حرکت سریع صنعت فولاد به سمت خصوصی سازی و نوسازی

علی غفوری- در مارس ۲۰۰۴ آقای لاکشمی میتال در مقابل دولت لهستان متعهد شد که ۸۰۰ میلیون یورو پس از خرید گروه معظم Polskie Hoty Stal (چهار شرکت عمده فولاد سازی در لهستان) برای بازسازی و توسعه این کارخانه‌ها هزینه کند، ماه گذشته ارسلورمیتال لهستان به بخشی از تعهدات خود عمل کرده و رسما یک واحد جدید نورد تسمه را در کارخانه Cracow افتتاح کرد. زمانی که آقای میتال چهار کارخانه گروه پولکسی هوتی استال را می‌خرید تمامی آنان بدهی‌های هنگفتی داشته و محصولات نسبتا نامرغوبی تولید می‌کردند و بهره‌برداری از ظرفیت‌های این کارخانه‌ها نیز پایین بود.

در آن زمان رقیب مستقیم کارخانه‌های میتال شرکت ارسلور بود که از طریق ایجاد مراکز خدماتی فولاد که نیاز به سرمایه‌گذاری چندانی نداشت باتولید محصولات کیفی تسمه در غرب اروپا فرآیند آن در مراکز خدماتی خود سهم قابل ملاحظه‌ای از بازارهای اروپای شرقی را تصاحب کرده بود.

اما از زمانی که ارسلو و میتال استیل در ژوئیه ۲۰۰۶ با یکدیگر ادغام شدند استراتژی تغییر یافته و واحدهای تولیدی ارسلو میتال لهستان نقش بسزایی را در استراتژی رشد گروه در اروپای شرقی بازی کرده‌اند.

در لهستان بازار داخلی بسیار شکوفا و پویا است واین تنها بازار داخلی لهستان نیست بلکه اروپای مرکزی را نیز در بر می‌گیرد که شامل رومانی، جمهوری چک و اسلواکی است. مصرف فولاد در این منطقه رو به رشد است که پشتوانه آن رشد صنایع خودروسازی، لوازم خانگی و ساختمانی است.

موید این چشم انداز مثبت‌تر از مکان دیگری در لهستان سرچشمه می‌گیرد. در سال ۲۰۰۶ مصرف فولاد در لهستان ۷۸/۱۱میلیون تن شد و در سه ماه اول سال ۲۰۰۶ به رقم ۳۱/۳میلیون تن رسید. برای ۱۰-۵سال آینده پیش‌بینی می‌شود که نرخ رشد ده درصد باشد.

ارسلورمیتال لهستان ادعا می‌کند که تا کنون ۸۵۰میلیون یورو صرف بازسازی این چهار کارخانه در این کشور نموده و کارخانه کراکو اولین واحد نورد جدید تسمه گرم در اروپا برای ۱۶سال است.

سرمایه‌گذاری‌ها

بیشترین سرمایه‌گذاری ارسلورمیتال مربوط به کارخانه نورد تسمه کراکو است که ظرفیت آن ۴/۲میلیون تن در سال بوده و با هزینه‌ای معادل ۳۸۱میلیون دلار در ماه ژوئن امسال بهره‌برداری از آن آغاز شد. هدف از ایجاد این کارخانه توسط ارسلورمیتال تغذیه صنایع رو به رشد خودروسازی و لوازم خانگی در لهستان است که بدین وسیله از هزینه‌های حمل و نقل از اروپای غربی نسبت به گذشته کاسته شده است و در صورت موفقیت این استراتژی امکان افزایش سریع ظرفیت نورد کراکو به دو برابر یعنی ۸/۴میلیون تن در سال وجود دارد.

حدودا به ۵/۲میلیون تن در سال اسلب می بایستی به این واحد نورد جدید تغذیه شود. نیمی از این اسلب از طریق ریخته‌گری پیوسته شماه ۳کارخانه دیگر ارسلورمیتال یعنی Dabrowa Gornicza تامین می‌شود و ۵۰درصد باقی مانده از ریخته‌گری پیوسته در واحد کراکو تهیه خواهد شد.

علاوه بر این طرح‌هایی برای توسعه واحد نورد سرد کراکو وجود دارد. یک قرارداد ۲۵میلیون یورویی برای بازسازی و توسعه در ماه گذشته به امضا رسید. ظرفیت این کارخانه از ۸۵۰هزار تن به ۲/۱میلیون تن در سال خواهد رسید که قرار است در سه ماهه اول سال ۲۰۰۹ راه‌اندازی گردد. خط اسیدشویی نیز بازسازی خواهد شد. در حال حاضر آرسلور میتال استان در حال مطالعه برای نصب دومین هنوز کامل نشده است بنابراین ظرفیت و محل آن هنوز مشخص نشده‌اند، اما کراکو گزینه اول برای نصب این نورد است.

سرمایه‌گذاری عمده دیگر به میزان ۴/۲۴میلیون یورو است که یک خط ورق رنگی ۲۰۰هزار تن در سال در Swietochlowice (یکی از ۲۰خط اندودکاری گروه آرسلور میتال) احداث خواهد شد.

بازار این خط اندودکاری صنایع لوازم خانگی و صنایع ساختمانی در استان مناطق اطراف بوده گرچه ۵درصد از آن به اسکاندیناویا صادر می‌شود.

در این کارخانه یک خط گالوانیزه ۳۰۰هزار تنی نیز وجود دارد که حدود ۵هزار تن در ماه کلاف گالوانیزه از دیگر واحدهای آرسلورمیتال از جمله آرسلورمیتال Piombino در ایتالیا، آرسلورمیتال Bremen و آرسلورمیتال Eisenhuttenstadt در شرق آلمان می‌خرد.

فرآیندهای جدید خط اندودکاری رنگی به صورت گرم غوطه‌ور و کلاف الکتروگالوانیزه و اندودکاری آسترکاری آنپلنیگ نورد سرد و اندودکاری قوطی با پلی‌استر، پلی اورتان (polynrethane) و plastisol و نیز رنگ است.

همچنین این گروه ۷/۳۰میلیون یورو برای طرح توسعه واحد نورد مفتول Sosnowiec از ۵۵۰هزار تن در سال به ۷۵۰هزار تن در سال و نیز افزایش اندازه بیلت که کارخانه بتواند آن را جابه‌جا کند سرمایه‌گذاری کرده است.

ماهانه به حدود ۵۰-۴۰هزار تن بیلت نیاز است که ۹۵درصد آن از طریق واحد Dabrowa Garnicza و ۵درصد آن نیز از طریق آرسلور میتال در ورشو تامین می‌شود.

براساس این قرارداد یک کوره گرم کن و تونل Walking-beam، یک ماشین کلاف بازکن، چهار قفسه جدید و یک سیستم کنترل مرکزی نیز نصب خواهد شد که نصب آن ۵-۴ماه به طول خواهد انجامید.

این کارخانه مفتول (سیم جوشکاری)، مفتول توری و مفتول کششی تولید می‌کند. ۷۰درصد تولید در استان فروخته شده و ۳۰درصد به جمهوری چک، آلمان، اتریش و مجارستان صادر می‌شود. حدود ۵۰درصد به بخش صنایع ساختمانی و بقیه به صنایع خودروسازی برای تولید اسکلت صندلی و صنایع پیچ و مهره و تولیدکنندگان سیم بکسل عرضه می‌شود.

قبل از بازسازی عمر ماشین‌آلات آن به دهه ۱۹۷۰ برمی‌گردد و تجهیزات آن باید نوسازی شود. در حال حاضر این کارخانه می‌‌تواند کلاف‌های بزرگ‌تر با کیفیت سطحی بهتری برای مشتریان خود تولید کند.

این بازسازی منتهی به تولید انواع جدید فولاد با گرید‌های مختلف خواهد شد.

سرمایه‌گذاری عمده چهارم یک‌ ریخته‌گری پیوسته اسلب دو خط با ظرفیت سه‌میلیون تن در کارخانه D.G است که به ظرفیت کنونی ۴/۱میلیون تنی ریخته‌گری بیلت و ۶/۱میلیون تن بلوم آن خواهد افزود.

مشتریان اسلب ارسلور میتال رومانی، میتال ostrava در جمهوری چک و واحد جدید نورد گرم تسمه کراکو نیز اسلب آن را استفاده خواهد کرد.

سایر سرمایه‌گذاری‌ها در D.G شامل یک کوره پاتیلی دوم برای تولید فولاد مذاب موردنیاز ریخته‌گری جدید است. میتال در‌حال‌حاضر مشغول مطالعات بازار برای چهارمین ریخته‌گری پیوسته بلوم آن در سایت است که مقاطع تولید کند.

کارخانه D.G نیز ۸۸میلیون دلار برای بازسازی کوره بلند شماره ۲ خود (سه‌ کوره بلند دارد که دو کوره آن در دست بهره‌برداری است) برای رسانیدن ظرفیت آن از ۶۰۰۰تن به ۷۰۰۰تن در روز در حال سرمایه‌گذاری است. آرسلورمیتال اصرار دارد که بگوید این سرمایه‌گذاری خارج از تعهدات خصوصی‌سازی او است.

این کارخانه ۷۰درصد از سنگ‌آهن خود را از ونزوئلا، برزیل، آفریقای‌جنوبی و ۳۰درصد آن را از اروپای شرقی عمدتا روسیه و اوکراین وارد می‌کند.

پروژه‌های عمده سرمایه‌گذاری آرسلومیتال در لهستان (۲۰۰۷-۲۰۰۴)

-A واحد تسمه گرم کراکو

- میزان سرمایه‌گذاری ۳۸۱میلیون دلار

- ظرفیت ۴/۲میلیون تن در سال (احتمال افزایش به دو برابر)

- فروشنده تجهیزات: زیمنس فوست آلپینی (اتریش)

- پهنا: ۲۱۰۰-۷۰۰میلیمتر

- ضخامت: ۴/۲۵-۲/۱میلیمتر

- وزن کلاف: ۳۵-۱۰تن

- راه‌اندازی ژوئن ۲۰۰۷

-B خط اندودکاری رنگی Swietochlowice

- میزان سرمایه‌گذاری ۴/۳۳میلیون دلار

- ظرفیت ۲۰۰هزار تن در سال

- فروش تجهیزات: زیمنس فوست آلپینی

- پهنا: ۱۶۰۰-۷۰۰میلیمتر

- ضخامت: ۲/۱-۲/۰میلیمتر

- راه‌اندازی: دسامبر ۲۰۰۶

C- بازسازی واحد نورد مفتول Sasnowiec

- میزان سرمایه‌گذاری: ۴۲میلیون دلار.

- ظرفیت: ۷۵۰هزار تن در سال.

- پیمانکار: دانیلی ایتالیا.

- ابعاد بیلت مورد نیاز: ۱۶۰ میلیمتر (بزرگتر از ۱۰۵ میلیمتر).

- قطر: ۲۱-۵/۵ میلیمتر.

- وزن کلاف: ۲۳۵۰ کیلو.

- راه‌اندازی: دسامبر ۲۰۰۶.

D- ریخته‌گری پیوسته اسلب Dabrowa Gornicza

- میزان سرمایه‌گذاری: ۶/۱۴۱میلیون دلار.

- ظرفیت: سه‌میلیون تن در سال.

- فروشنده تجهیزات: اس‌ام‌اس دماگ.

- ضخامت اسلب ۲۲۰، ۲۵۰ و ۳۰۰ میلیمتر.

- طول اسلب: ۱۲۰۰۰-۴۲۰۰ میلیمتر.

- راه‌اندازی: دسامبر ۲۰۰۶.

رقابت

با توجه به اینکه ارسلورمیتال لهستان هنوز تا حدی وابسته به واردات سنگ آهن از کشورهای CIS است از زمانی که نیز روسیه به سازمان تجارت جهانی پیوسته است با تهدیداتی از طرف رقبای شرقی خود مواجه شده است و سهمیه‌های صادراتی آن به اتحادیه اروپا لغو شده است. اما شرکت این احساس امنیت را دارد که با دیگر مکانیسم‌های دفاعی تجاری از شرکت‌ محافظت خواهد کرد. کارشناسان شرکت می‌گویند، دلیلی برای تهدید از طرف روس‌ها نمی‌بینیم و آنان مطمئن هستند که اگر به عضویت سازمان تجارت جهانی نیز درآیند اقدامات ضد دامپینگ هنوز وجود خواهد داشت. این شرکت برای تامین منابع اولیه خود خصوصا سنگ آهن مشارکت نزدیکی با شرکت‌های معدنی اوکراینی و روسی دارند. علاوه بر این شرکت کارخانه‌ای نیز در اوکراین دارد که دارای معادن سنگ آهن اختصاصی است و سعی دارد شرایط کنونی معدنی را بهبود بخشد.

طرح‌های توسعه بیشتر

کارخانه‌های لهستان قرار است سرمایه‌گذاری‌های بیشتری را دریافت کنند چون ارسلورمیتال به دنبال توسعه واحدهای تولیدی خود در اروپای شرقی است سایر کارخانجات آن در آلمان شرقی، جمهوری چک و رومانی قرار گرفته‌اند این توسعه ۷-۶میلیون تن در سال است، ارسلورمیتال لهستان دارای ۴۰-۳۸درصد سهم بازارهای لهستان و بازارهای همسایه است.

به دلیل افزایش مصرف فولاد در اروپای مرکزی سرمایه‌گذاری‌ها همچنان گسترش خواهد یافت که کارخانه کراکو بیشترین سرمایه‌گذاری را جذب خواهد کرد. علاوه‌بر طرح توسعه واحد نورد سرد، ارسیلور میتال در حال مطالعه دو خط جدید گالوانیزه غوطه‌ور گرم است.

این شرکت کارخانه کراکو را در ابتدا انتخاب کرد تا بتواند مشکلات بر سر راه پروژه‌ها در سایر بخش‌های اروپا از جمله یک طرح توسعه ورق در لوکزامبورگ و یک طرح محصولات طویل در اسپانیا و بازگشایی یک کوره بلند در لیژ را بردارد. پروژه اخیر نشان‌دهنده تغییرات در استراتژی کارخانه‌های ارسلور سابق است. ارسلور این دیده را پذیرفته است که کوره‌های بلند در لیژ (Liege) را بازسازی کرده و آن را راه‌اندازی نموده و سپس دیگری را تعمیر کند.

علاوه‌بر این سرمایه‌گذاری در لهستان موجب خواهد شد که کیفیت محصولات کارخانه‌های آن نیز بهبود یابد که بازارهای بیشتری را در بخش صنایع لوازم خانگی و خودروسازی در اختیار خواهد داشت.

همکاری

اما نحوه فعالیت مراکز خدماتی ارسلور سابق و کارخانه میتال استیل سابق چگونه است؟

کارشناسان می‌گویند پس از ادغام ارسلور میتال یک قطب فروش واحد و هماهنگی در اروپای شرقی برای کارخانه‌های لهستان به وجود آمده است که نه تنها از افزایش حجم مصرف بهره‌مند گردیده است بلکه توانسته است پاسخگوی نیازهای کیفی مشتریان خود نیز باشد. با راه‌اندازی واحد جدید نورد تسمه گرم از حجم واردات از اروپای غربی کاسته شده است اما هنوز برای شناخت کیفی محصولات آن به ۱۵-۱۲ماه زمان و برای جایگزینی کامل از نظر کمی به دو سال زمان نیاز است.

مشتریان استانی می‌خواهند بدانند که محصولات آنان از چه کارخانه‌ای می‌آید و کارخانه‌های لهستانی می‌خواهند محصولات خود را جایگزین محصولات بلژیکی یا آلمانی کنند که دارای کیفیت برتری در اروپای شرقی هستند.

کارخانه‌های لهستانی پیشرفت قابل ملاحظه‌ای در رابطه با فروش محصولات خود از طریق شبکه‌های جدید مراکز خدماتی ایجاد شده در منطقه به دست آورده‌اند که برخی از آنان قبل از ادغام متوسط ارسلور تاسیس شده است (یک مرکز جدید که در کراکو ساخته شده است). مرکز خدماتی Bytom در حال حاضر محصولات استانی را فرآیند می‌کند.