مانع اساسی در مقابل تورآوران

محسن حاجی سعید
عضو هیات‌مدیره کانون سراسری انجمن‌های راهنمایان گردشگری کشور

روند رو به رشد گردشگران پس از تغییرات سیاست خارجی کشور در قبال جامعه جهانی، در سال 95 هم ادامه داشت. تغییر رویکرد رسانه‌ها و تبلیغات مثبت در مورد جاذبه‌های گردشگری کشورمان، تقاضا برای سفر به ایران را به صورت قابل توجهی افزایش داده و در همین حال نیاز به زیرساخت‌های گردشگری و به‌ویژه واحدهای اقامتی هم بیشتر شده است.

با این‌همه، آنچه در سال‌جاری همچون دو سال پیش، به‌عنوان یک مانع اساسی، تورآوران را برای پذیرش تعداد بیشتر گردشگر محدود می‌کند، همین پایین بودن ظرفیت اقامتی کشور و عدم رشد آن متناسب با افزایش ورود گردشگران خارجی است؛ عاملی که به‌دلیل تجمیع تقاضای ورودی در دو فصل بهار و پاییز، بیشتر به چشم می‌خورد. در واقع، به‌دلیل اینکه بیشتر گردشگران ورودی به کشور را گردشگران فرهنگی تشکیل می‌دهند و به‌رغم چهار فصل بودن ایران، دو فصل بهار و پاییز زمان بهینه بازدید از مسیرهای فرهنگی کشور است، کمبود اقامتگاه‌ها از جمله هتل‌های 4 و 5 ستاره در شهرهایی همچون اصفهان، مشکل‌ساز شده است. شیب مثبت ورود گردشگران خارجی البته در سال 95 از دو سال گذشته کمتر بود که تغییرات ایجادشده در حوزه سیاسی آمریکا و تسری اثرات آن به دیگر کشورها می‌تواند از جمله آنها باشد؛ مشکلی که البته با انجام تبلیغات بیشتر و بازاریابی صحیح قابل جبران است.

از سوی دیگر، تبلیغات و بازاریابی، به عنوان یکی از مهم‌ترین ارکان توسعه گردشگری در کشورهای موفق در این حوزه، همچنان سهم ناچیز و بسیار اندکی را از بودجه گردشگری کشور به خود اختصاص می‌دهد. این در حالی است که بودجه کشورهای گردشگرپذیر مطرح در دنیا حتی بسیار بیشتر از تمام سهم سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران از بودجه مصوب سالانه است. علاوه‌بر این، کشور هنوز فاقد یک برنامه جامع برای توسعه گردشگری است؛ درحالی‌که قرار بود این برنامه تا پایان امسال مدون شود. در چنین شرایطی، بدیهی است که با خلأهای بسیاری در حوزه توسعه گردشگری مواجه شویم و همین فقدان برنامه و راهکار، سرعت توسعه را از این صنعت گرفته و دستاوردهایی را که از محل گردشگری در سال 95 می‌توانست حاصل شود، تحت‌الشعاع قرار داده است. با همه این احوالات، اتفاقات مثبتی نیز در عرصه گردشگری کشور به وقوع پیوست که برگزاری کنوانسیون جهانی راهنمایان گردشگری به میزبانی ایران با تمام بازخوردهای مثبت آن در سطح دنیا، یکی از آنها است؛ رویدادی که به بهترین شکل ممکن، راوی ارتباط خوب سازمان میراث فرهنگی با بخش خصوصی کشور در سال 95 بود.