غلامعلی رحیمی* طی هفته گذشته در پی امیدواری‌ها نسبت به مذاکرات هسته‌ای ایران و ۵+۱ در ژنو و همچنین خوش‌بینی‌ها نسبت به تصمیم کنگره برای پایان دادن به بحران بودجه‌ای آمریکا و بازگشایی دولت و افزایش سقف بدهی‌های دولت آمریکا تا ۷ فوریه ۲۰۱۴ که باعث نگرانی درباره تقاضای نفت شده بود، بهای نفت خام در بازارهای جهانی از یک روند کاهشی برخوردار بود. بهای نفت خام در بازار آمریکا (بورس نیویورک) طی هفته گذشته (۱۱ اکتبر الی ۱۸ اکتبر) از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و از حدود ۰۲/۱۰۲ دلار در هر بشکه تا کمتر از ۸۱/۱۰۰ دلار کاهش یافت. طی هفته گذشته عمده‌ترین عوامل تضعیف‌کننده قیمت نفت خام در بازارهای جهانی عبارتند از: • اذعان دیپلمات‌های غربی مبنی بر موفقیت‌آمیز بودن مذاکرات ایران و ۱+۵ در ژنو و توافق برای برگزاری مجدد دیدار و گفت‌وگو‌ در ماه نوامبر • تاثیر منفی بحران بودجه‌ای ۲ هفته‌ای آمریکا بر مصرف نفت • شرایط نامطمئن اقتصادی در آمریکا و نگرانی سرمایه‌گذاران درباره کندی تقاضای نفت آمریکا • پیش‌بینی تحلیلگر بانک مریل لینچ مبنی بر احتمال کاهش ۱۰ درصدی قیمت جهانی نفت خام در صورت بازگشت نفت خام ایران به بازارهای جهانی • برآورد آژانس بین‌المللی انرژی مبنی بر کاهش ۵۰ درصدی واردات نفت خام آمریکا تا سال ٢٠٢٠ • اعلام وزیر نفت عراق مبنی بر افزایش ظرفیت کل صادرات نفت این کشور به بیش از ٤ میلیون بشکه در روز تا پایان ۳ ماهه نخست سال ٢٠١٤ • اعلام شرکت دولتی سعودی آرامکو عربستان مبنی بر افزایش ۵۵۰ هزار بشکه‌ای تولید نفت از ۲ میدان شیبه و خورایس تا اوایل سال ٢٠١٧، به منظور برقرای توازن میان انواع نفت خام خود • افزایش تولید نفت خام لیبی از ۲۰۰ هزار بشکه در روز در ماه سپتامبر به بیش از ٧٠٠ هزار بشکه در روز در شرایط کنونی • افزایش ۹/۵ میلیون بشکه‌ای سطح ذخیره سازی‌های نفت خام آمریکا طی دوره ۴ اکتبر الی ۱۱ اکتبر بر اساس آمار منتشره موسسه نفت آمریکا • کاهش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی طی دوره ۱۴ اکتبر الی ۱۵ اکتبر • افزایش ارزش دلار در مقابل یورو طی دوره ۱۴ اکتبر الی ۱۶ اکتبر • تداوم بحران مالی منطقه یورو و نگرانی اقتصادی در این منطقه. البته طی هفته گذشته، انتشار برخی اخبار و اطلاعات موجب تقویت قیمت نفت خام در بازارهای جهانی شده و از کاهش بیشتر قیمت‌ها جلوگیری کرد. بر این اساس طی دوره مذکور، عمده ترین عوامل تقویت‌کننده قیمت نفت خام در بازارهای جهانی عبارتند از: • اعلام توافق جمهوری خواهان و دموکرات‌ها برای پایان دادن به تعطیلی دولت آمریکا • خوش‌بینی‌ها نسبت به تصمیم کنگره برای بازگشایی دولت و افزایش سقف بدهی‌های دولت آمریکا تا ۷ فوریه ۲۰۱۴ • پدیدار شدن افق‌های تازه درباره افزایش رشد اقتصادی چین • انتشار آمارهایی مبنی بر افزایش رشد اقتصادی چین در ۳ ماهه سوم سال به سریع‌ترین میزان در طی سال جاری • افزایش ۹/۲۷ درصدی واردات نفت چین در ماه سپتامبر در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته • پیش‌بینی بانک توسعه آسیا مبنی بر افزایش خالص واردات نفت خام منطقه آسیا-اقیانوسیه به بیش از ٢٥ میلیون بشکه در روز تا سال ٢٠٣٥ • افزایش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی طی دوره ۱۵ اکتبر الی ۱۸ اکتبر • کاهش ارزش دلار در مقابل یورو طی دوره ۱۶ الی ۱۸ اکتبر • اعلام حالت فوق‌العاده توسط شرکت شل در پایانه نفتی بونی نیجریه، به دنبال افزایش سرقت‌های نفتی • ناآرامی‌های سیاسی در منطقه خاورمیانه و نگرانی معامله‌گران از بروز اختلال در مبادی استراتژیک حمل‌و‌نقل نفت خام. بر‌اساس آمار دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، قیمت سبد نفتی اوپک طی دوره ۱۱ الی ۱۷ اکتبر، از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و از حدود ۱۵/۱۰۸ دلار در هر بشکه تا کمتر از ۰۲/۱۰۷ دلار کاهش یافت. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۱۷ اکتبر، با ۱۴ سنت افزایش نسبت به هفته پیش از آن به هر بشکه ۱۰۷ دلار و ۴۶ سنت رسیده است. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۱۱ اکتبر معادل ۱۰۷ دلار و ۳۲ سنت بود. همچنین میانگین ماهانه بهای سبد نفتی اوپک طی ماه اکتبر (تا ۱۷ اکتبر )، با ۱ دلار و ۶۸ سنت کاهش نسبت به میانگین ماه سپتامبر، به هر بشکه ۱۰۷ دلار و ۵ سنت رسیده است. میانگین بهای سبد نفتی اوپک در ماه سپتامبر معادل ۱۰۸ دلار و ۷۳ سنت در هر بشکه بود. متوسط قیمت نفت خام سنگین ایران نیز طی دوره ۱۱ الی ۱۷ اکتبر از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و از حدود ۱۴/۱۰۹ دلار تا کمتر از ۴۸/۱۰۸ دلار در هر بشکه کاهش یافت. همچنین قیمت نفت خام برنت دریای شمال در بازار بورس لندن (ICE) برای تحویل در ماه نوامبر، از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و از حدود ۲۸/۱۱۱ دلار در هر بشکه در تاریخ ۱۱ اکتبر تا کمتر از ۹۴/۱۰۴دلار در تاریخ ۱۸ اکتبر کاهش یافت. همچنین در روز ۱۸ اکتبر، نفت خام برنت از حق مرغوبیت ۱۳/۹ دلار در هر بشکه نسبت به نفت خام WTI برخوردار بود. در پی بحران بودجه و تعطیلی دولت فدرال آمریکا، به دلیل اختصاص نیافتن بودجه برای اداره اطلاعات انرژی آمریکا، این اداره و شبکه‌های اجتماعی آن نیز از روز جمعه ١١ اکتبر به روزرسانی نشده است. برای نخستین بار از زمان آغاز به کار اداره اطلاعات انرژی آمریکا در سال ١٩٧٩، گزارش هفتگی این اداره درباره تولید، مصرف و ذخیره‌سازی سوخت و نفت خام که دقیق‌ترین اطلاعات در مورد بازار جهانی نفت است، منتشر نشده است. *کارشناس موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی(www.iies.org )