اسماعیلیان موادمخدرمصرف نمی‌کردند

وقتی صحبت از الموت و گیا‌هان دارویی این منطقه می‌شود ناخودآگاه ذهن‌ها به سمت حسن صباح و پیروانش می‌رود و شایعاتی که مبنی بر استفاده این قوم از گیاهان دارویی و به‌خصوص حشیش وجود دارد.اما بنا به گفته دکتر اللهیار خلعتبری، عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه شهید بهشتی این گفته موثق نیست. در اینجا بخشی از اظهارات دکتر خلعتبری درباره دلایل امتناع اسماعیلیه از مصرف موادمخدر را می‌خوانید:

- یکی از مهم‌ترین منابع تاریخی مخالف اسماعیلیان تاریخ جهانگشا نوشته «عطاملک‌جوینی» است. او بیشترین تهمت‌ها و الفاظ منفی و زشت را نسبت به حسن صباح و این فرقه به کار برده است. با این حال او هیچ‌گاه از مصرف حشیش نزد این قوم سخنی به میان نیاورده است. در کتاب «جامع‌التواریخ» که بعد از جهانگشا نوشته شده و آن هم از منابع مهم دوره اسماعیلیان به‌حساب می‌آید نیز دراین باره سخنی به میان نیامده است. مضاف بر این عطاملک جوینی هنگام حمله هولاکو خان مغول به قلاع اسماعیلی و فتح آنها به‌عنوان مشاور علمی همراه هولاکو بوده و از نزدیک این قلعه‌ها را دیده است. اگر چنین چیزی بوده او حتما متوجه آن می‌شده است. همچنین خواجه نصیرالدین طوسی که از علمای شیعه است به مدت ۱۸ سال در قلاع الموت به‌عنوان یک زندانی معتبر و محترم زندانی بود. مسلما اگر چنین چیزی بود خواجه نصیرالدین دیده بود. تنها در یکی دو منبع از جمله در زبده النصره در مکاتبه‌ای که «الامر»، خلیفه فاطمی برای اسماعیلیان شام نوشته است، در آنجا اسماعیلیان نزاری را به‌عنوان حشیشیون نام می‌برد.

اروپاییانی که در جریان جنگ‌های صلیبی یا بعد از آن وارد جهان اسلام شدند، با یک سری مقاومت از سوی اسماعیلیان نزاری در مقابل خود یا خلفا روبه‌رو شدند. چنین شهادت‌طلبی‌هایی برای آنها غیرقابل باور بود: که چگونه کسی می‌آید خود را برای مردن آماده می‌کند. آنها عقیده داشتند که این افراد تحت تاثیر موادی قرار دارند که چنین به‌سوی مرگ می‌روند. اسسن در زبان فرانسه به معنی قاتل است. اسسینه هم به معنی به قتل رساندن است. برای اولین بار سیلوس دوساسی اسلام‌شناس معروف فرانسوی که همراه ناپلئون به مصر آمده بود، ریشه‌های مشترک لفظ اسسن و حشیش را مطرح کرد. او از رابطه ریشه‌شناسی واژه‌ای بین این دو کلام استفاده و میان این دو واژه ارتباط را برقرار کرد و گفت این مردم هر دوی این ویژگی‌ها را دارند. البته این حرف او درباره اسماعیلیان منطقه شام بود نه الموت. یعنی کسانی که مستقیم با اروپایان می‌جنگیدند.

اگر اشتباه نکنم، حاجی خلیفه در «کشف‌الظنون» می‌نویسد که اسماعیلیان از نواله مانندی برای غذا استفاده می‌کردند. نواله غذایی است که به شتر می‌دهند و مثل خمیر است. اسماعیلیان هم عسل، گردو و گشنیز را با هم مخلوط می‌کردند و بعد از اینکه مخلوط خشک شد آن را به‌عنوان غذای راه با خود می‌بردند. با این ماده می‌توانستند تا سی روز یا بیشتر از پانصد گرم این مخلوط استفاده کنند. این ماده دارای مواد غذایی بسیار مقوی بود.

منبع: خبرگزاری میراث فرهنگی

اسماعیلیان موادمخدرمصرف نمی‌کردند