از کارگروه لغو ویزا تا ایده‌های سرمایه‌گذاری
گروه گردشگری- عاطفه نبوی: بالاخره بعد از گذشت نزدیک به یک ماه از معرفی معاون جدید گردشگری سازمان میراث فرهنگی، مرتضی رحمانی موحد، صبح دیروز میزبان اصحاب رسانه بود و در جلسه‌ای که در ساختمان معاونت گردشگری برگزار شد، به تشریح برنامه‌های خود پرداخت. وی همچنین در انتهای جلسه به بعضی از سوالات و ابهامات خبرنگاران پاسخ داد.
رحمانی موحد ضمن تشکر از مدیران و معاونین قبلی این حوزه، به چالش‌ها و افق‌های پیش روی گردشگری اشاره کرده و توضیح کوتاهی از فعالیت‌های یک ماهه خود ارائه کرد. وی با اشاره به اراده سازمان برای تبدیل شدن به سازمانی «مفید» به جای سازمانی «مهم»، اهداف کوتاه‌مدت و میان مدت را به تفکیک شرح داد و کارگروه‌های تشکیل شده در بخش‌های مختلف را معرفی کرد. سپس به سیاست‌گذاری‌های کلی در حوزه گردشگری پرداخت و در ادامه تمایل سازمان را به بهره‌برداری بیشتر و موثرتر از فضای مجازی اعلام کرد. وی همچنین از تمدید قرارداد پیمانکاری طرح استانداردسازی تاسیسات و خدمات برای مدت سه سال خبردادند. رحمانی موحد گزارش خود را با اشاره به ضرورت تمرکز بر استفاده از ظرفیت‌های ایرانیان مقیم خارج از کشور برای رونق گردشگری به پایان رساند.
سوگیری فرهنگی گردشگری
رحمانی موحد در تشریح خلاصه‌ای از فعالیت‌های معاونت گردشگری و در واقع در تشریح وظایف آن گفت: گردشگری مفهومی جامع است که از رویکرد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی تا ایجاد شغل انگیزه و نشاط اجتماعی را در برمی‌گیرد و همین تنوع نشان‌دهنده اهمیت آن است. وی درباره سوگیری فرهنگی سازمان گردشگری، به تاکید آقای نجفی بر این مساله اشاره کرد و افزود: «آقای نجفی رویکرد گردشگری را رویکردی فرهنگی دانسته و شاخص‌هایی را به‌عنوان میزان قید کرده‌اند که در سند ۱۴۰۴ و برنامه پنج ساله ۹۰-۹۴ منظور می‌شود.»
معاون گردشگری در تبیین چالش‌ها و افق‌های پیش روی گردشگری ایران، ضمن تشکر از دلسوزان این حوزه، به ضعف‌ها و سوءمدیریت‌هایی که پیش از این گریبانگیر گردشگری بوده، اشاره کرد و گفت: «ما در زیرساخت‌ها دچار ضعف هستیم، در سرمایه‌گذاری باید بخش خصوصی را فعال کنیم. ما در حال حاضر کوهی از پروژه‌های ناتمام داریم که رها شده و بهره‌برداری مشخصی از آنها نمی‌شود. در روابط بین‌الملل با تنش‌های ظالمانه‌ای مواجهیم که باید رفع شده و به روال عادی بازگردد. اما با این وجود، افق‌های روشنی پیش رو داریم و می‌توانیم از امید و نشاط موجود در جامعه بهره ببریم.» وی افزود: «با افزایش گردشگران ورودی و موج جدیدی که شکل گرفته، باید در فکر هدایت و مدیریت این موج باشیم و به سوی کاهش تصدی‌گری در این حوزه پیش رویم. در واقع با این افق روشن تلاش بر این است که سازمان مفیدی باشیم و نه لزوما سازمانی مهم.»
بازبینی بازارهای هدف
رحمانی موحد کارهایی را که در دست اقدام است یا باید انجام شود به دو دسته کارهای کوتاه مدت و میان مدت تقسیم و آن را به این شکل تشریح کرد: «در اهداف کوتاه‌مدت، اصلاح ساختار تشکیلاتی معاونت و مفید بودن مدنظر ماست و اینکه سیکل کارها برای رسیدن به بازدهی بالا تسهیل شود. همچنین بازبینی کشورهای هدف گردشگری، بالاخص گردشگری‌های تخصصی مانند توریسم سلامت، ورزشی و مذهبی است که در واقع سه بازار مشخص مورد هدف قرار گرفته است.» معاون گردشگری در تشریح بازارهای هدف گفت: «اول بازار کشورهای همسایه، دوم چین و کشورهای شرق آسیا و سوم اهداف سنتی ما در اروپا و آمریکای شمالی در نظر گرفته شده که بر اساس دستورالعملی که پیش از این هم وجود داشت، باید به معرفی جذابیت‌های کشورمان بپردازیم.» وی اضافه کرد: «البته این دستورالعمل با کار کارشناسی قوی که در حال حاضر روی آن انجام شد، کاملا به روز شده و ظرف یک ماه آینده اجرایی می‌شود. از سوی دیگر، طبق مصوبه هیات دولت کارگروهی برای اعمال مقررات لغو و تسهیل صدور روادید گردشگری با مسوولیت معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و با عضویت‌ وزارتخانه‌هایی مانند امور خارجه، اطلاعات، کشور و صنعت (رییس کل سازمان توسعه و تجارت ایران) تشکیل و اولین جلسه آن اواخر آذر برگزار خواهد شد که تلاش آن برای دست یافتن به چارچوبی در این حوزه است.»
احیای کانون ملی هماهنگی گردشگری
رحمانی موحد در ادامه از احیای کانون ملی هماهنگی گردشگری خبر داد و گفت: «این کانون در سال ۸۴ مصوبه دولت را گرفت و اجازه می‌دهد که سازمان میراث فرهنگی با همه دستگاه‌های مرتبط با گردشگری ارتباط برقرار کند تا موضوعات مطرح و برای آنها راه‌حلی پیشنهاد شود؛ چرا که کمیته ملی طبیعت‌گردی و کمیته تسهیل روابط کارگروه‌های مناطق آزاد همگی عضو آن هستند.»
وی درباره شورای‌عالی میراث فرهنگی و گردشگری که ریاست آن را شخص رییس‌جمهور بر عهده دارد، گفت: این شورا به عنوان بالاترین رکن، تمام موضوعات کشوری را بررسی می‌کند. معاون گردشگری از سامان دادن سایت گردشگری در دو عرصه روابط داخلی و خارجی خبر و توضیح داد: «این سایت باید از همه لحاظ بتواند معرفی‌کننده جاذبه‌های گردشگری ایران به زبان‌های مختلف باشد.»
تدوین مقررات جامع گردشگری و اصلاح آیین‌نامه‌ای که معاونت گردشگری با آن به صورت روزانه سر و کار دارد از جمله اقداماتی است که معاون گردشگری ضمن اشاره به آن گفت: «تدوین مقررات جامع گردشگری شروع شده و برخی از موارد آن در حال اصلاح است.» رحمانی موحد از استانداردسازی خدمات گردشگری خبر داد و اضافه کرد: «روند استانداردسازی تاسیسات از مدت‌ها پیش انجام شده و باید جزئیات آن دوره را بررسی کرده و در یک دوره سه ساله دیگر و با شکل جدید و نظارت بیشتر انجام شود که رضایت نسبی را برای همه فعالان گردشگری به همراه داشته باشد.»
معاون گردشگری در تشریح برنامه‌های میان‌مدت خود به مواردی از جمله تلاش در تغییر نگرش نسبت به ایران، حضور شرکت‌های فراملی و برندهای گردشگری در ایران، بهره بردن از تجارب موفق کشورهای گردشگرپذیر و نهادینه کردن این روش‌‌ها در کشور و ارتقای موقعیت ایران در جهان به منظور تبدیل منبع به محصول اشاره کرد.
معاون دیپلمات: پلیس گردشگری ندیده‌ام!
وی در پاسخ به سوال خبرنگار «دنیای اقتصاد» درباره راه‌اندازی پلیس گردشگری و جایگزینی آن به جای نیروی انتظامی در برخورد با گردشگران که پیش از این رییس سازمان میراث فرهنگی از شکل گرفتن آن خبر داده بود، گفت: «در کجای دنیا پلیس گردشگری داریم؟ من ندیده‌ام. همه جا امور گردشگران توسط پلیس مهاجرت انجام می‌شود.» البته بعد از تاکید خبرنگاران بر این مساله که پلیس گردشگری درکشورهای مختلف جهان ازجمله کره جنوبی، آلمان و نیوزلند وجود دارد، اضافه کرد: «شاید افرادی باشند که گردشگر را راهنمایی می‌کنند. فضای فکری من این است که افرادی که به ایران می‌آیند مجوز ورود دارند و درقالب تورهای گردشگری هزینه می‌کنند، باید شرایط را برایشان تسهیل کرد و نه اینکه بخواهیم ایستگاه‌هایی اضافه کنیم. اما این پیشنهادی است که از طریق کانون هماهنگی ملی گردشگری به بحث می‌گذاریم.»
تزریق ایده به بخش خصوصی
رحمانی موحد در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار «دنیای اقتصاد» درباره مدل و میزان تعامل با بخش خصوصی و احتمال تشکیل بورس فرصت‌های سرمایه‌گذاری تصریح کرد: «ما برهم‌افزایی چه درعرصه تصمیم‌گیری و چه اجرا با بخش خصوصی و فعالان تاکید داریم و از حضور آنها استقبال می‌کنیم. بنده وقتی که از امور دست و پاگیرتر اولیه فارغ شوم، بیشترین زمان خود را در این حوزه گذاشته و به تزریق ایده از طریق این بخش در سازمان خواهم پرداخت.»
وی در پاسخ به سوالی پیرامون تسهیلات صدور روادید تاکید کرد: «این موضوع نیاز به کارشناسی بسیار دقیق دارد؛ چراکه صدور تسهیلات گردشگری یک موضوع ملی است. تسهیلات در هر کشوری مربوط به امتیاز آن کشور می‌شود که محدود کردن آن یا اجزایی از آن به بررسی زیادی محتاج است. باید کاری کرد که تسهیلات باعث موفقیت گردشگری شود.»
در ادامه معاون گردشگری کشور در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران در خصوص ارائه آمار گردشگری داخلی و خارجی درست گفت: «آماری که ارائه می‌شود معمولا بدون تجزیه و تحلیل بوده است. آمار غیرواقعی مبتنی بر روش‌های فیزیکی و دستی باعث خواهد شد تا آمار نادرست منتشر شود. آمار خام حوزه گردشگری حاکی از آن است که در ۸ ماه نخست امسال حدود ۳ و نیم میلیون گردشگر خارجی به ایران آمده است که ۲۴ درصد نسبت به سال گذشته با رشد رو به رو بوده است؛ اما آنچه که ما اکنون به آن اعتقاد داریم ارائه آمار درست است. به همین منظور روی بحث نظام آماری اقماری کار می‌کنیم.»
رحمانی موحد که در میان صحبت‌های خود کاهش تصدیگری را یکی از برنامه‌های مهم این معاونت اعلام کرده بود، در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران گفت: «جلسات مختلفی را با حضور اقشار مختلف فعال گردشگری برگزار کرده‌ایم تا بتوانیم از ظرفیت‌های آنها استفاده کنیم.»