آثار منفی بحران مالی جهان بر اقتصاد ایران

روزگذشته همایش «بحران اقتصادی جهان و درس‌‏های آن» با حضور صاحب‌نظران و کارشناسان مختلف اقتصادی و سیاسی هم چون داوود دانش‌جعفری، موسی غنی‌نژاد، محسن رضایی و ... برگزار شد و در این همایش صاحب‌نظران به آثاری که بحران مالی جهان بر اقتصاد ایران خواهد داشت را مورد بررسی قرار دادند و چیزی که محور سخنان همه آنها قرار گرفت تاثیر منفی این بحران بر ایران و ضرورت چاره‌اندیشی برای آن بود هر چند که به اعتقاد برخی از آنان این بحران هنوز تاثیر چندانی بر آمریکا نگذاشته است. شفافیت کم در اقتصاد ایران

چنین بود که در این همایش داوود دانش جعفری، وزیر سابق اقتصاد با اشاره به بحران مذکور گفت: بحران اقتصادی دنیا آثاری برای اقتصاد ایران خواهد داشت که از جمله می‌‏توان به افزایش بدهی‌‏های شرکت‌‏های دولتی و اضافه خرج‌‏هایی که در بودجه صورت گرفته است، اشاره کرد.

به گزارش ایلنا داوود دانش‌جعفری، دبیر کمیسیون اقتصادی مجمع تشخیص مصلحت نظام سپس به افزایش هزینه‌‏های دولت در اقتصاد طی سال‌‏های گذشته اشاره و اظهار کرد: فشار تقاضا در این سال‌‏ها افزایش یافته به‌‏طوری‌‏که بخشی از بدهی‌‏ها و اضافه خرج‌‏ها منجر به بدهی شرکت‌‏های دولتی شده است. وی افزود:‌‏ به عنوان مثال وزارت نیرو در سال گذشته پنج‌هزار میلیارد تومان بدهی داشت این بدهی منجر به عدم تعادل در اقتصاد می‌‏شود.

وی با مقایسه اقتصاد آمریکا و ایران خاطرنشان کرد:‌ اقتصاد آمریکا دارای شفافیت است. معنای شفافیت دراقتصاد آمریکا و اروپا این است که کسی در کشور ورشکست شود به سرعت اعلام می‌‏کند و اعلام آن به دریافت کمک از سوی دولت است. در حالی که در ایران اگر کسی ورشکست شود به زندان می‌‏رود و هیچ کس احساس خوبی ندارد که بگوید دچار مشکل مالی شده‌‏ام.

دانش‌جعفری اظهار کرد:‌ در اقتصاد ما شفافیت کمتر است و کسی که دچار مشکل می‌‏شود با فاصله زمانی آن را اعلام می‌‏کند.

وی گفت:‌ اگر قیمت نفت کاهش یابد دچار آسیب‌‏های فراوانی می‌‏شویم. زیرا هزینه‌‏های دولت افزایش یافته است و فشار تقاضا بسیار زیاد است.

بحران بر آمریکا تاثیر چندانی نداشته است

در همین حال موسی غنی‌‏نژاد، کارشناس مسائل اقتصادی در همایش «بحران اقتصادی جهان و درس‌‏های آن» با اشاره به اینکه در رابطه با بحران به وجود آمده گاهی اغراق‌‏هایی صورت می‌‏گیرد، اظهار کرد: به نظر من بحران مالی آمریکا هنوز تاثیر کامل خود را نگذاشته و به همین دلیل هیچ کارشناسی نمی‌‏تواند بگوید ریشه این بحران را شناسایی کرده است، زیرا رشد اقتصادی آمریکا هنوز منفی نیست.

وی افزود: با وجود بحران مالی که از سه ماه گذشته آغاز شده، نرخ بیکاری در آمریکا شش‌درصد است و این نشان می‌‏دهد که هنوز بحران، کمر این اقتصاد را نشکسته است.

وی تاکید کرد: نمی‌‏گویم بحران به وجود آمده بزرگ و مهم نیست، اما نباید راجع به آن اغراق کرد. ذات نظام بازار این است که ارزش دارایی‌‏ها چه به صورت فیزیکی و چه مالی بالا یا پایین می‌‏رود.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به عوامل موثر بر کاهش یا افزایش ارزش دارایی‌‏ها خاطرنشان کرد:‌ بازدهی مالی ارزش یک دارایی را نشان می‌‏دهد در حالی که گروهی در بررسی‌‏های خود این موضوع را اشتباه تصور می‌‏کنند، به عنوان مثال موضوع مسکن ایران از سال گذشته تا امسال ۲۰‌درصد کاهش قیمت داشته است. این عامل واقعی نیست، بلکه این نشان می‌‏دهد سیستم باید خود را اصلاح کند چراکه دارایی‌ها بازدهی نداشته است. غنی‌‏نژاد عنوان کرد: نظام بازار واقعیت زندگی بشر است که هرگز از بین نمی‌‏رود، در حالی که گروهی تصور می‌‏کنند نظام بازار یعنی نظام سیاسی آمریکا. وی با اشاره به دستکاری نرخ بهره توسط طرفداران نظام بازار اظهار داشت: در نظامی که نرخ پس‌‏انداز پایین است، کاهش نرخ بهره اقدام اشتباهی است که علامت اشتباه به جامعه می‌‏دهد. وی گفت:‌ اصطلاح نظام سرمایه‌‏داری را مارکسیست‌‏ها اختراع کردند؛ آنچه که ما امروز بر روی آن بحث می‌‏کنیم نظام بازار است که هیچ وقت از بین نمی‌‏رود، بلکه ممکن است نوعی بی‌‏اعتمادی در اثر دخالت دولت موجب بروز مشکلاتی شود.

در مقابل بحران واقع‌‏بین باشیم نه‌خوشبین

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز گفت: ابعاد جدیدی از بحران اقتصادی دنیا برای ما آشکار شده و در حال بررسی آن هستیم.

محسن رضایی دیروز در حاشیه این همایش در جمع خبرنگاران گفت: مجمع تشخیص مصلحت نظام نسبت به نهادهای دیگر بیشتر به این مساله توجه کرده و هشدارهایی را به مسوولان داده است.

وی با بیان اینکه مسوولان کشور باید واقع‌‏بین باشند، نه اینکه خوشبینی غیرواقعی داشته باشند، اظهار کرد:‌‏ این بحران فرصت‌‏ها و تهدیدهایی را برای ایران به دنبال دارد که تنها از طریق یک مدیریت آگاهانه و عالمانه می‌‏توان از تهدیدها پرهیز کرد و از فرصت‌‏ها استفاده کرد. رضایی تصریح کرد: ‌‏در بعد سیاست‌گذاری حدود شش سال است که نظام اقتصادی نوینی به دستور مقام معظم رهبری در حال طراحی است که در قالب سند چشم‌‏انداز و سیاست‌‏های کلی اصل۴۴ این نظام جدید اقتصادی تصویب و ابلاغ شده است. رضایی ادامه داد:‌‏ تقاضایی که از دولت و مجلس داریم، این است که مسائل را جدی بگیرند و از اعمال سلیقه‌‏های شخصی و فردی جلوگیری کنند.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام با تاکید بر این نکته که سند چشم‌‏انداز بیست ساله و سیاست‌‏های اصل۴۴ باید به عنوان یک قاعده کلی در برنامه‌‏ریزی‌‏های اقتصادی به صورت جدی لحاظ شوند، ‌‏خاطر نشان کرد:‌ در بررسی‌‏های انجام شده متوجه شدیم که اقتصاد ایران از طریق کاهش قیمت نفت، صادرات و واردات تحت تاثیر بحران اقتصادی دنیا قرار خواهد گرفت.

وی اضافه کرد:‌‏ زمانی که مجمع هشدار داد، قیمت نفت حدود ۹۰ دلار بود و امروز به زیر ۶۰ دلار در حال کاهش است. البته انتخابات آمریکا قیمت نفت را حدود چند دلار بالا برد و باید دید در آینده چه اتفاقی می افتد. رضایی تصریح کرد: ممکن است نگاه مثبت‌‏تری در آینده نسبت به اقتصاد جهان پدیدار شود.

رضایی با بیان اینکه در این بحران عوامل مختلفی از جمله مسائل سیاسی،‌ ‏اقتصادی و روانی مؤثر بوده است، گفت:‌‏ انتخابات آمریکا اگر بتواند امید را به مردم این کشور بازگرداند، می‌‏تواند در کاهش بحران اقتصادی مؤثر واقع شود، زیرا علاوه بر عوامل اقتصادی و سیاسی که علت این بحران بوده، بی‌‏اعتنایی و ناامنی بحران را تشدید کرد.

او با طرح این سوال که آیا آقای اوباما می‌‏تواند فضای امیدواری بر این کشور حاکم کند، عنوان کرد: ‌‏بی‌‏شک این عامل نیز می‌‏تواند در کاهش بحران به وجود آمده مؤثر واقع شود.

رضایی با اشاره به اینکه باید هر چه سریع‌‏تر بحران مالی دنیا برای اقتصاد ایران جدی گرفته شود، گفت:‌‏ در حال حاضر در این مسیر یک کندی می‌‏بینیم؛ زیرا ایران هنوز سازمان اقتصادی اکو را تشکیل نداده و حضور فعالی در منطقه و حتی در ارتباط با کشورهای جهان اسلام نشان نداده است و این نگرانی وجود دارد که یک عده این بحران را به نحوی تفسیر کنند که ما کمترین بهره را ببریم. از همین رو باید دولت و مجلس مشارکت بیشتری در این رابطه داشته باشند.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه کاهش قیمت نفت چه تاثیری بر اقتصاد ایران در سال آینده خواهد گذاشت، اظهار کرد:‌ آنچه برای ما مهم است، این است که وابستگی نفت به بودجه کاهش پیدا کند. وظیفه نظارتی مجمع در این رابطه این است که این وابستگی در سال آینده کاهش یابد.

وی ادامه داد:‌‏ اگر از گذشته دولت‌‏ها همت بیشتری در کاهش وابستگی نفت به بودجه داشتند، ما امروز از این بحران آسیب کمتری می‌‏دیدیم.