سفر در تابستان حبس می‌شود؟

گروه گردشگری، فاطمه باباخانی: فرا رسیدن مهر و آغاز سال تحصیلی در کنار کاهش نسبی دما تب حاصل از سفرهای تابستانی را نیز اندکی سردتر کرده است. در سه ماه دوم همانند سال‌های پیش بسیاری از خانواده‌ها به واسطه تعطیلی مدارس سفر به اقصی نقاط کشور را در برنامه‌ریزی خود لحاظ کردند که استان‌های چهارمحال و بختیاری، ‌کرمانشاه و همدان از میان مقاصد جدید با اقبال بیشتری مواجه بودند. بحران‌هایی نظیر آنچه در ترافیک عید فطر اتفاق افتاد نیز از جمله رویدادهای قابل توجه تابستان امسال در عرصه گردشگری داخلی کشور بود و اختلالاتی را در برنامه سفر خانواده‌ها و تورهای گردشگری به دنبال داشت که بعضا حتی یک سفر ۶ ساعته تا ۲۴ ساعت نیز به طول انجامید؛‌ در گفت‌وگویی که مرتضی رحمانی‌موحد، معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری با «دنیای اقتصاد» داشت، از آمار گردشگران تابستانی، مسائل مرتبط با سفر در این دوره و راهکارهای در پیش گرفته شده از سوی معاونت تحت مدیریت خبر داد.

۵۶ میلیون شب اقامت در تابستان

معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری درباره میزان سفرهای انجام شده در این دوره سه ماهه اظهار کرد: در یک نگاه کلی سفرهای تابستانی به نسبت گذشته رشد داشته است؛ این امر هم به لحاظ کل آمار در طول یک دوره سه ماهه و هم در زمان‌های تراکم سفر مثل تعطیلات خاص (عید فطر) به چشم می‌خورد.

رحمانی موحد افزود: خدمات هماهنگی سفر در طول این سه ماه مانند نوروز فعال بودند و ما بر اساس طرح ارائه خدمات بهینه به مسافران و گردشگران خدمات متناسب را ارائه می‌کردیم؛ بر اساس این طرح ۱۸ سازمان و نهاد از ۳۱ استان و مراکز برای بهبود سفر گردشگران تلاش می‌‌کردند و این امر موجب شد نظارت‌ها در دو سطح ملی و استانی در تابستان امسال نسبت به سال‌های قبل افزایش پیدا کند. وی خاطر نشان کرد: این امر به‌ویژه درباره مواردی نظیر نرخ‌ هتل‌ها، پایگاه‌های اطلاع‌رسانی و سرویس‌های بهداشتی به چشم می‌خورد. همچنین ما در این دوره شاهد اجرای نظارت‌های تلفیقی بودیم که بر ستاد ۱۹ استان اعمال شد و عملکرد آنها مورد ارزیابی قرار گرفت.

رئیس ستاد هماهنگی خدمات سفر درباره تاثیر این فعالیت‌ها در کسب رضایت گردشگران تصریح کرد: براساس این رویه حجم شکایات نسبت به سال‌های قبل کاهش قابل توجهی داشته است. همچنین در بحث توزیع سفر، استان‌های آذربایجان غربی و شرقی، همدان، گلستان، کرمانشاه، اردبیل و کردستان با اقبال بیشتری از سوی گردشگران مواجه شدند و توانستند بخشی از مسافران را از شیراز، اصفهان، مشهد و شهرهای شمالی به این مقاصد بکشانند.

وی درباره آمار گردشگران فصل تابستان به «دنیای اقتصاد» گفت: بر اساس برآوردها از اول تیرماه تا ۲۹ شهریور، نزدیک به ۵۶ میلیون شب اقامت در کشور داشتیم که این آمار تنها مربوط به مراکز اقامتی قابل شناسایی می‌شود. از این مقدار ۱۲ درصد شامل هتل، هتل آپارتمان، مهمانپذیر و ۳۰ درصد شامل منازل استیجاری می‌شود. اقامت‌ در کمپ‌ها ۱۸ درصد، اقامت در مدارس ۵ تا ۶ درصد و چادرهای مسافرتی در پارک‌ها و پارک جنگلی نیز ۳۰ درصد را دربرمی‌گیرند. اما ما باید به این رقم ۱۵ تا ۲۰ درصد را بیفزاییم که شامل اقامت در منزل اقوام است و از آنجا که قابل شمارش نیست، در آمار و ارقام سفر محاسبه نمی‌شود. رحمانی افزود: برای این حجم مسافر ما ۴۵ هزار بازدید نظارتی داشتیم که ۱۲ هزار مورد از مراکز اقامتی، ۱۳ هزار نظارت بر مراکز بین‌راهی،

۶ هزار بازدید از آژانس‌ها و ۱۴ هزار بازدید از خانه‌های استیجاری را دربرگرفت.

معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در پاسخ به این پرسش که «آیا اقدامی برای ساماندهی ۳۰ درصد گردشگرانی که اقامت‌شان در پارک‌ها صورت می‌گیرد و عموما مناظر نازیبای شهری را ایجاد می‌کنند، صورت گرفته و آیا سازمان برنامه‌ای برای تغییر الگوی سفر دارد»، اظهار کرد: مراکز اقامتی ارزان‌قیمت در همه جای دنیا به عنوان مراکز اقامتی محبوب گردشگران برای کاهش هزینه‌های سفر مورد توجه گردشگران قرار می‌گیرند و این امر مختص جامعه ایرانی نیست و ما در این خصوص با دنیا فاصله زیادی نداریم. اما برای رفع نیازهای گردشگرانی که اقامت در چادر را برمی‌گزینند و تعداد قابل توجهی را شامل می‌شوند، ما با همراهی شهرداری و وزارت کشور در نظر داریم مجموعه امکاناتی را برای این افراد در نظر بگیریم تا وضعیت آنها به لحاظ رفاهی و امنیتی نیز بهبود پیدا کند.

توزیع سفر؛ راهکار بحران‌‌ ایام پیک سفر

تجربه‌ای که از سفر ایرانی‌ها در تابستان نصیب رحمانی‌موحد و همکارانش شده است باید آنها را به این باور برساند که چاره‌ای جز تعریف یک الگوی مناسب و ایجاد برخی تغییرات در ساختار سفرهای داخلی ندارند. عدم استفاده از اقامتگاه‌ها و ادامه چادرخوابی، در کنار سفر به مقاصد تکراری نظیر شمال کشور چالش‌های بسیاری را برای مسوولان صنعت سفر در کشور فراهم آورده است و همه اینها را نمی‌توان تنها به گردن گردشگر انداخت. گرچه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری برای ساماندهی و بهبود خدمات سفر در ایران برای گردشگران داخلی و خارجی عزم خود را جزم کرده است، اما نمی‌توان برای توسعه این صنعت، به افزایش ناگهانی سفرها در تابستان یا تعطیلاتی که هر از چندگاهی رخ می‌دهد دل بست.

بسیاری از فعالان و کارشناسان گردشگری بر این باورند که تا موضوع توزیع سفر به شکل جدی مورد توجه قرار نگیرد، نمی‌توان انتظار داشت بحرانی نظیر آنچه در ایام تعطیلات عید فطر در برخی مسیرها نظیر مسیر شمال و غرب اتفاق افتاد، بار دیگر روی ندهد؛‌ این توزیع می‌تواند مطابق آنچه مسعود سلطانی‌فر، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در گفته‌های خود به آن اشاره کرده است، شامل تعطیلات زمستانی در بهمن ماه باشد یا نظیر آنچه رئیس جامعه هتلداران می‌گوید، برنامه‌ریزی برای گردشگری گروه‌های خاص را دربرگیرد. حمزه‌زاده معتقد است زمانی که گروه‌های متفاوت نظیر دانش‌آموزان، سالمندان و... برای سفر تعیین شود و برای آنها برنامه‌ریزی صورت گیرد می‌توان به نسبت هر کدام، زمان‌های گوناگون سال را پوشش داد. توزیع زمانی سمینارها و همایش‌هایی که در شهرهای گردشگرپذیر برگزار می‌شود، در ایام غیرپیک سفر از دیگر پیشنهادهایی است که رئیس جامعه تورگردانان پیش از این در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» در بحث توزیع سفر به آن اشاره کرده است.

اما سومین و شاید ریشه‌ای‌ترین پیشنهاد که از سوی گروه دیگری از فعالان گردشگری مطرح می‌شود، توزیع زمانی سفر از طریق ساماندهی تعطیلات است. رسمی کردن تعطیلات آخر هفته و انتقال تعطیلات بین‌هفته‌، نظیر آنچه در هفته جاری داشتیم، می‌تواند فرصتی را در اختیار گردشگران داخلی قرار دهد که برای انجام سفر‌های خود در تمام هفته‌های سال (نه فقط در تابستان یا در تعطیلی‌های چند روزه) برنامه‌ریزی کنند. چنانچه می‌دانیم در ایران به جز ادارات دولتی پایتخت، سایر اقشار تنها از یک روز تعطیل در ایام هفته برخوردارند و این امر سبب شده است فرارسیدن تعطیلات چند روزه را غنیمت بشمارند و رهسپار سفری شوند که در نهایت ارمغانی جز خستگی بسیار برای خیل عظیم آنها ندارد.

شاید این راهکار اصلی باشد که دولتی‌ها باید بیشتر به آن توجه کنند و با یک برنامه‌ریزی، تعطیلات کشور را در خدمت توسعه گردشگری داخلی به‌کار گیرند.

گزارش صندوق احیای بناهای تاریخی از فعالیت سال۹۳

۳۰ بنای تاریخی در دستور کار تغییر کاربری

گروه گردشگری: گزارش عملکرد صندوق احیای بناهای تاریخی در طول ۶ ماهه اول سال تهیه شد.

به گزارش روابط عمومی صندوق احیا، مدیرعامل و رئیس هیات‌مدیره صندوق احیا در این رابطه گفت: صندوق احیا که به موجب قانون تعیین کاربری، اعطای مجوز بهره‌برداری و مشارکت با بخش غیردولتی در احیا و اماکن تاریخی و فرهنگی نقش عمده را به عهده دارد در طول سال ۱۳۹۳ با گسترده کردن طرح و برنامه‌های خود سیاست‌هایی را سرلوحه فعالیت‌های خود قرار داده و در ابتدای سال جاری در قالب فصول مختلف به تصویب هیات‌مدیره رسانده است.

وی با برشمردن فصول سه‌گانه سیاست‌های صندوق، خاطرنشان کرد: پرداختن تفصیلی به موضوعات و شیوه‌های ممکن در تعیین کاربری متناسب، شناسایی قابلیت احیای اماکن و تدوین اسناد و دستورالعمل‌های حقوقی و راهگشای موضوعات احیا و بهره‌برداری، فصل اول سیاست‌های ما بود. فصل دوم نیز شناسایی اماکن تاریخی قابل احیای دولتی به‌واسطه مشارکت و همکاری با ادارات کل میراث فرهنگی استان‌ها و ایجاد شرایط مشارکت با بخش خصوصی و نهادهای غیردولتی در سرمایه‌گذاری این اماکن عنوان شده است و فصل سوم تهیه و تدوین طرح‌ها و سیاست‌های حمایتی در حمایت از اماکن تاریخی و پرداختن به اجرا و اشاعه آن خواهد بود.

ایروانی تصریح کرد: در رابطه با فصل اول برخی اسناد، تدوین شده و برخی در دست انجام است و بررسی قوانین فرادست و تنقیح قوانین الزامی به نظر می‌رسد. علاوه‌بر این در خصوص فصل دوم مجموعا نزدیک به ۳۰ بنای تاریخی در دستور کار سال‌جاری قرار داشته که معیار انتخاب آن احصای مالکیت قطعی دولتی، قابلیت احیا و وجود متقاضیان معرفی شده از سوی استان‌ها، بوده که در مراحل پایانی کارشناسی رسمی دادگستری برای تعیین قیمت پایه مشارکت و برگزاری مزایده عمومی مشارکت اجاره است.

وی افزود: همچنین درباره مشارکت با نهادهای عمومی و نهادهای غیردولتی، مشارکت با شهرداری‌ها، دانشگاه آزاد، خانه هنرمندان ایران و سازمان نظام مهندسی برنامه‌هایی تنظیم شده که متعاقبا نتایج ماخوذه آن تبیین خواهد شد.

ایروانی خاطر نشان کرد: در خصوص فصل دوم حمایت از مالکان اماکن تاریخی، صندوق احیا با برنامه‌ریزی در اشاعه سیاست‌های ابلاغی ریاست سازمان در ایجاد مشوق‌ها و بسته‌های حمایتی، همکاری و تعامل با شوراهای اسلامی شهرها و شهرداری‌های شهرهای تاریخی را آغاز کرده که تاکنون در ۸ استان موضوع، مورد پیگیری مجدانه قرار گرفته است.

مدیرعامل صندوق احیای بناهای تاریخی تصریح کرد: ایجاد و راه‌اندازی نمایندگی‌های صندوق احیا در استان‌ها برای سال ۱۳۹۳ تدبیر شده تا امکان توسعه فعالیت‌های موسسه و تمرکززدایی قابلیت‌های قانونی این موسسه محقق شود.

ایروانی با اشاره به قابلیت‌های صندوق احیا افزود: این موسسه باید امکان یاری رساندن به ایجاد بازار کسب‌وکار احیا و رونق مشاغل مرتبط با احیا و بهره‌برداری اماکن تاریخی را برقرار کند. وی در پایان اظهار کرد: اعتقاد داریم میلیون‌ها متر مربع فضای تاریخی در شهرهای مختلف کشور که همگی در یک نظام ساختاری محله‌ای و شهری تاریخی قرار دارند، نه‌تنها یادگار گذشتگان ما بوده و از استخوان‌بندی اجتماعی، کالبدی و اقتصادی قابل توجه برخوردار است، بلکه می‌تواند نیازمندی‌های کمی و کیفی زندگی امروز را در خود مرتفع کند و این صرفا با همدلی و ایجاد فهم مشترک درون‌بخشی و فرابخشی بین دستگاه‌های اجرایی و نهادهای عمومی غیردولتی به نتیجه خواهد رسید.

به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، صندوق احیا و مرمت بناهای تاریخی تا کنون ۸ بنای تاریخی تحت تملک دولت را برای احیای و تغییر کاربری به بخش خصوصی واگذار کرده است که حمام قلعه همدان، موزه رستوران مستوفی شوشتر در استان خوزستان، خانه شاپوری شیراز، خانه عامری‌ها، کاروانسرای عباسی کرج، باغ نمیر تفت، هتل لاله یزد و حمام نوبر تبریز از آن جمله‌اند.