تعطیلات اخیر بهمن ماه در حالی گذشت که بسیاری از گردشگران و مسافران مقصد سفر خود را شهرهای جنوبی انتخاب کرده بودند؛ مقصدهایی که با وجود جاذبه‌های بکر گردشگری، گردشگران از خدمات سفر آنها رضایت کافی نداشتند. نبود مراکز اقامتی مناسب و کافی، نبود مراکز رفاهی و تفریحی کافی، ضعف و نبود سرویس‌های بهداشتی مناسب، کمبود رستوران‌‌ها و... از جمله ضعف‌هایی بود که مسافران تعطیلات بهمن‌ ماه از آن گلایه داشتند. این شرایط در حالی است که همچنان سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به دنبال اجرایی کردن طرح تعطیلات زمستانی است تا مردم در این تعطیلات استان‌های جنوبی را به‌عنوان مقصد گردشگری و سفر خود انتخاب کنند. بسیاری از کارشناسان، تعطیلاتی که گذشت را مانوری برای تعطیلات زمستانی تلقی کردند؛ مانوری که البته به گواه گردشگران، در بخش زیرساخت‌ها با شکست همراه بود. شواهد و بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد زیرساخت‌های لازم برای جذب گردشگر در مقاصد جنوبی کشور هنوز کافی نیست و از این حیث، این مقاصد با چالش‌های عمده‌ای روبه‌رو هستند؛ موضوعی که البته مورد تایید معاون گردشگری کشور هم هست. ولی تیموری معتقد است جنوب کشور هنوز برای زمان‌های پرتراکم سفر آماده نیست و تاکید دارد که تعطیلات آخر هفته گام موثرتری در این زمینه خواهد بود؛ چراکه تعطیلات آخر هفته به خودی خود به توزیع سفر در زمان و مکان کمک خواهد کرد و در نهایت نیز به ایجاد و توسعه تدریجی زیرساخت‌ها خواهد انجامید و به مرور شرایطی را فراهم خواهد کرد تا در ایام پیک سفر، زیرساخت‌ها برای پذیرش تعداد زیاد گردشگر آماده باشد.  از سوی دیگر، کارشناسان گردشگری بر این باورند آنچه باعث خواهد شد سفر هم در زمان و هم در مکان به خوبی توزیع شود، تعطیلات آخر هفته است. به باور آنها توزیع سفر در ۵۲ هفته ریسک سرمایه‌گذاری را برای سرمایه‌گذار کمتر خواهد کرد. به گفته آنها سرمایه‌گذار تنها برای یک یا دو هفته پیک سفر، سرمایه‌گذاری نمی‌کند و توزیع تعطیلات می‌تواند به سرمایه‌گذاری بیشتر در زیرساخت‌های سفر منجر شود.

اما معاون گردشگری کشور ایجاد فرصت در فصل‌های مختلف سال برای جذب گردشگر در نقاط مختلف کشور را از هدف‌های اصلی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری می‌داند؛ اتفاقی که البته هنوز به سرانجام نرسیده، چراکه هنوز به یک برنامه جامع و کلی در این زمینه دست نیافته‌اند و حتی تعطیلات زمستانی که بارها رئیس سازمان بر آن تاکید داشته به مرحله اجرایی شدن نرسید تا نشان دهد آیا چنین طرحی می‌تواند موفقیت‌آمیز باشد یا خیر.  در هر صورت، تعطیلات بهمن‌ماه نشان داد که اجرایی شدن چنین طرحی باتوجه به ضعف زیرساخت‌ها نمی‌تواند موفقیت‌آمیز باشد. ولی تیموری در این زمینه به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: «توزیع سفر در مکان‌ها و زمان‌های مختلف می‌تواند خود به خود کاری کند تا زیرساخت‌ها در این زمینه فراهم شود. در هر صورت ما هم می‌دانیم که با یک تعطیلات مقطعی نمی‌توان به نتیجه مطلوب دست پیدا کرد.» او به این نکته اشاره می‌کند که بهبود توزیع سفر در طول سال نیاز به برنامه‌ریزی‌های بلندمدت و میان‌مدت دارد تا زیرساخت‌ها به درستی مهیا شود. گران بودن هزینه‌های اقامت در زمان‌های اوج سفر معضل دیگری است که گردشگران هر سال با آن دست و پنجه نرم می‌کنند و تعطیلات اخیر بهمن ماه نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ اتفاقی که تیموری دلیل آن را ایام اوج سفر می‌داند و معتقد است اگر این توزیع سفر به درستی صورت گیرد، آن وقت اقامتگاه‌ها نیز به رقابت وادار می‌شوند و قیمت‌ها تعدیل خواهد شد.

معاون گردشگری درباره تعطیلات آخر هفته نیز می‌گوید: «ایجاد تعطیلات آخر هفته تنها در اختیار سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نیست. بلکه باید در این زمینه بسیاری از سازمان‌ها و ارگان‌ها به توافق‌های لازم دست پیدا کنند. از یک طرف وجود تعطیلات دیگر و جزئیات طرح تعطیلات آخر هفته همچنان جای بحث دارد و به همین دلیل هنوز این موضوع به نتیجه نرسیده است. در صورت اجرایی شدن تعطیلات آخر هفته ما هم بر این باور هستیم که می‌تواند هم در توزیع سفر و هم در بهبود گردشگری کشور تاثیرگذار باشد.»  عضو کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی ایران هم عقیده دارد باتوجه به کمبود تجهیزات، طبیعی است در ایام اوج سفر، نارضایتی گردشگر افزایش پیدا کند. علی‌اصغر ظریف‌کار در این باره به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: «وقتی تجهیزات و زیرساخت‌های گردشگری در زمان اوج سفر گردشگر افزایش پیدا نکند، خدمات هم در این زمان به خوبی ارائه نخواهد شد.»

به گفته رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی شیراز، فکر اقتصادی نمی‌تواند احساسی صورت گیرد. سرمایه‌گذار به میزان ریسک خود در صورت سرمایه‌گذاری نگاه می‌کند. یک سرمایه‌گذار برای یک یا دو هفته سرمایه خود را در هیچ حوزه‌ای وارد نمی‌کند. در صورتی که اگر به تعطیلات آخر هفته توجه بیشتری شود آن وقت است که سرمایه‌گذار می‌داند در طول سال ۵۲ هفته وجود دارد که در آن مردم به سفر خواهند پرداخت و همین موضوع میزان ریسک سرمایه‌گذاری او را کاهش خواهد داد.  تعطیلاتی که گذشت خود مانوری بود برای تعطیلات زمستانی که در این چند وقت سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری بر آن تاکید کرده است. اشغال صددر‌صدی هتل‌ها و اقامتگاه‌های گوناگون و نبود زیرساخت‌های لازم در این تعطیلات برای این میزان گردشگر که عازم جنوب کشور شدند خود نمونه خوبی است برای آنکه نشان دهد از یک طرف جنوب کشور زیرساخت‌های کافی برای پذیرا بودن این اندازه از گردشگر را ندارد و از سوی دیگر حکایت این تعطیلات زمستانی هم مانند تعطیلات نوروزی خواهد شد که در یک بازه زمانی، شاهد سیل گردشگر خواهیم بود و در دیگر ایام سال خبری از گردشگر نخواهد بود و تاسیسات گردشگری با رکود مواجه می‌شوند. چنین شرایطی به هیچ سرمایه‌گذاری برای آوردن سرمایه‌اش در بخش گردشگری انگیزه نخواهد داد. این تعطیلات بار دیگر به تصمیم‌سازان یادآوری کرد که باید فکری به حال تعطیلات و ایام فراغت مردم کنند.

 

آزاده باقری