دنیای اقتصاد- وزیر اقتصاد با اشاره به اینکه بیش از 300هزار شرکت در کشور به ثبت رسیده که بورس توانسته فقط 350شرکت را مورد پذیرش قرار دهد، افتتاح «فرابورس» را به منزله لیگ دسته یک برای فعالان بازار سرمایه‌دانست و افزود: شرکت‌هایی که هنوز شرایط لازم را ندارند، در بازار دسته اول یا همان لیگ دسته یک فعالیت کنند و پس از طی کردن فرآیندهای پیش‌بینی شده به لیگ‌برتر یا همان بورس قدم بگذارند.

با حضور مقامات و فعالان اقتصادی رخ داد
افتتاح رسمی «لیگ دسته یک» بازار سرمایه
گروه بورس- علیرضا باغانی: سهام نخستین شرکت عرضه شده در فرابورس ایران با قیمت ۴۵۰تومان ظرف تنها ۳دقیقه به فروش رسید.
به گزارش خبرنگار ما، گردانندگان بازار به همراه وزیر اقتصاد و جمعی از فعالان بورس و کارگزاران بازار اوراق بهادار روز گذشته گرد هم آمدند تا عرضه سهام نخستین شرکت وارد شده به فرابورس را نظاره‌گر باشند و در آیین رسمی، بازار OTC را افتتاح کنند.
بنابر این گزارش، ۱۰درصد سهام شرکت تولیدی و بازرگانی مرجان کار که تولیدکننده آجرهای سفالی است به عنوان نخستین شرکت فرابورس از سوی سرمایه‌گذاری امید در بازار خارج از بورس عرضه شد تا ظرف تنها ۳دقیقه کل ۲میلیون سهم عرضه شده این شرکت توسط ۱۴۰ ایستگاه معاملاتی مستقر در ۲۰کارگزاری به فعالان بازار سرمایه فروخته شود. حال آنکه سرمایه‌گذاری امید پیش از این قصد داشت، ۵درصد از سهام مرجان کار را در فرابورس عرضه کند؛ اما به دلیل استقبال فعالان بازار، کل ۱۰درصد سهام قابل عرضه در OTC فروخته شد.
سهام نخستین شرکت وارد شده به فرابورس دیروز در حضور وزیر اقتصاد و مسوولان بازار سرمایه مورد کشف قیمت قرار گرفت.
شمس‌الدین حسینی، وزیر امور اقتصادی و دارایی در آیین رسمی آغاز به کار فرابورس با اشاره به اینکه این بازار تازه تشکیل شده می‌تواند بزرگ‌تر از بورس باشد، گفت: بیش از ۳۰۰هزار شرکت در کشور به ثبت رسیده که بورس توانسته فقط ۳۵۰شرکت را مورد پذیرش قرار دهد که البته این اتفاق ناشی از شرایط خاص بورس جهت پذیرش شرکت‌ها است و موجب شده که شرکت‌های خارج از بورس قدرت نقدشوندگی سهام نداشته باشند، حال آنکه بازار فرابورس که شرایط آسان‌تری برای پذیرش شرکت‌ها در نظر گرفته، می‌تواند شرکت‌های غیربورسی را پذیرش کرده و به بازار بزرگی در آینده تبدیل شود.
بورس، لیگ برتر؛ فرابورس، دسته یک
وی با تشبیه بورس اوراق بهادار به لیگ برتر گفت: شرکت‌هایی که هنوز شرایط لازم را ندارند در بازار دسته اول یا همان لیگ دسته یک می‌توانند فعالیت کنند و پس از طی کردن فرآیندهای پیش‌بینی شده به لیگ برتر یا همان بورس قدم بگذارند. رییس شورای عالی بورس با بیان این که نگاه دولت به بورس توسعه‌گرایی بوده است، گفت: در دولت نهم شاهد توسعه بازار سرمایه کشور بودیم و در دولت جدید هم این رویکرد ادامه می‌یابد؛ از جمله این که لایحه توسعه ابزارهای مالی از سوی ما پیگیری شد تا در مجلس فوریت آن به تصویب برسد، از سوی دیگر بازارهای جدیدی در بورس تشکیل شده که یکی از آنها همین بازار فرابورس است که با توجه به مشوق‌های مالیاتی برای فعالان بازار سرمایه جذاب است.
واریز سود به خزانه محدود شد
وزیر اقتصاد در ادامه از تعدیل شیوه اخذ سود علی‌الحساب از شرکت‌های دولتی واگذار شده خبر داد و گفت: هیات وزیران یکشنبه شب تصویب کرد که دولت به اندازه‌ای که در شرکت‌های دولتی سهامدار است از آنها سود بگیرد، در حالی که پیش از این شرکت‌هایی که دولت در آنها سهام مدیریتی داشت باید ۴۰درصد سود ابرازی خود را به خزانه دولت واریز می‌کردند، ولی با این مصوبه سود شرکت‌ها از سوی دولت محدود شده و در واقع دولت از سود سرمایه‌گذاران چیزی کسر نخواهد کرد. شمس‌الدین حسینی در ادامه، اجرای درست سیاست‌های اصل۴۴ را در گرو اجرای طرح تحول اقتصادی دانست و تاکید کرد: فلسفه بورس شفاف‌سازی است، حال آنکه اگر ما بخواهیم خصوصی‌سازی کنیم، باید اقتصاد را هم شفاف‌ کرده و به سمت واقعی شدن اقتصاد پیش رویم و نمی‌توانیم بگوییم، تنها یک بخش از اقتصاد یعنی بورس شفاف باشد، اما قیمت‌ها واقعی نباشد. این در حالی است که بازار سرمایه ما بازار واقعیت‌ها و رقابت‌ها است و اگر اقتصاد شفافیت نداشته باشد، بازار سرمایه محدود باقی ماند و گسترش نخواهد یافت. وی از بورس به عنوان ظرفیتی یاد کرد که موجب اجرایی شدن خصوصی‌سازی‌های بزرگ و اجرای اصل۴۴ قانون اساسی شده و گفت: بدون شک اگر ظرفیتی همچون بورس وجود نداشت، واگذاری‌های انجام شده در صنایع فولاد، مس‌، آلومینیوم، بانک‌ها و مخابرات و در آینده بیمه‌ها انجام نمی‌شد.
مزایده‌ها به فرابورس می‌آیند
رییس شورای عالی بورس با بیان این که خصوصی‌سازی‌ها در حال حاضر وارد مرحله جدیدی شده است؛ گفت: برای توسعه بازار سرمایه و ادامه خصوصی‌سازی‌ها نیاز به ابزارهای جدیدی وجود داشت و ما معتقدیم که تن‌پوش باید متناسب با تن باشد. ما نمی‌توانیم بدون ابزارهای جدید اصل۴۴ را به درستی اجرا کنیم، به عنوان مثال در حال حاضر برخی شرکت‌ها از طریق فراخوان و به صورت مزایده واگذار می‌شوند، حال آن که برای این معاملات مزایده‌ای نیاز به بازاری در خارج از بورس وجود داشت و در شرایط کنونی که بازار فرابورس ایجاد شده، به نظر می‌رسد بخش قابل‌توجهی از این معاملات، می‌تواند در بازار خارج از بورس انجام شود.
وزیر اقتصاد ارزش سهام بنگاه‌های دولتی واگذار شده ظرف 4سال گذشته را بالغ بر 10هزار و 500میلیارد تومان ذکر کرد و گفت: این واگذاری‌ها بدون در نظر گرفتن معاملات رد دیون بوده است که 80درصد آن از طریق بورس صورت گرفته است. همچنین تا پایان شهریور ماه امسال بالغ بر 1200میلیارد تومان سهام دولتی واگذار شده است که با احتساب معامله 8/7میلیارد تومانی مخابرات در روز یکشنبه، ارزش واگذاری‌های دولتی امسال از طریق بورس به 9هزار میلیاردتومان رسیده است.
رییس کمیسیون اقتصادی دولت با اشاره به ضرورت نقدشوندگی سهام سرمایه‌گذاری‌های استانی که سهامداران عمده سهام عدالت هستند، گفت: این شرکت‌ها که یک سال از زمان به وجود آمدن آنها می‌گذرد، می‌توانند وارد فرابورس شده و پس از سوددهی با شفافیت لازم وارد بورس شوند، از سویی دیگر نسل جدیدی از تعاونی‌ها به وجود آمده‌اند که از تنوع بالایی برخوردارند و این تعاونی‌ها هم می‌توانند در فرابورس نقش فعال داشته باشد و در واقع تعاونی‌ها می‌توانند با توجه به انعطاف فرابورس، یکی از مشتریان این بازار باشند. وزیر اقتصاد با بیان این که نسبت سهم بورس به درآمد ناخالص ملی ۲۰درصد است، گفت: به طور قطع از طریق فرابورس می‌تواند این نسبت افزایش یابد. از طرفی دیگر حجم نقدینگی ما در حال حاضر ۲۰۰میلیارد تومان است که نشان‌دهنده نیاز بازار به بزرگ‌تر شدن برای جذب این نقدینگی‌ها است.
خبرهای خوش وزیر پس از بحران
وی با بیان این که خبرهای خوشی برای فعالان بازار سرمایه در آینده دارد، گفت: فعالان بازار سرمایه به کمک نهادهای مالی حاضر در بازار در ۱۵ماه گذشته تلاش بسیار زیادی کردند تا به رغم وقوع بحران اقتصاد جهانی، تاثیرپذیری بورس از بحران به حداقل ممکن رسیده و بازار سرمایه در شرایط بحرانی و رکودی یکی از جذاب‌ترین بازارها باشد.
بازاری برای همه معاملات
علی صالح‌آبادی رییس سازمان بورس و اوراق بهادار هم در مراسم گشایش بازار فرابورس در اظهاراتی گفت: با توجه به حجم قابل توجه شرکت‌های غیربورسی، ضرورت هدایت معاملات انواع اوراق بهادار به بازاری خارج از بورس ضروری بود، بدان معنی که در فرابورس هم سهام قابل معامله است و هم انواع اوراق بهادار که نیاز به بازاری برای دادوستد دارند. وی گفت: در بازار اولیه فرآیند پذیره‌نویسی تا سودآوری شرکت‌ها طولانی است و بعضی شرکت‌ها شرایط ورود به بورس را ندارند و سهام آنها هم قابل معامله نیست، در حالی که فرابورس می‌تواند به بازار اولیه ما کمک ویژه‌ای کند، به ویژه شرکت‌هایی که می‌خواهند تجهیز منابع کنند، طبیعی است آنها می‌توانند از شبکه‌ موجود در بازار سرمایه برای این کار استفاده کنند.
عرضه اوراق مشارکت در OTC
صالح‌آبادی با اشاره به اینکه فرابورس بازاری است که به آسانی شرکت‌ها را پذیرش می‌کند، گفت‌: علاوه بر این که فرابورس قدرت نقدشوندگی برای سهام شرکت‌های غیربورسی فراهم می‌کند، در این بازار گواهی سپرده هم قابل انتشار خواهد بود و بانک کشاورزی به زودی از طریق OTC به انتشار اوراق مشارکت می‌پردازد.
وی گفت: مزیت فرابورس برای بانک‌ها این است که آنها پیش از این فقط از منابع شبکه بانکی برای تجهیز منابع استفاده می‌کردند؛ در حالی که با راه‌اندازی فرابورس آنها می‌توانند از منابع بازار سرمایه نیز استفاده کنند. همچنین بانک‌ها برای بازخرید گواهی سپرده‌ها باید بخشی از منابع خود را معطل نگاه می‌داشتند؛ در حالی که در بازار ثانویه (فرابورس) منابع جدیدتری را می‌توان جایگزین کرد.
سخنگوی بورس با بیان این که در بازار فرابورس علاوه بر حراج، روش مذاکره هم پیش‌بینی شده است، افزود: در این بازار غیر از حراج، فروش شرکت‌ها از طریق مزایده هم فراهم شده و سازمان خصوصی‌سازی به جای انتشار فراخوان می‌تواند از طریق این بازار اقدام کند. از طرف دیگر امکان معاملات عمده‌فروشی و بلوک‌ هم در این بازار فراهم بوده و هر گونه ایده و روش معامله‌ای در این بازار قابل انجام است.
وی گفت: در حال حاضر چندین بازار غیررسمی OTC در کشور فعال است که با راه‌اندازی فرابورس این بازارهای غیررسمی می‌توانند به این بازار ملحق شوند. صالح‌آبادی گفت: برنامه راه‌اندازی فرابورس از سال 86 طی جلسه‌های متعددی با شورای عالی بورس پیگیری می‌شد و در نیمه دوم سال گذشته برگزاری مجمع موسسین به ثمر نشست.
بازاری با ۴ شرکت و ۲گواهی سپرده
مدیرعامل شرکت فرابورس نیز دیروز در آیین گشایش بازار OTC در سخنانی در مورد افتتاح این بازار جدید گفت: با این اتفاق مهم نخستین گام اساسی برای ساماندهی بازار اولیه برداشته شد، اما همچنان جای خالی محفلی قانونی و تحت نظارت برای انجام معاملات سهام شرکت‌های فعال در بازار اولیه وجود داشت. هر چند در این بین به طور پراکنده، چند بازار برای انجام معاملات دست دوم شرکت‌‌های سهامی عام خارج از بورس تشکیل شده بود؛ اما این بازارها مجوز قانونی برای انجام معاملات سهام را نداشتند.
مصطفی امیدقائمی افزود: همین مساله سبب شد تا طرح ایجاد بازار خارج از بورس توسط سازمان بورس و اوراق بهادار به شورای بورس ارسال شود و اعضای این شورا با راه‌اندازی قانونی این بازار موافقت کردند و ساماندهی بازار خارج از بورس ایران وارد فاز عملیاتی شد و با انجام اقدامات اولیه و برگزاری مجمع فرابورس، این نهاد به طور قانونی و با مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار در آبان گذشته به ثبت رسید.وی با اشاره به پذیرش شرکت‌ها در این بازار گفت: پس از پذیرش سهام ۴ شرکت و ۲گواهی سپرده، این بازار آماده می‌شود تا فصلی تازه در تاریخ بازار سرمایه ایران رقم بزند؛ چرا که این نهاد، امکان این را دارد تا شرکت‌ها ساده‌تر از بورس پذیرش شده و معامله شوند و بستری را فراهم آورد تا معاملات سهام کلیه شرکت‌ها در آینده‌ای نزدیک به این بازار منتقل شود.
مدیرعامل فرابورس در مورد عرضه گواهی سپرده در این بازار گفت: همزمان با آغاز معاملات فرابورس اقدام بدیع دیگری در بازار سرمایه طی روزهای آینده صورت می‌گیرد و گواهی سپرده از طریق پذیره‌نویسی در سیستم معاملات فرابورس به فروش خواهد رسید؛ همچنین معاملات آنها به عنوان ابزاری جدید در این بازار انجام خواهد شد و فرابورس در خصوص انجام معامله انواع اوراق بهادار هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی خواهد کرد تا بازار سرمایه در ایفای نقش و سهم خود در اقتصاد کشور بیش از پیش موفق باشد.
انگیزه «امید» از عرضه دو شرکت در OTC
در همین رابطه علیرضا برادران معاون شرکت‌ سرمایه‌گذاری امید درباره عرضه سهام شرکت‌های مرجان‌کار و کویرتایر در فرابورس به خبرنگار دنیای اقتصاد گفت: مدیریت سرمایه‌گذاری امید، بهترین شرکت‌های غیربورسی خود را وارد فرابورس کرد تا به عنوان نخستین متولی راه‌اندازی بازار OTC، نقش عمده‌ای در توسعه بازار سرمایه و بکارگیری ابزارهای جدید مالی ایفا کند.
وی گفت: دو شرکت مرجان‌کار و کویرتایر هر دو سودآور بوده و از پتانسیل رشد خوبی برخوردارند و سرمایه‌گذاری امید در قیمت‌گذاری سهام این شرکت‌ها منافع سرمایه‌گذاران جدید را در نظر گرفته است. برادران با اشاره به عرضه سهام مرجان‌کار با قیمت ۴۵۰تومان گفت: اگر چه ارزش سهام این شرکت تولیدکننده آجرهای سفالی از نظر ما بیش از رقم عرضه شده بود، اما از آنجا که سرمایه‌گذاری امید در عرضه سهام این شرکت به منافع سهامداران جزء نیز توجه داشت، سهام مرجان‌کار را با قیمت ۴۵۰تومان عرضه کرد و شاهد بودیم که سهام این شرکت ظرف تنها ۳دقیقه به فروش رسید.
وی گفت: فروش 3دقیقه‌ای 10درصد از سهام مرجان‌کار از ارزنده بودن سهام این شرکت و رسیدن بازار به این تحلیل که سهام در این قیمت قابلیت رشد دارد، حکایت داشت.
معاون شرکت سرمایه‌گذاری امید درباره سهام کویرتایر نیز گفت: در روز سه‌شنبه ۵/۲ تا ۵درصد سهام شرکت کویرتایر هم از سوی سرمایه‌گذاری امید در بازار فرابورس عرضه می‌شود که با توجه به استقبال فعالان بازار سرمایه از مراسم معارفه این شرکت، پیش‌بینی ما، استقبال معامله‌گران از عرضه سهام کویرتایر در بازار OTC است.
وی افزود: استقبال بازار از مرجان‌کار سبب شد تا به جای 5درصد، 10درصد از سهام این شرکت عرضه شود که دامنه نوسان این سهام 5درصد بدون حجم مبنا خواهد بود و از پتانسیل رشد بسیار مناسبی برخوردار است.
معاون شرکت سرمایه‌گذاری امید افزود: خرید مرجان‌کار از طریق ۲۰کارگزاری صورت گرفت و عرضه اولیه آن از سوی کارگزاری کاسپین مهر ایرانیان انجام شد.
برادران خاطرنشان کرد: سرمایه‌گذاری امید با ورود بهترین شرکت‌های خود به فرابورس نام خود را به عنوان پیشتاز گشایش و راه‌اندازی بازار OTC ثبت کرد.
عکس: نگار متین‌نیا