چهره ضدگردشگری «نقش‏‌جهان»

در حالی که جهان، برای جذب هرچه بیشتر گردشگر و رونق بازار توریسم سعی در برداشتن تمامی موانع ممکن دارد و در این راستا دولت‌ها بیشترین نقش را ایفا می‌کنند، به ویژه در بخش ایجاد امنیت گردشگران، اقدامات ویژه‌‌ای را درنظر می‌گیرند و هرگونه عامل آسیب‌زا را حذف می‌کنند؛ اما در ایران این امر شکل متفاوتی دارد و متولیان دولتی خود به عنوان یک مانع یا مزاحم برای گردشگران به‌‌شمار می‌‌روند.

پارک پردیسان یک نمونه بارز از مزاحمت‌‌ها برای ورزشکاران و گردشگرانی است که برای فراغت و ورزش در طول هفته به این پارک می‌‌روند. اما وجود یک ساختمان در وسط پارک و ورود بیش از حد خودروها در محل عبور افراد علاوه بر اینکه منجر به آسیب جدی به ورزشکاران شده، حتی مزاحمت‌‌ها را علنی کرده و مستقیم به سمت مردم در حال ورزش می‌‌روند. پردیسانی که در ابتدای امر برای هدفی فراتر از یک پارک معمولی در نظر گرفته شده بود و در برنامه‌های خود تبدیل شدن به اکوپارک را گنجانده است اما در حال حاضر تنها محلی برای ورزش و گذراندن اوقات فراغت است و شاید عمده دلیل آن، تنها بر عدم واگذاری این بخش یا همکاری با بخش خصوصی باشد. دولت خود به تنهایی مدیریت و مسوولیت این بخش را برعهده گرفته است. اما این تنها ایراد وارده بر این موضوع نیست بلکه تردد خودروها فضا را برای افراد ناامن کرده و حتی جانشان را به‌‌خطر می‌‌اندازد.

اما نکته قابل توجه در اینجاست که این موضوع تنها به پارک پردیسان محدود نمی‌شود و در نقش جهان که میراث ثبت شده جهانی در یونسکو است نیز این مشکل به شکل عمیق‌‌تری وجود دارد. در نقش جهان اصفهان علاوه بر وجود اداره دولتی در قسمتی از این میدان که منجر به ورود و خروج خودروها از وسط مسافران می‌شود و چهره نامناسبی با این ترددها در میدان شکل می‌گیرد، به محلی برای تجمع‌های غیرمتعارف تبدیل شده است. این موضوع حتی برای گردشگران بومی و داخلی نیز جالب نخواهد بود و می‌تواند بر عدم بازگشت مجدد به این میدان جهانی، تاثیرگذار باشد، حال این امر برای گردشگران خارجی شدت بیشتری خواهد داشت و می‌تواند منجر به تبلیغ منفی علیه سفر به ایران شود.

علاوه بر این، ورود موتورسواران و تبدیل شدن نقش جهان به پارکینگ موتورها، بیش از هر چیزی بر چهره این اثر فرهنگی چند صدساله تاثیر گذاشته است. حوضچه‌‌ای آبی رنگ که قرار است بر زیبایی محیط بیفزاید و دورتادور آن از گل‌‌های زیبا چیده شده باشد، اکنون محلی برای پارک موتورهای مردم بازارچه است و چهره نامناسبی را به نقش جهان بخشیده است. حتی بدتر از آن، اینکه گاهی این موتورسواران به خیال خود در پیست مسابقه موتورسواری قرار دارند و از لابه‌لای مسافران با سرعت ویراژ می‌دهند و حتی بارها منجر به آسیب‌‌ به گردشگرانی می‌شوند که تنها برای تماشای نقش جهان یا خرید از بازارچه آمده بودند.

در ظاهر امر شاید این مزاحمت‌‌ها در نقش جهان و پردیسان چندان مهم به‌‌نظر نرسد، اما ایجاد محیط امن برای گردشگران جزو نخستین پیش‌شرط‌‌های زیرساخت‌‌های صنعت گردشگری است که درصورت عدم توجه به این مورد مهم، علاوه بر احتمال وارد شدن آسیب به گردشگران، می‌تواند بر جذب بازدیدکنندگان در آینده تاثیر منفی بگذارد. از این رو، زمان آن رسیده که متولی گردشگری، نهادها و بخش‌های مرتبط به این بخش گردهم آیند و نه تنها این دو مقصد گردشگری بلکه تمامی مقاصد دیگری را که در معرض آسیب از دست دادن گردشگران به دلیل بی‌‌توجهی‌‌ها و مزاحمت‌‌های برخی دستگاه‌ها قرار دارند به محیطی ایمن برای بازدیدکنندگان تبدیل کنند. زیرا با توجه به بحرانی که بازار گردشگری با همه‌‌گیری کرونا با آن مواجه شده، هر عامل آسیب‌‌زای جانبی می‌تواند روند احیای این بخش را به تاخیر بیندازد یا حتی منجر به از بین رفتن یک بخش مهم از گردشگران به‌‌صورت دائمی شود. بنابراین، نحوه مدیریت و نوع تصمیمات بر آینده گردشگری ایران که اکنون در مرز نابودی قرار دارد، نقشی حیاتی دارد و این تصمیمات تنها در گرو همکاری، هماهنگی و مشارکت کامل دولت با بخش خصوصی است.