه از این سفر انصراف دهند.

در تبصره‌ این ماده قانونی نیز آمده است: «چنانچه پیشامدهای غیرمنتظره پس از ورود به کشور مقصد روی دهد، کارگزار موظف است با ارائه مستندات نسبت به کسر هزینه‌های انجام شده از مبلغ دریافتی اقدام و مابقی را به گردشگر مسترد کند.» از آنجا که قوانین موجود در شرایط فورس‌ماژور تعهدی را در قبال مسافر متوجه آژانس نمی‌کند، بنابراین آن دسته از مسافرانی که در آستانه بازگشت به کشور بوده‌اند و با تعلیق پرواز مواجه شده‌اند، برای روزهای اضافی که در ترکیه می‌مانند، باید خودشان هزینه اقامت را پرداخت کنند، اما برای اطلاع از برنامه‌ پروازی خود باید با ایرلاین مربوطه در تماس باشند تا از پروازهای جایگزین استفاده کنند.

علاوه‌بر این، در ماده ۳۳ قرارداد تیپ سفرهای خارجی آمده است: «کارگزار متعهد است در صورت بروز هرگونه اتفاقی برای گردشگر یا گردشگران در کشور مقصد، نمایندگی جمهوری اسلامی ایران را در آن کشور از موضوع مطلع کنند.»

پیش از این وزارت امور خارجه کشورمان نیز در بیانیه‌ای از ایرانیانی که اکنون در ترکیه هستند، خواسته بود در صورت هر گونه مشکلی با سفارت ایران در آنکارا تماس داشته باشند. همچنین هموطنان مقیم ترکیه و مسافران این کشور تا اطلاع ثانوی از ترک محل اقامت و حضور در هرگونه تجمع خودداری کرده و به هشدارهای مقامات ذی‌ربط امنیتی جمهوری ترکیه توجه کنند.