در حالی که نماگر فرابورس از روز چهارشنبه هفته گذشته با اهرم رشد قیمت در نماد پتروشیمی مارون، افزایش قابل توجهی را تجربه کرده بود، دیروز به این روند پایان داد و حدود ۲ واحد کاهش یافت. شاخص کل از چهارشنبه هفته گذشته با حمایت‌ همه‌جانبه نماد مارون جهش قابل توجه ۲/ ۲ درصدی داشت، اما دیروز افت آیفکس انعکاس دقیق‌تری از فضای کلی فرابورس بود. به این معنا که نماگر فرابورس صرفا تحت فشار قیمت نماد مارون عقب‌نشینی نکرد بلکه در اکثر نمادها، به خصوص نمادهای شاخص‌ساز، قیمت‌ها کاهش نشان داد، در حالی که «مارون» در سه روز معاملاتی قبل همچون لنگری شاخص کل را به نوسان‌ قیمت خود بسته بود. در واقع، دیروز در اغلب نمادهای شاخص‌ساز، یعنی نمادهای زیرمجموعه گروه‌های محصولات شیمیایی، فلزات اساسی و گروه پالایشی قیمت‌ها افت کرد. به‌طور کلی، طی معاملات روز گذشته شاخص ۱۲ گروه فرابورسی کاهش یافت و همین امر زمینه را برای کاهش نماگر کل فراهم کرد.

تعمیق دادوستدها توأم با تردید

در شرایطی که سایه ریسک‌های سیاسی بر فضای معاملات همچنان پررنگ است اما معامله‌گران فرابورسی طی معاملات دیروز تحرک بیشتری از خود نشان دادند؛ چنان که روز گذشته ارزش معاملات خرد سهام در بازار اول و دوم بیش از ۳۰ درصد رشد یافت. جابه‌‌جایی ۲۵ میلیارد تومانی سهام در بازار اول و دوم در حالی رخ داد که از هفته گذشته شاهد معاملات رقیق‌تری در این دو بازار بودیم. در حقیقت، از هفته گذشته به دنبال تنش‌های سیاسی در منطقه، معادلات سیاسی پیچیده‌تر شده است. همین امر سبب شد تا آرامش نسبی حاکم بر معاملات رخت بربسته و فعالان بازار سهام موضع محتاطانه‌تری بگیرند و منتظر بازگشت نشانه‌های مثبت از سپهر سیاست باشند. با وجود این، روز گذشته همراه با بازگشایی بازار جهانی تا حدودی دادوستدهای سهام در فرابورس رونق گرفت. بازارهای جهانی در ساعات اولیه در فضایی نسبتا آرام و مثبت شروع به کار کردند. به دنبال این شرایط، فعالان بازار اول و دوم با افزایش تحرکات خود عمق و گسترش بیشتری به دادوستدها بخشیدند. چنان که حجم و ارزش معاملات، نسبت به سه روز معاملاتی قبل بهبود نشان داد. اگرچه این سیگنال مثبت از سوی بازارهای جهانی در شاخص کل انعکاس نیافت اما به نظر می‌رسد که بازگشت فعالان و سرمایه‌گذاران در گروه‌های وابسته به بازارهای جهانی، در رونق معاملات بازار اول و دوم بی‌تاثیر نبوده است. ضمن اینکه بورس تهران نیز در پی بازگشایی بازارهای جهانی، پس از دو روز تنزل قیمت‌ها، با شاخص مثبت به کار خود پایان داد. در واقع، سهامداران در روزهای اخیر در فضای دوگانه‌ بیم و امید به سر می‌برند. بیم ناشی از مخاطرات سیاسی و امید بهبود به دلیل چشم‌انداز نسبتا مطلوب بازار سهام در بین بازارهای موازی است؛ چشم‌اندازی که برآمده از نشانه‌هایی مثبت از بازار پول، ارز و قیمت‌ها در بازار جهانی است.

تغییر مالکیت به نام حقیقی‌ها

در ادامه تحولات دیروز، سهامداران حقیقی بازار اول و دوم تحرکات بیشتری از خود نشان دادند. این را از خالص خرید بیشتر سهامداران حقیقی نسبت به اشخاص حقوقی می‌توان دریافت. به عبارت دیگر، برآیند تغییر کل مالکیت در بازار اول و دوم فرابورس به نام فعالان حقیقی تمام شد. بر این اساس، در پایان معاملات دیروز در دو بازار اول و دوم بیش از ۳ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان به ارزش دارایی اشخاص حقیقی اضافه شد. بیشترین تغییر مالکیت به نام فعالان حقیقی به واسطه معامله در نماد شرکت‌های فرآوری زغال‌سنگ پروده طبس، زرین معدن آسیا، گروه سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی و توسعه خدمات دریایی و بندری سینا رقم خورد. با معامله سهامداران حقیقی در این چهار نماد بیش از ۵ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان به ارزش دارایی حقیقی‌ها اضافه شد.  از سوی دیگر، معامله‌گران حقوقی بیشترین خریدهای خود را در نمادهای کشت و صنعت شهداب ناب خراسان، پتروشیمی خراسان، پالایش نفت لاوان و هتل پارسیان کوثر اصفهان صورت دادند. اشخاص حقوقی با معامله در این چهار نماد، حدود یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان به سبد دارایی خود افزودند. در برخی نمادها نیز در دو سوی معاملات فعالان حقیقی حضور داشتند. در واقع، در نمادهایی مانند گسترش سرمایه‌گذاری ایرانیان، بیمه میهن و قند شیروان قوچان و بجنورد، معاملات در بین اشخاص حقیقی بازار صورت گرفت. در عین حال، در میان تحولات دیروز نماد معاملاتی بازرگانی و تولیدی مرجان کار پس از ارائه اطلاعات پیش‌بینی و توضیحات تکمیلی با محدودیت دامنه نوسان قیمت تا سقف ۵۰ درصد به تابلوی معاملات بازگشت.

مروری بر جزئیات معاملات

در مجموع در جریان معاملات روز گذشته حدود ۳۰۹ میلیون برگه بهادار به ارزش ۲۴۲ میلیارد تومان بین معامله‌گران فرابورس دست‌به‌دست شد. حدود ۱۰۰ میلیون از این اوراق به معاملات سهم و حق تقدم در بازار اول و دوم تعلق گرفت و ارزشی نزدیک به ۳۲ میلیارد تومان را ثبت کرد. در میان نمادهای تاثیرگذار بر شاخص، بیشترین تاثیر منفی به واسطه دادوستد در نمادهای پتروشیمی مارون، هلدینگ صنایع معدنی خاورمیانه و پالایش نفت شیراز رقم خورد. این سه نماد در مجموع، حدود ۲ واحد اثر کاهنده بر نماگر کل داشتند. از سوی دیگر، معاملات مثبت در نمادهای توسعه خدمات دریایی و بندری سینا و سرمایه‌گذاری مس سرچشمه با حمایت ۷/ ۰ واحدی مانع از افت بیشتر شاخص شدند. علاوه بر این، نماد فرآوری زغال‌سنگ پروده طبس با رشد قیمت نزدیک به ۵ درصد، ضمن بیشترین افزایش قیمت، بیشترین ارزش معاملات در میان شرکت‌های فرابورسی را ثبت کرد. بیشترین حجم معالات فرابورس نیز در نماد سهامی ذوب‌آهن اصفهان رقم خورد.در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس نیز ۷ میلیون برگه بهادار به ارزش ۱۸۰ میلیارد تومان میان معامله‌گران جابه‌جا شد که حدود ۹۰‌درصد این نقدینگی به معاملات اوراق اسناد خزانه اسلامی اختصاص یافت. دیروز یک میلیون و ۶۰۰ هزار برگه اسناد خزانه به ارزش ۱۶۰ میلیارد تومان خرید و فروش شد که ۱۲۰ میلیارد تومان آن جزو معاملات بلوکی این بازار بود. همچنین روز گذشته معامله‌گران حدود ۶۴ هزار برگه تسهیلات مسکن را به ارزش ۵ میلیارد تومان دست‌به‌دست کردند.