دولت از تصدی گری در بخش مسکن پرهیز کند
مهندس حسن محتشم از فعالان با سابقه حوزه عمران و انبوه سازی است. وی درحال حاضر عضو هیات رییسه انجمن صنفی انبوه سازان استان تهران و عضو هیات مدیره کانون سراسری انبوه سازان ایران است. وی معتقد است، دولت باید در حوزه تامین مسکن، بسته ای متنوع از همه انواع مسکن را در دستور کار خود قرار دهد تا بتواند پاسخگوی نیاز مسکن اقشار مختلف جامعه باشد. در یک روز پاییزی با وی به گفت و گو نشستیم که در ادامه می خوانید.
آقای محتشم، در حال حاضر مشکلات فعلی صنعت ساختمان و انبوه سازی چیست؟
مشکلات انبوه سازی را در دو بخش می توان مورد برسی قرار داد؛ بخش اول مشکل نقدینگی است. در حال حاضر بدلیل اینکه انبوه سازان با مشکل تامین نقدینگی مواجه هستند، چرخه تولید مسکن در کشور با کندی مواجه شده است. از طرف دیگر متقاضیان مسکن نیز با مشکل نقدینگی مواجه هستند که این موضوع باعث کاهش قدرت خرید آنها شده و درنتیجه واحدهای مسکونی در بازار معامله نمی شود که به این پدیده انباشت متقاضیان مسکن می گویند.
بخش دوم مشکلاتی که انبوه سازان با آن مواجه هستند این است که انبوه سازی با صنعتی سازی و فنا وری های ساختمانی توام نیست. ما در ایران تجربه انبوه سازی توام با صنعتی سازی را در طرح مسکن مهر آغاز کردیم که حرکتی به سمت صنعتی سازی بود. با توقف طرح مسکن مهر، در حال حاضر این نگرانی وجود دارد که این تجربه اندک نیز به فراموشی سپرده شود.
چه راهکارهایی برای برون رفت از این مشکلات پیشنهاد می دهید؟
راهکار مشکل نقدینگی، ارائه تسهیلات از طریق بانکها و از محل سپردهای مردمی به انبوه سازها برای ساخت وساز است که در پایان دوره مشارکت، با دوره بازپرداخت مناسب قابل ارائه به خریداران باشد. لازم است مبلغ تسهیلات اعطایی و همچنین مدت دوره بازپرداخت، متناسب با قیمت مسکن و در مناطق جغرافیایی مختلف، متفاوت باشد. این کار به راه اندازی پروژه های نیمه تمام و جدید کمک می کند و از انباشت متقاضیان مسکن نیز پیشگیری می شود.
برای تقویت صنعتی سازی در انبوه سازی نیز دو راهکار قابل ارائه است و از دولت انتظار می رود نقش حمایتی خود را در این زمینه ایفا کند. اولین راهکار این است که دولت باید بستر مناسب برای تامین ماشین آلات وابزارهای لازم صنعتی سازی را فراهم کند. این کار به تولید انبوه مسکن در حداقل زمان و با کیفیت مناسب منجر شده و در آینده ما را قادر به صادرات انبوه سازی به کشورهای همجوار خواهد ساخت. راهکار بعدی این است که دولت باید به منظور تقویت صنعتی سازی در انبوه سازی و افزایش تجربیات سازندگان، مجموعه سازی و شهرک سازی را بر مبنای طرح جامع شهرها و در اطراف شهرهای بزرگ کشور رونق دهد.
به نظر شما سیاست های فعلی حوزه مسکن و عمران تا چه میزان با وضعیت ونیازهای دست اندر کاران حوزه ساختمان منطبق است؟
هنوز سیاست های کلان حوزه مسکن و عمران در دولت جدید اعلام نشده است ولی از صحبتهای مسئولان چنین بر می آید که دولت می خواهد با توقف طرح مسکن مهر، طرح مسکن اجتماعی را برای تامین مسکن اقشار کم در آمد فعال کند. البته طرح مسکن اجتماعی، طرح جدیدی نیست. این طرح دهه ۱۳۷۰ در کشور اجرا شده است که در آن زمان به دلیل عدم بستر سازی لازم نتوانست موفقیت آمیز اجرا شود. اعتقاد داریم دولت باید در حوزه مسکن، بسته ای متنوع از همه انواع مسکن را در دستور کار خود قرار دهد تا بتواند پاسخگوی نیاز مسکن اقشار مختلف جامعه باشد.
با توجه به روی کار آمدن دولت یازدهم، آینده صنعت ساخت و ساز را چگونه می بینید؟
به اعتقاد من، در دولت تدبیر وامید صنعت ساخت و ساز وضعیت بهتری خواهد داشت. امیدواریم دولت جدید تجربیات دولتهای قبلی را در بخش مسکن در نظر بگیرد تا شاهد اتفاق های بهتری در این بخش باشیم. طرح مسکن مهر که در دولتهای نهم و دهم اجرا شد، به رغم اینکه دارای نقاط مثبتی بود نتوانست به اهداف اولیه خود دست پیدا کند. مهمترین دلیل آن هم این بود که دولت مستقیما وارد تصدی گری شد.
انتظار ما از دولت جدید این است که از تصدی گری در بخش مسکن پرهیز کرده و صرفا نقش هدایت کننده و نظارتی خود را ایفا کند.