قرارداد بوئینگ و دست اندازها

غزاله طایفه
دبیر گروه بازرگانی

اوایل هفته جاری دومین قرارداد ایران با غول هواپیماساز آمریکایی امضا شد. این قرارداد شامل سفارش قطعی 30فروند هواپیمای باریک‌پیکر «737مکس» بوئینگ به ارزش سه میلیارد دلار است و حق خرید 30 فروند دیگر از همین نوع هواپیما نیز برای ایران محفوظ است. تحویل این هواپیماها از سال 2022 میلادی آغاز خواهد شد. پیش از این نیز در آذر ماه سال گذشته، ایران قرارداد خرید 80فروند هواپیما از بوئینگ را امضا کرده بود که ارزش آن 16میلیارد و 600میلیون دلار اعلام شد. این قرارداد نیز شامل50فروند هواپیمای بوئینگ «737مکس»، 15فروند هواپیمای بوئینگ «777 سری 300» و 15فروند هواپیمای بوئینگ «777ایکس» بوده و نحوه تحویل آنها در یک دوره 10ساله از سال 2018 آغاز خواهد شد. اهمیت اقتصادی امضای این دو قرارداد برای هر دو طرف ایرانی و آمریکایی به گونه‌ای است که برخی از کارشناسان معتقدند معادلات سیاسی اجرای آن را تحت‌تاثیر قرار نخواهد داد؛ اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که مسیرعملیاتی شدن آن با دست‌اندازهایی روبه‌رو است.

مقامات بوئینگ اعلام کرده‌اند که تحویل سفارش‌ها در قرارداد دوم زمانی انجام می‌شود که سایر شرایط مانند همکاری‌های بانکی مهیا شود. از سوی دیگر اخذ مجوز از اوفک (اداره کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا) از جمله مسائلی است که اجرایی شدن قرارداد دوم را مشروط کرده است. تعیین تکلیف تامین قطعات هواپیماهای خریداری شده، حمایت شرکت فروشنده از بعد آموزشی، معرفی فاینانسورهای (شرکت لیزینگ‌کننده و بانک عامل) این قراردادها نیز در عملیاتی شدن آن موثر است. کارشناسان معتقدند با توجه به ارزشمند بودن قراردادهای ایران با بوئینگ، امکان سنگ‌اندازی هیات حاکمه آمریکا به حداقل می‌رسد؛ اما فرآیند فاینانس هواپیماهای سفارش داده شده نیازمند چانه‌زنی است.