پول‌پاشی در فوتبال

عربستان در مجموع بیش از ۶میلیارد یورو در حوزه ورزش هزینه کرده است تا در مسیر تنوع‌‌‌بخشی اقتصاد متکی به نفت گام بردارد و ورزش را به بخش اصلی توسعه اقتصادی بدل کند.بعد از موفقیت قطر در میزبانی بازی‌‌‌های فوتبال جام‌جهانی، عربستان در گام اول تلاش کرده است با دعوت از بازیکنان تراز اول و مشهور بین‌المللی، لیگ فوتبال خود را به یکی از لیگ‌های خوب و جذاب در نوع خود در سطح جهانی بدل کند.در سال ۲۰۲۳، صندوق سرمایه‌گذاری عمومی دولت عربستان در راستای تامین بودجه برای پروژه چشم‌‌‌انداز بلندپروازانه ۲۰۳۰ شاهزاده محمد بن‌سلمان که قصد دارد کشور را برای دوران پسا‌نفت آماده کند، تصمیم به سرمایه‌گذاری گسترده در حوزه ورزش گرفت که به دنبال آن، سرمایه‌گذاری هنگفتی در چهار باشگاه لیگ برتر فوتبال در عربستان‌سعودی انجام شد.

در همین راستا، این باشگاه‌‌‌ها، صدها میلیون یورو برای جذب ستاره‌‌‌های بین‌المللی صرف کردند.شرایط حاکم بر این بازار در عربستان‌سعودی بسیار پیچیده است و فرآیند نقل‌وانتقالات و سرمایه‌گذاری‌‌‌های فوتبال این کشور، پر از واسطه‌‌‌ و به مفهومی سرشار از فساد است؛ تا جایی که در مواردی، برخی بازیکنان از طرف صندوق مذکور به باشگاه‌‌‌ها تحمیل شده‌‌‌اند.از طرف دیگر فوتبال برای عربستان، به یک مساله و موضوع ملی بدل شده است و در مورد شاهد مثال آن می‌‌‌توان به نمایش درآوردن و برافراشتن بنرهای عظیم ابتدای بازی‌‌‌های فوتبال در میانه و کنار زمین اشاره کرد تا در کنار پخش سرود ملی، یادآور عظمت و تلاش کشور برای میزبانی بازی‌‌‌های جام جهانی فوتبال ۲۰۳۴ باشد.

نشانه‌‌‌های رنجش و خشم

با تمام این هیاهوها، در ماه‌‌‌های اخیر سایه تردید بر رویای بهشت فوتبال عربستان سایه افکنده است. مقامات سعودی که برای جذب بازیکنان برتر و سوپراستارهای خارجی، هزینه‌‌‌های گزافی کرده‌‌‌اند، اکنون با تردیدهای بسیاری در مورد دوام این ساختار که بیش از حد مصنوعی و ساختگی به نظر می‌‌‌رسد، مواجه شده‌‌‌اند. کریم بنزما، ستاره فرانسوی الاتحاد که گویی شور و شوق روزهای اول پیوستن به این تیم را نداشت، بعد از حاشیه‌‌‌های بسیار پیرامون نقش او در تیم، عربستان را ترک کرد و برای بازگشت به تمرینات تیم شرط‌‌‌وشروط گذاشت. جردن هندرسون ۳۳ساله از بریتانیا، قرارداد خود را با باشگاه الاتفاق لغو کرد تا به اروپا بازگردد. آیمریک لاپورته، بازیکن ۲۹ساله اسپانیایی و ستاره النصر، در مصاحبه با روزنامه ورزشی «آ.اس» اسپانیا، اعتراف کرد که «بسیاری از بازیکنان تیم ناراضی بودند» و مدیران را متهم کرد که «همه‌چیز را ساده و سهل گرفته‌‌‌اند.»

از آن زمان به بعد، به نظر می‌رسد یک سکوت فراگیر بر لیگ فوتبال این کشور سایه افکنده است. ستاره‌‌‌های خارجی تیم‌ها، به‌‌‌ندرت امکان مواجهه و صحبت با خبرنگاران را می‌‌‌یابند و فقط مربیان تیم‌‌‌ها مجاز به حضور در کنفرانس‌‌‌های خبری بعد از بازی‌‌‌ها هستند. حتی به نظر می‌رسد هر نوع اظهارات انتقادی که از طرف مربیان یا بازیکنان خارجی بیان شود، توسط مترجم هم‌‌‌زمان تعدیل می‌شود.حتی رونالدو، ستاره ستاره‌‌‌های درخشان فوتبال نیز نشانه‌‌‌هایی از استیصال را به نمایش گذاشته است. در سال ۲۰۲۲، این مهاجم پرتغالی، سنگین‌‌‌ترین قرارداد تاریخ فوتبال را با باشگاه النصر امضا کرد. برای قدردانی و بزرگداشت رونالدو، در شهر ریاض یک موزه، پارک تفریحی و مرکز خرید مجلل در شهر گشوده شد؛ جایی که بازدیدکنندگان می‌‌‌توانند ماکت‌‌‌هایی از جام‌‌‌های بی‌‌‌شمار او را مشاهده و تحسین کنند و به شعار موردعلاقه و تحسین او یعنی «قوی بمان، شجاع باش، فراتر برو» بیندیشند.

از طرف دیگر هواداران فوتبال از سراسر جهان به عربستان‌سعودی سفر می‌کنند تا یک‌‌‌بار دیگر بازی او را از نزدیک ببینند. بااین‌‌‌همه در اواخر فوریه، در جریان دیدار النصر با الشباب، رونالدو بار دیگر دست به حرکتی زد که خشم منتقدان، هواداران تیم رقیب و کاربران فضای مجازی را به همراه داشت. محرومیت او برای یک بازی، در واقع ضایعه بزرگی برای تیمش محسوب می‌‌‌شد و این پرسش را مطرح کرد که بعد از اینکه این بازیکن ۳۹ساله برای همیشه تیم النصر را ترک کند، سرنوشت تیم به کجا می‌‌‌انجامد؟

در حسرت تماشاگر

از طرف دیگر، پول‌پاشی عربستان در فوتبال شاید این کشور را به یکی از بزرگ‌ترین بازارهای نقل‌‌‌وانتقالات جهان تبدیل کرده باشد، اما تعداد نسبتا کم تماشاگران و درآمد ناچیز از حقوق رسانه‌‌‌ای، مقیاس چالش بزرگ پیشروی لیگ برتر فوتبال این کشور را نشان می‌دهد.طی فصل جاری، به طور میانگین، تنها ۸‌هزار و ۵۰۰نفر تماشاگر در هر بازی لیگ حرفه‌‌‌ای فوتبال حضور داشته‌‌‌اند. در حالی که این رقم نسبت به سال گذشته، ۲۴‌درصد افزایش نشان می‌دهد، برای مثال در مقایسه با میانگین ۴۰‌هزار تماشاچی در هر یک از بازی‌‌‌های لیگ برتر انگلیس یا آلمان رقم ناچیزی محسوب می‌شود.فصل جاری بازی‌‌‌های فوتبال لیگ برتر، تا ماه مه ۲۰۲۴ ادامه دارد و بازی‌‌‌های بیشتری با حمایت صندوق سرمایه‌گذاری عمومی برگزار خواهد شد که شاید سبب حضور شمار بیشتری از تماشاگران شود. با ‌‌وجود این برای کشوری که تنها در فاصله چندماهه  (اول ژوئن تا اول سپتامبر) حدود ۸۷۵میلیون دلار صرف خرید بازیکنان خارجی کرده، عواید محدودی داشته است.