«دنیای اقتصاد» بررسی می‌کند

دو راه‌ تامین کسری هدفمندی

دنیای اقتصاد: برآوردها نشان می‌دهد دولت در ۳ ماه نخست سال جاری ۶۰۰ میلیارد تومان بیش از منابع پیش‌بینی شده در قانون بودجه به پرداخت یارانه نقدی اختصاص داده است. نکته‌ای که می‌تواند تاخیر‌های اخیر در واریزی یارانه نقدی را معنی کند. مسوولان اقتصادی دولت در ماه‌های اخیر بارها بر مشکل تامین منابع مالی در زمینه پرداخت یارانه نقدی تاکید کرده‌اند.

آمارهای موجود در زمینه پرداخت یارانه نقدی و کسری احتمالی ۶ هزار میلیارد تومانی در این زمینه موجب شده تا محمدباقر نوبخت در جمع اعضای کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس عزم جدی برای شناسایی اقشار پردرآمد را اعلام کند.

دنیای اقتصاد: برآوردها نشان می‌دهد دولت در ۳ ماه نخست سال جاری ۶۰۰ میلیارد تومان بیش از منابع پیش‌بینی شده در قانون بودجه به پرداخت یارانه نقدی اختصاص داده است. نکته‌ای که می‌تواند تاخیر‌های اخیر در واریزی یارانه نقدی را معنی کند. مسوولان اقتصادی دولت در ماه‌های اخیر بارها بر مشکل تامین منابع مالی در زمینه پرداخت یارانه نقدی تاکید کرده‌اند.

آمارهای موجود در زمینه پرداخت یارانه نقدی و کسری احتمالی 6 هزار میلیارد تومانی در این زمینه موجب شده تا محمدباقر نوبخت در جمع اعضای کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس عزم جدی برای شناسایی اقشار پردرآمد را اعلام کند.

یارانه نقدی مرحله 52 مربوط به خرداد سال جاری ساعت 24 سه شنبه به حساب سرپرستان خانوار واریز و قابل برداشت شد. بر اساس اعلام محمدباقر نوبخت رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در سومین مرحله یارانه نقدی در سال جاری رقم 45 هزار و 500 تومان به ۷۶ میلیون متقاضی دریافت یارانه پرداخت شده است.

آمارهای موجود نشان می‌دهد دولت در خرداد سال جاری رقمی معال 3400 میلیارد تومان به‌عنوان یارانه نقدی پرداخت کرده است که با فرض ثابت بودن لیست یارانه‌بگیران، رقم پرداختی تحت عنوان یارانه نقدی در سال جدید به 10 هزار و 200 میلیارد تومان رسیده است.

این اتفاق در حالی رخ داده است که دولت در سال گذشته مجاز به پرداخت 42 هزار میلیارد تومان یارانه نقدی بود که جامعه 76 میلیون نفری را پوشش می‌داد، اما نکته‌ای که در سال گذشته وجود داشت عدم تحقق منابع درآمدی هدفمندی و در نتیجه کسری بودجه برای پرداخت یارانه‌ها بود.

بر همین اساس نمایندگان مجلس به منظور برقراری تناسب میان درآمدها و هزینه‌های قانون هدفمندی سقف پرداخت یارانه‌ها را با 3 هزار میلیارد تومان کاهش 39 هزار میلیارد تومان تصویب کردند. با کاهش 3هزار میلیارد تومانی سقف پرداختی یارانه نقدی حذف یارانه ثروتمندان در دستور کار قرار گرفت و دولت ملزم شد به منظور رعایت قانون بودجه و جلوگیری از افزایش هزینه‌ها در این زمینه 5/ 5 میلیون نفر را از لیست یارانه‌بگیران حذف کند.

نمایندگان مجلس نیز به همین منظور در جریان بررسی لایحه بودجه سال جاری کل کشور 4 معیار «شرایط اقلیمی»، «بعد خانوار»، «محل سکونت» و «میزان درآمد» را برای شناسایی اقشار پردرآمد جامعه به دولت معرفی کردند.

آغاز حذف یارانه ثروتمندان

با شرایط ایجاد شده در قانون بودجه از ابتدای سال جاری اصلاح شیوه پرداخت یارانه‌ها در دستور کار دولت قرار گرفت و در نخستین ماه سال 200 هزار نفر از دارندگان «خودروهای لوکس»، «پزشکان»، «مالکان صرافی ها» و «اعضای هیات مدیره شرکت‌های خصوصی و بانک ها» از لیست یارانه‌بگیران حذف شدند.

علی ربیعی، وزیر کار در این رابطه با تاکید بر‌ مصوبه مجلس درخصوص حذف ثروتمندان از دریافت یارانه‌ها گفت: هیات دولت طبق مصوبه مجلس مقرر کرد که ساماندهی یارانه ثروتمندان را شروع کنیم و این کار را به‌شکلی صورت دهیم که این اقدام در جامعه اثر بدی به جای نگذارد. ما این ساماندهی را از 30 هزار نفر شروع کردیم و تا 50 هزار نفر و سپس 100هزار و 200هزار نفر نیز پیش رفتیم. همچنین وزیر کار اعلام کرد: برنامه امسال دولت حذف ۶میلیون ثروتمند از فهرست یارانه‌بگیران است.

اضافه پرداخت ۶۰۰ میلیارد تومانی

اما هم اکنون در حالی که یارانه نقدی خرداد به حساب متقاضیان دریافت یارانه واریز شده با توجه به اظهارات سخنگوی هیات دولت مبنی بر پرداخت یارانه ‌به 76 میلیون نفر به نظر می‌رسد گروه جدیدی از لیست یارانه‌بگیران حذف نشده‌اند. با این حساب دولت در 3 ماه نخست سال جاری رقمی حدود 10 هزار و 200 میلیارد تومان یارانه نقدی پرداخت کرده است که معادل 26 درصد منابع پیش‌بینی شده در قانون(39 هزار میلیارد تومان) برای پرداخت یارانه نقدی است. آمارهای موجود نشان می‌دهد با فرض تحقق کامل درآمدهای بخش هدفمندی، در صورت رعایت سقف پیش‌بینی شده در قانون بودجه سال 94 دولت باید هر ماه 3200میلیارد تومان یارانه نقدی پرداخت کند که مجموع آن در 3 ماه نخست سال رقمی معادل 9600میلیارد تومان است؛ اما دولت در 3 ماه نخست رقم 10 هزار و 200 میلیارد تومان یارانه نقدی پرداخت کرده که این موضوع نشان‌دهنده اضافه پرداخت 600 میلیارد تومانی دولت در فصل بهار است.البته سخنگوی دولت میزان درآمد قابل تحقق هدفمندی در سال جاری را 33 هزار میلیارد تومان اعلام کرده است.بر همین اساس در ابتدای سال جاری بدون در نظر گرفتن حذف یارانه ثروتمندان کسری بودجه 9 هزار میلیارد تومانی در بخش هدفمندی برای دولت پیش‌بینی شده است.همچنین در صورتی که دولت یارانه نقدی 5/ 5 میلیون نفر را حذف کند با توجه به درآمد قابل‌تحقق و رقم پیش‌بینی شده در قانون با کسری بودجه 6 هزار میلیارد تومانی مواجه خواهد شد. (رقم محقق شده 33 هزار میلیارد تومان اعلام اما رقم تعیین شده برای پرداخت یارانه نقدی در قانون 39 هزار میلیارد تومان برآورد شده است.)

اما دولت در اردیبهشت سال جاری براساس قانون بودجه از طریق یکسان‌سازی نرخ بنزین و افزایش قیمت حامل‌های سوخت اقدام به جلوگیری از کسری بودجه کرده است. با این اقدام 3هزار میلیارد تومان منبع مالی در اختیار دولت قرار می‌گیرد و مجموع درآمدهای حاصل از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها به 36 هزار میلیارد تومان می‌رسد. حال در صورتی که دولت سقف پرداختی یارانه‌ها را رعایت نکند و همانند سال گذشته اقدام به پرداخت یارانه نقدی کند با کسری بودجه 6 هزار میلیارد تومانی و در صورتی که سقف پرداختی یارانه‌ها را مطابق با قانون بودجه به 39 هزار میلیارد تومان برساند با کسری بودجه 3هزار میلیارد تومانی مواجه است.

دو سناریوی پیشنهادی

در حالی هم اکنون کسری بودجه 6 هزار میلیارد تومانی هدفمندی یارانه‌ها برای دولت در سال جاری پیش‌بینی شده است که کارشناسان اقتصادی از حذف یارانه نقدی اقشار ثروتمند در شتاب بالا به‌عنوان سناریوی اصلی مقابله با این کسری بودجه یاد می‌کنند. به اعتقاد کارشناسان دولت می‌تواند با معیارهای مشخص شده در قانون بودجه با سرعت بالایی یارانه نقدی ثروتمندان را در دستور کار خود قرار دهد. کارشناسان اقتصادی معتقدند با توجه به اینکه یارانه نقدی به‌صورت ماهانه پرداخت می‌شود هر ماه تاخیر در حذف یارانه‌ها هزینه‌های دولت را افزایش می‌دهد و دولت برای تامین این هزینه‌ها ناچار به محدودتر کردن لیست یارانه‌بگیران می‌شود.اما سناریوی دوم بر کاهش تعداد پرداخت یارانه نقدی در سال تاکید دارد. به‌طوری که دولت در هر ماه رقمی در حدود 3400 میلیارد تومان را به‌عنوان یارانه نقدی پرداخت می‌کند و در صورتی که نتواند ثروتمندان را از لیست یارانه‌بگیران حذف کند می‌تواند با حذف یارانه 2 ماه تمام متقاضیان و پرداخت 10 یارانه نقدی در سال کسری بودجه پیش‌بینی شده در رابطه با اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها را جبران کند. البته این طرح در سال گذشته نیز مطرح شد که با مخالفت‌های صورت گرفته به سرانجام نرسید.

مشکل تامین مالی

اگرچه آمارهای موجود بر حذف یارانه ثروتمندان تاکید دارد اما همچنان دولت با وجود مشکل‌های تامین منابع مالی به روند کنونی برای پرداخت یارانه نقدی ادامه می‌دهد. اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهوری در این زمینه با اعلام اینکه دولت تلاش دارد هر ماه یارانه ‌را به حساب مردم واریز کند، گفته است «این نمی‌شود که تا چند روز یارانه ماهانه ‌عقب و جلو شد عده‌ای سر و صدا به راه بیندازند، تمام تلاش دولت این است که یارانه 3400میلیارد تومانی هر ماه را به حساب مردم واریز کند هر چند در تامین ‌با سختی روبه‌رو شود».در حالی که زمان برای جبران کسری بودجه مربوط به بخش هدفمندی یارانه‌ها سپری می‌شود محمدباقر نوبخت اخیرا اعلام کرده قرار است به‌زودی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این مورد اطلاع‌رسانی کند.علاوه بر این نوبخت در جلسه‌ای در کمیسیون برنامه بودجه و محاسبات مجلس موضوع حذف یارانه ثروتمندان را بررسی کرده است. براساس اخبار منتشر شده در رسانه‌ها در این جلسه نمایندگان خواهان شناسایی هر چه سریع‌تر دهک‌های پردرآمد برای حذف از دریافت یارانه‌بودند که نوبخت نیز عزم جدی در این باره برای شناسایی اقشار پردرآمد را اعلام کرد.