دلار زیمبابوه؛ سوغاتی برای توریست‌ها

دیوید اسمیث خبرنگار آفریقا در گاردین این آخرین فرصت مردم زیمبابوه برای خلاص شدن از دلار این کشور است. زیمبابوه‌ای‌ها از این هفته شروع به مبادله کوادریلیون‌ها دلار زیمبابوه با چند دلار کرده‌اند تا دولت رئیس‌جمهور رابرت موگابه ارز ملی بی ارزشش را رسما کنار گذاشته باشد. زیمبابوه پس از آنکه ابرتورم در سال ۲۰۰۸ به ۵۰۰ میلیارد دلار رسید، از سال ۲۰۰۹ شروع به استفاده از ارزهای خارجی مانند دلار آمریکا و راند آفریقای جنوبی کرد. در اوج بحران اقتصادی این کشور، مردم باید برای خرید اقلام روزمره، چند کیسه پول با خود حمل می‌کردند. در آن زمان قیمت‌ها دست کم روزی دو بار بالا می‌رفتند. حالا هر ۱۷۵ کوادریلیون دلار زیمبابوه برابر با ۵ دلار آمریکا است و کسانی که پس‌اندازی با ارقام بالاتر دارند با نرخ برابری یک به ۳۵ کوادریلیون دلار دریافت خواهند کرد. ارقامی که این نسبت را نشان می‌دهند این گونه‌اند: ۳۵.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰

این روزها مردم زیمبابوه دلار این کشور را به‌عنوان سوغات به توریست‌ها می‌فروشند. بزرگ‌ترین و آخرین اسکناسی که توسط بانک مرکزی در سال ۲۰۰۸ چاپ شد، ۱۰۰ تریلیون دلار زیمبابوه بود. جالب اینجا است که این اسکناس درشت، برای کار کردن یک اتوبوس برای یک هفته هم کافی نبود.

بانک مرکزی کشور اعلام کرده کسانی که هنوز دلار زیمبابوه دارند می‌توانند در بانک برای هر ۲۵۰ تریلیون دلار زیمبابوه، یک دلار دریافت کنند. این یعنی هر اسکناس ۱۰۰ تریلیون دلاری برابر با ۴۰ سنت خواهد بود. بانک مرکزی اعلام کرده که برای پرداخت پول به دارندگان حساب به دلار زیمبابوه، ۲۰ میلیون دلار کنار گذاشته است.

اما این تنها یک مشکل کشور است. ابرتورم زیمبابوه، حقوق بازنشستگی، حقوق کارمندان و سرمایه‌گذاری‌ها را بی‌ارزش کرده و فقر را در سرتاسر کشور گسترش داده است. با ابرتورم سال‌های گذشته، حتی خرید اقلام مصرفی ساده نیز دشوار شده است. ابرتورم همچنین باعث کمبود پول نقد شده است چراکه دولت نتوانسته از پس هزینه‌های چاپ اسکناس بانکی هماهنگ با سرعت رشد تورم برآید.

بحران زیمبابوه یادآور ابرتورمی است که آلمان در دهه ۱۹۲۰ با آن روبه‌رو شد. در آن زمان درشت‌ترین اسکناس مارک آلمان ۱۰۰ تریلیونی یعنی ۱ با ۱۴ صفر بود. آلمانی‌ها در آن مقطع روزانه چند بار حقوق می‌گرفتند. اکنون زیمبابوه تجربه‌ای کم‌نظیر دارد. دوره رشد قیمت‌ها در سال ۲۰۰۹ به پایان رسید و اقتصاد این کشور تحت اداره دولت اتحاد ملی رو به رشد گذاشت، اما دولت ائتلافی در سال ۲۰۱۳ به کار خود پایان داد، سالی که در آن رابرت موگابه دوباره برنده انتخابات ریاست‌جمهوری اعلام شد. رشد تولید ناخالص ملی زیمبابوه در سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۲ به طور متوسط ۱۰ درصد بوده، اما اقتصاد این کشور در سال گذشته دوباره آرام گرفته و اقتصاددانان می‌گویند که چشم‌انداز اقتصاد زیمبابوه نیز بسیار ضعیف است.

آخرین بازنگری صندوق بین‌المللی پول در ماه آوریل نشان می‌دهد که رشد در سال ۲۰۱۵ بیش از پیش تضعیف خواهد شد. در گزارش صندوق بین‌المللی پول آمده است: «به‌رغم تاثیر خوب کاهش قیمت‌های نفت خام، شرایط متزلزل مانده و اقتصاد زیمبابوه در اضطراب بدهی است.»