مشکلات صنعتی استان
فرامرز مرادی * متاسفانه صنایع کشور و به خصوص صنایع استان طی ده سال گذشته با وضعیت بسیار نامطلوبی مواجه بوده است. از یک سو درگیر فرسوده بودن ماشین‌آلات و عدم‌امکان و توان مالی برای بازسازی و توسعه آن بوده‌ایم و ازسوی دیگر گرفتار تحریم‌ها و محدودیت‌هایی شده‌ایم که استکبار جهانی برما تحمیل نموده‌است . نوسانات ارزی در گذشته و عدم‌ثبات اقتصادی در کشور از دیگر عواملی بوده‌اند که صنعت همواره با آن مواجه بوده و تاثیر منفی از آن پذیرفته است. مشکلات بانکی ، عدم‌توان بازپرداخت تسهیلات اخذ شده توسط بسیاری از واحدها ، صنعت را به ورطه نابودی نزدیک نموده‌است . اجرای مرحله اول طرح هدفمندی یارانه‌ها و عدم‌تامین سهم صنعت توسط دولت ضربه کاری بر پیکر صنعت نواخته است .
افزایش قیمت تمام شده ، بالا رفتن بهای محصولات تولیدی ، از دست رفتن بسیاری از بازارهای داخلی و خارجی ، قاچاق کالاهای مشابه تولیدات داخلی با قیمت‌هایی به‌مراتب پایین‌تر از قیمت‌های محصولات داخلی ، فشار بیش از حد واحدهای نظارتی از قبیل ادارات حفاظت محیط زیست ، استاندارد ، نظارت بر مواد غذایی و دارویی ، شهرداری‌ها و غیره سبب شده‌اند تا صنعت نتواند کمر راست کند . دریافت مالیات‌های مختلف از صنعت ، مطالبه دیون گذشته توسط سازمان‌های تامین اجتماعی و وضع جرایم مختلف برای صنعت باعث شده‌است که بسیاری از صاحبان صنایع دست از فعالیت کشیده وبه امور خدماتی و دلالی و مانند آن روی آورند .
انباشت کالاهای تولیدی در انبارها ، عدم‌امکان فروش به‌موقع محصولات تولید شده و یا فروش مدت‌دار آن هم به نحوی که غالبا با عدم دریافت بهای آن‌ها در سررسیدهای تعیین شده مواجه می‌شوند، سرمایه در گردش شرکت‌ها را باکمبـود قابل توجـه مواجه ساخته و عدم همکاری و مساعدت بانک‌ها سبب شده‌است تا واحدهای تولیدی نتوانند در حداقل ظرفیت‌های خود فعالیت نمایند .
این وضعیت در صنعت استان که ماهیت کاملا» خصوصی دارند و عمدتا کوچک و یا متوسط می‌باشند بیشتر از سایر نقاط کشور به چشم می‌خورد . زیرا معدود بودن واحدهای صنعتی بزرگ در استان و نبود تعداد کافی صنایع مادر و دولتی بزرگ سبب شده‌است تا این واحدهای کوچک و متوسط استان نتوانند از مزیت کاهش هزینه ها در تولید انبوه ( بدلیل کاهش هزینه‌های سربار و قیمت تمام شده ) بهره‌مند شوند ، ضمن اینکه بدلیل محدود بودن صنایع تبدیلی کشاورزی در استان از بسیاری از تولیدات از جمله میوه‌جات ، زیره ، زعفران ، پسته و ... بهره کافی گرفته نمی‌شود و بالا بودن نرخ سرمایه‌گذاری‌ها سبب شده‌است تا از این زمینه‌ها کمتر استقبال شود .
صنعت ساختمان که می‌تواند صنایع بسیار دیگری را فعال سازد متاسفانه رونق چندانی ندارد ، اشتغال استان با مشکل اساسی مواجه است و این امر امنیت اقتصادی و صنعتی را نیز دچار مشکل‌ خواهد نمود .
وجود کشورهای بی ثبات در اطراف کشور عزیزمان نیز می‌تواند هم بعنوان فرصت و هم بعنوان تهدید تلقی شوند. هم می‌تواننـد فرصت‌های‌های مناسـب بـرای تولیدات ما فراهم نمایند و هم می‌توانند دست‌رنج صاحبان صنایع مارا بلعیده و خسارات جبران ناپذیری به آن وارد نمایند . بنابراین لازمه توسعه صنایع کشور بویژه استان این است که:
1.صنایع فرسوده موجود را بازسازی و از طریق رقابت‌پذیری آن‌ها را افزایش داده و با ایجاد صنایع مدرن با انرژی بری کمتر و با راندمان تولید بیشتر قیمت تمام شده آن را کاهش داده و توان حضور در بازارهای داخلی و خارجی را افزایش دهیم .
۲. با ایجاد امنیت اقتصادی و اجتماعـی شرایـط را بـرای انـجام سرمایه‌گذاری‌های جدید فراهم سازیم . pic۱
3. با اصلاح نظام بانکی کشور و خارج نمودن آن‌ها از وظیفه بنگاه‌داری به وظیفه اصلی بانکداری بویژه بانکداری اسلامی ، تامین منابع مالی سرمایه‌گذاران را تسهیل نماییم . بهره بانکی بالا و عدم توان پاسخگویی بازار به این بهره‌های بالا که یکی از عوامل مهم ضد سرمایه‌گذاری تلقی می‌شود باید هرچه سریع‌تر تعدیل و برای صنعت تصمیم ویژه در این زمینه اتخاذ شود .
۴. ضرورت دارد در کنار توسعه صنعت ، تقاضا برای محصولات تولیدی را به اشکال مختلف افزایش داد تا روند افزایشی تولید ادامه یافته و انباشت کالاها در انبارها کاهش یابد .
5. لازم است مسئولانی دولتی بویژه طلبکاران اداری از قبیل دارایی ، شهرداری ، حفاظت محیط زیست ، تامین اجتماعی و ادارات نظارتی مانند تعزیرات واستاندارد و ... با تعامل بیشتر و با صبوری توام با رافت با صاحبان صنایع برخورد نموده و فشار مضاعف بر آن‌ها وارد ننمایند .
۶. لازم است دولت نیز به نوبه خود به تعهدات خویش در مورد پرداخت مطالبات صنایع از قبیل پرداخت سهم آن‌ها در اجرای دو مرحله از دریافتی‌های مربوط به هدفمند کردن یاراته ها ، جوایز صادراتی مانده از سال‌های قبل و اعطای تسهیلات ویژه به صنعت ، عمل نماید .
امید است با تمهیداتی که دولت محترم در آینده نزدیک برای افزایش تولید و مساعدت به صنایع فراهم خواهد ساخت مشکلات فعلی صاحبان صنایع و سرمایه‌گذاران مشتاق برطرف و موجبات تعالی هرچه بیشتر کشور فراهم شود .
بدیهی است تشکل‌های اقتصادی و صنعتی استان همواره در کنار دولت بوده و برای اجرایی شدن اهداف توسعه‌ای کشور تلاش خواهند نمود .
*عضو هیات رئیسه انجمن مدیران صنایع خراسان