سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و وزارت‌کشور تفاهم‌نامه پنج ساله‌ای را برای ارتقای شاخص‌های سه حوزه میراث‌‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در شهرها و روستاها امضا کردند. به گزارش «دنیای اقتصاد»، استفاده از منابع و ظرفیت‌های موجود دو دستگاه برای تحقق اهداف مورد نظر در این تفاهم‌نامه، ایجاد زیرساخت‌های لازم برای توسعه گردشگری روستایی با رویکرد حفظ سیما و منظر روستاها متناسب با معماری بومی‌و ایرانی-‌اسلامی، ایجاد زمینه‌های توسعه گردشگری دریایی و مدیریت طرح‌های سالم‌سازی دریا در مناطق ساحلی شمال و جنوب کشور با رعایت مقررات و هماهنگی سازمان توسعه عمران دریا و سواحل کشور و دفاتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری‌ها از دیگر اهدافی است که در این تفاهم‌نامه بر آنها تاکید شده است. همچنین ایجاد بستر مناسب برای توسعه و استفاده از ظرفیت‌های بخش‌های تعاونی، خصوصی و سازمان‌های مردم‌نهاد، کمک به ایجاد منابع درآمد پایدار برای شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور و فراهم ساختن تبادل فرهنگی و معرفی صنایع‌دستی و هنرهای سنتی و سنت‌های اصیل و بومی‌کشور به گردشگران داخلی و خارجی نیز بخشی از این تفاهم‌نامه را تشکیل می‌دهد.

برگزاری نشست‌های تخصصی، همایش‌های علمی، کارگاه‌های آموزشی، انجام طرح‌های پژوهشی و بازدید از تجارب موفق داخلی و خارجی برای شهرداران، دهیاران، کارشناسان و مدیران دست‌اندرکار در حوزه‌های گردشگری، میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی، تدوین شاخص‌ها و ضوابط انتخاب شهرهای نمونه و خلاق روستاهای هدف گردشگری و تهیه برنامه عملیاتی برای این شهرها و روستاها در طول اجرای تفاهم‌نامه از اقدامات مشترکی است که برای رسیدن به اهداف مدنظر در این تفاهم‌نامه بر آنها تاکید شده است. تکمیل، مدیریت و بهره‌برداری از اقامتگاه‌های نیمه‌تمام همچنین تاکید بر تکمیل، مدیریت و بهره‌برداری از اقامتگاه‌های نیمه‌تمام در شهرها و روستاهای کشور، ارائه پیشنهادهای مشترک برای تهیه طرح‌های توسعه شهری به‌ویژه طرح‌های تفصیلی شهرها و طرح‌های هدایت‌کننده روستاهای گردشگری و تاریخی و حفاظت و احیای بافت‌های ارزشمند تاریخی-‌فرهنگی و صنایع‌دستی از موارد ذکرشده در این تفاهم‌نامه هستند.

در این تفاهم‌نامه علاوه‌بر هماهنگی در برگزاری جشنواره‌های بومی ‌و محلی در روستاها و شهرهای برخوردار از ظرفیت گردشگری و تقویت کارگاه‌های صنایع‌دستی و حمایت از تولید و برگزاری نمایشگاه و بازارچه‌های صنایع‌دستی در شهرها و روستاها، مقرر شد در طول برنامه ششم میان سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و وزارت کشور همکاری مشترک برای تعیین ۵۰۰ پروژه منتخب گردشگری در شهرهایی با جمعیت کمتر از ۱۰۰ هزار نفر و برنامه‌ریزی برای تامین زیرساخت‌های موردنیاز گردشگری و اعطای تسهیلات لازم به ۵۰۰ روستای منتخب گردشگری و صنایع‌دستی به‌عمل آید. برای انجام این همکاری دو طرف، در سال اول اجرای این تفاهم‌نامه، به تامین کمک‌های مالی و فنی یا تسهیلات برای هر پروژه منتخب اقدام می‌کنند و در سال‌های بعد نیز براساس قانون بودجه سالانه عمل خواهد شد.

برای رسیدن به اهداف موردنظر میان سازمان میراث‌‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و وزارت کشور، در این تفاهم‌نامه بر برگزاری جشنواره در راستای تعیین شهر و روستای نمونه و تجلیل از عملکرد برترین‌های مدیریت شهری و روستایی در زمینه ارائه خدمات نوین گردشگری، حفظ میراث‌فرهنگی و طبیعی و توسعه صنایع‌دستی و همچنین تسهیل در ایجاد تشکل‌های مردم‌نهاد در روستاها و شهرها و واگذاری اماکنِ دراختیار به سمن‌های فعال در حوزه میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری تاکید شده است. این تفاهم‌نامه پربار، همکاری در زمینه جذب سرمایه‌گذاران متقاضی ایجاد توسعه طرح‌های گردشگری، صنایع‌دستی، مشارکت در معرفی ظرفیت‌ها و جاذبه‌های گردشگری با استفاده از ظرفیت‌های دوطرف، همکاری و مشارکت در ایجاد خدمات و امکانات موردنیاز در شهرهای نمونه گردشگری و شهرهای منتخب توسعه فعالیت‌های گردشگری در طول برنامه ششم و برنامه‌ریزی و هدایت و ایجاد هماهنگی‌های لازم درخصوص ارائه نکردن صنایع‌دستی خارجی در اماکن فرهنگی و تاریخی برای حمایت از تولید و فروش محصولات صنایع‌دستی داخلی را نیز مدنظر قرار داده است.

بر این اساس، سازمان میراث‌ فرهنگی برای دستیابی هر چه بهتر به اهداف و برنامه‌های این تفاهم‌نامه، واگذاری مدیریت و بهره‌برداری اماکن تفریحی و گردشگری را که در اختیار این سازمان و در محدوده و حریم شهرها و روستاهاست، به شهرداری‌ها و دهیاری‌ها در حدود قوانین و مقررات، در دستور کار قرار می‌دهد. در سال اجرای این تفاهم‌نامه حداقل ۱۰۰ کمپ گردشگری، به ‌شرط اینکه از سوی شهرداری‌ها و دهیاری‌ها تکمیل و آماده‌سازی شود، به آنها واگذار خواهد شد. به ‌علاوه، مقرر شد سازمان میراث‌فرهنگی با هماهنگی شرکت توسعه ایرانگردی به واگذاری مدیریت و بهره‌برداری از مجتمع‌های خدماتی-‌بهداشتی به‌ شهرداری‌ها و دهیاری‌ها اقدام کند. این سازمان همچنین در زمینه بهره‌برداری از بناهای تاریخی در شهرها و روستاها و با همکاری صندوق احیا، مشارکت و بسترهای لازم را فراهم می‌کند. ابلاغ محدوده‌ها، ضوابط و معیارهای حفظ و احیای مناطق تاریخی ارزشمند به تناوب و اولویت و حداکثر تا پایان دوره اجرای تفاهم‌نامه، علاوه‌بر برنامه‌ریزی در راستای تامین اعتبار لازم برای روستاهای هدف‌ و به‌منظور توسعه گردشگری و تسهیل در مشارکت شهرداری‌ها و دهیاری‌ها و تعاونی‌های روستایی و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی، در اجرای طرح‌های گردشگری نیز در دستور کار این تفاهم‌نامه قرار گرفته است.

وزارت کشور و سازمان میراث فرهنگی در این تفاهم‌نامه مقرر کرده‌اند که وزارت کشور اقداماتی نظیر هدایت شهرداری‌ها، دهیاری‌ها و واحدهای ذیربط را به‌منظور تسهیل در صدور پروانه ساخت و احداث مجموعه‌های گردشگری و بازارچه‌های دائمی صنایع‌دستی در محدوده شهرها و روستاهای کشور مدنظر داشته باشد و همچنین با واحدهای ذیربط استانی برای تسهیل ایجاد تغییر کاربری اراضی مورد نیاز در کمیسیون‌های مربوط برابر مقررات همکاری کند. وزارت کشور همچنین متعهد به استفاده از صنایع‌دستی برای اهدا به برگزیدگان همایش‌ها و جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های برگزار شده در استان‌ها، شهرها و روستاهای کشور است. هدایت شهرداری‌ها و دهیاری‌ها به مشارکت در اجرا و مدیریت طرح‌های سالم‌سازی دریا در شهرها و روستاهای ساحلی و همچنین تاکید و اهتمام در به‌کارگیری نمادهای صنایع‌دستی و هنرهای سنتی در معماری، طراحی و مبلمان شهری و روستایی با حفظ اصالت‌های سنتی و بومی در شهرها و روستاها و استفاده از مصالح بومی و محلی از مفاد از تفاهم‌نامه است.

ترویج نام‌گذاری خیابان‌ها، میادین و معابر شهرها و روستاهای کشور با نام پیشه‌ها، رشته‌ها و نام‌آوران و هنرمندان صنایع‌دستی، هنرهای سنتی و مفاخر فرهنگی در مصوبه‌های اسلامی شهر و روستا، ایجاد زمینه‌های لازم برای حمایت و مشارکت شهرداری‌ها و دهیاری‌ها در حفظ و احیای بافت‌های تاریخی و اتخاذ تدابیر لازم برای نظارت بر شهرداری‌ها و دهیاری‌ها در مراقبت، صیانت و حفاظت از آثار فرهنگی، تاریخی و طبیعی و همچنین اجرای قوانین و مقررات مربوط به حوزه‌های گردشگری، میراث‌فرهنگی و صنایع‌دستی با همکاری سازمان میراث‌فرهنگی از دیگر اقداماتی است که وزارت کشور بر اساس این تفاهم‌نامه انجام خواهد داد. از سوی دیگر، دریافت عوارض ناشی از تغییر کاربری و فروش تراکم به‌صورت اقساط پنج تا ۱۰ ‌ساله از شروع بهره‌برداری از سرمایه‌گذار توسط شهرداری‌ها، حمایت و هدایت از شهرداری‌ها و دهیاری‌ها در زمینه احداث بازارچه‌های تولید، عرضه، فروش و نمایشگاه صنایع‌دستی و جشنواره‌های بومی ‌و محلی کشور با مشارکت سازمان‌های مردم‌نهاد مرتبط از دیگر مواردی است که به‌عنوان اقدامات وزارت کشور مشخص شده است. هدایت، حمایت و نظارت بر سازمان‌های عمران و بازآفرینی شهری وابسته به شهرداری‌ها با سازمان میراث فرهنگی در زمینه حفظ و احیای بافت‌های تاریخی و فرهنگی، کمک و مشارکت در ایجاد و تبدیل بناهای تاریخی و در اختیار سازمان از جمله کاروان‌سرا یا زمین‌های در اختیار شهرداری برای کاربری‌های خدمات گردشگری، بازارچه صنایع‌دستی، موزه‌های تخصصی با مشارکت مردم و دستگاه‌های اجرایی مطابق مقررات نیز از دیگر اقداماتی است که وزارت کشور براساس این تفاهم‌نامه ملزم به اجرای آن است.