مترجم: مهدی نیکوئی nikoueimahdi@gmail.com نیپیر (Napier) روی ساحل شرقی جزیره شمالی نیوزیلند، مقصدی است که دوباره متولد شده است. در سوم فوریه ۱۹۳۱، مرکز تجاری این شهر بندری به وسیله زلزله ۸/۷ ریشتری و آتش سوزی متعاقب آن کاملا با خاک یکسان شد. هر‌چند تقریبا تمامی ساختمان‌ها به وسیله زلزله تخریب شده بود و بستر دریا حدود دو متر بالا آمده بود، شهر با تدارک ۷۹۰۰ آکر (واحد اندازه‌گیری معادل ۴۰۴۷ مترمربع) زمین اضافه دوباره ساخته شد. با عزمی که مردمان نیپیر و دولت نیوزیلند داشتند، اکثر بناهای این شهر ظرف مدت دو سال دوباره ساخته شدند. به طرز شگفت‌انگیزی دوره بازسازی نیپیر مصادف با دوره افسردگی عظیم جهانی شده بود که نیروی کار فراوان و ارزان قیمت را برای آن به ارمغان آورد. نه تنها سرعت بازسازی شهر، کمک کرد تا دوباره ناحیه سریعا روی پاهای خود بایستد، بلکه بیشتر موفقیت آن ناشی از سبک جدید هنری بود که در معماری ساختمان‌ها به کار گرفته شد؛ سبکی که در آن زمان «مدرن» شناخته می‌شد اما از سال ۱۹۶۷ به بعد به‌عنوان «سبک هنری دکو» شهرت

یافت. این سبک هنری مظهری از دوران سرزندگی بود، زمانی که اعتماد به نفس و خوش‌بینی در اوایل قرن بیستم در اوج خود بود. نگاهی به رمان «گتسبی بزرگ» بیندازید تا هنر دکو را درک کنید.

نیپیر جدید را می‌توان ظهور منطقه‌ای یکی از حرکت‌های جهانی دانست که ترکیبی از هنر مدرن روز و سبک هنری «بین‌المللی» شد که بعدا و در اواخر دهه ۱۹۳۰ میلادی از رونق افتاد. در ساخت مجدد این شهر سایر سبک‌های هنری مرسوم آن زمان نیز به کار گرفته شدند؛ سبک‌های معماری اسپانیایی و کلاسیک و همچنین سبک معمار معروف آمریکایی یعنی فرانک لوید رایت که امروزه شهرتی جهانی دارد، نیز مورد تقلید قرار گرفتند.

در اوایل دهه ۱۹۸۰میلادی، زمانی که این شهر توسط یک هیات‌ نمایندگی معماری OECD مورد بازدید قرار گرفت، مقام‌های محلی به آنها ساختمان‌هایی با معماری زمان ویکتوریا و ادوارد را نشان دادند که چگونه از زلزله جان سالم به در برده بودند. اما آنها متعجب شدند که چگونه نظر هیات‌ نمایندگی معطوف معماری پیش از دهه ۱۹۳۰ شده است. آنها پی بردند که نیپیر دارای موهبتی است که توسط بیشتر اهالی آن یا دیده نشده یا اهمیت چندانی به آن داده نشده است.

پس از آن بود که علاقه روزافزون جهانیان به هنر دکو در دهه ۱۹۸۰ باعث شد که نیپیر اعتبار و شهرت جدیدی کسب و گردشگران فراوانی را جذب کند که اغلب آنها نیز برای اقامت چند روزه راهی این شهر شوند. برای پشتیبانی از این آگاهی و تصویر جدید جهانی، برخی از اهالی مترقی نیپیر در سال ۱۹۸۵ اقدام به تاسیس انجمن هنر دکو کردند. این انجمن کوچک به تدریج بزرگ تر شده و اکنون اعضای داوطلب و مشتاق آن به‌صورت چهار شغل تمام‌وقت یا پنج شغل پاره وقت در آن مشغول فعالیت هستند.

این انجمن عملیات اجرایی فروشگاه هنر دکو و مرکز گردشگران را انجام می‌دهد و گروهی از داوطلبان، میزبان تورهای یک و دو ساعته هستند که گردشگران را برای قدم زدن و بازدید از معماری شهر هدایت می‌کنند. همچنین حفظ و بازسازی ساختمان‌ها و بناهای شهر از مسوولیت‌های این انجمن است. شورای شهر اعتباری سالانه برای انجمن هنر دکو در نظر گرفته است اما درآمدهای فروش محصولات فروشگاه و تورها، آنها را تقریبا خودکفا کرده است.

گردشگری رویداد

در فوریه (بهمن‌ماه) هر سال، هزاران نفر از اهالی نیوزیلند، استرالیا و سایر نقاط جهان برای تعطیلات آخر هفته هنر دکو راهی این شهر می‌شوند. در این ماه بیش از ۲۰۰ رویداد مختلف و صدها اتومبیل دهه ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ سازماندهی می‌شوند. حرکات پروازی نمایشی، سواری با قطارهای بخار، پیک‌نیک‌های گتسبی بزرگ، نمایش‌ها و رقص محلی شامگاهی و کنسرت‌های فضای باز رایگان تنها برخی از این رویدادها هستند. در این اوقات، هزاران نفر از گردشگران و ساکنان محلی با پوشیدن لباس‌های مرتبط به هنر دکو به خیابان‌های شهر فریبندگی خاصی می‌دهند.

تعطیلات آخر هفته زمستانی دکو نیز در خلال ماه جولای (تیرماه) برگزار می‌شود. در سایر ماه‌های سال، اعتبار این شهر جریان مداومی از گردشگران سراسر جهان را جذب می‌کند که مسحور ساختمان‌های بازسازی و حفاظت شده‌ای می‌شوند که به خیابان‌های آن رنگ و لعاب داده‌اند.

انواع تورهایی که برای بازدید از هنر این شهر در نظر گرفته شده است، عبارتند از؛ تورهای پیاده صبحگاهی و شامگاهی، اتوبوس، اتومبیل‌های لوکس و قدیمی، تورهای نیم ساعته و یک ساعته کشتی‌های تفریحی (کروز) و حتی تورهای دوچرخه سواری. همچنین به دلیل تعداد بالای داوطلبان محلی، امکان ارائه تورهای خصوصی نیز وجود دارد. مرکز خرید گردشگران نیز اقلام و کالاهای مختلفی را که مرتبط با هنر دکو است، به فروش می‌رساند. این محصولات به گروه‌های مختلف جواهرات، لباس‌ها، اسباب بازی‌ها، مجسمه‌ها، چینی‌ها و... تقسیم می‌شوند.

در سال ۲۰۰۷، این شهر توسط یونسکو برای ثبت در سایت میراث فرهنگی جهانی نامزد شد. در بین تمامی شهرهایی که با هنر دکو شناخته می‌شدند، هیچ‌کدام از نظر سبک معماری و یکپارچگی آن نتوانستند از نیپیر پیشی بگیرند.

امروزه، برند نیپیر متمایز، موثق، مورد اقبال و پایدار است، اما اگر ۳۰ سال پیش توسط OECD مورد بازدید قرار نگرفته بود، ممکن بود هنوز هم یک منطقه ساحلی در گوشه دورافتاده‌ای از جهان باشد.